Ακάθιστος Ύμνος στην Υπεραγία Θεοτόκο: Ε’ Χαιρετισμοί- Τι γιορτάζουμε σήμερα 3 Απριλίου

Ο Ακάθιστος Ύμνος στην Υπεραγία Θεοτόκο διαβάζεται στην Εκκλησία κατά την Ε´ εβδομάδα των νηστειών της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Οι πιστοί έψαλλαν τον Ακάθιστο ύμνο όρθιοι, υπό τις συνθήκες που θεωρείται ότι εψάλη για πρώτη φορά, ενώ το εκκλησίασμα παρακολουθούσε επίσης όρθιο κατά την ακολουθία της γιορτής του Ευαγγελισμού, με την οποία συνδέθηκε ο ύμνος.

Η εναλλακτική ονομασία του «Χαιρετισμοί» προέρχεται από τη συχνά επαναλαμβανόμενη λέξη Χαίρε.

Θεωρείται αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας, η γλώσσα του είναι σοβαρή και ποιητική και είναι εμπλουτισμένος από κοσμητικά επίθετα και πολλά σχήματα λόγου (αντιθέσεις, μεταφορές, κλπ).

Το θέμα του είναι η εξύμνηση της ενανθρώπισης του Θεού μέσω της Θεοτόκου, πράγμα που γίνεται με πολλές εκφράσεις χαράς και αγαλλίασης, οι οποίες του προσδίδουν θριαμβευτικό τόνο.

Ο ύμνος προς την Παναγία ψάλλεται στις εκκλησίες κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής προκαλώντας ρίγη συγκίνησης και πνευματικής ανάτασης στους πιστούς.

Ο Ακάθιστος Ύμνος ψάλλεται τμηματικά το βράδυ της Παρασκευής των τεσσάρων πρώτων εβδομάδων των Νηστειών και ολόκληρο το βράδυ της Παρασκευή της πέμπτης εβδομάδας των Νηστειών, κατά τη διάρκεια της Ακολουθίας του Ακάθιστου Ύμνου.

Τα μέρη του ύμνου

Αποτελείται από το προοίμιο «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια» και 24 οίκους (στροφές) με αλφαβητική ακροστιχίδα από το Α έως το Ω. Το πρώτο μέρος του ποιήματος (Α-Μ) αναφέρεται σε επεισόδια από τη ζωή της Παναγίας (Ευαγγελισμός, Γέννηση του Ιησού, Υπαπαντή κ.ά.) και το δεύτερο μέρος (Ν-Ω) σε θεολογικά θέματα. Αναφέρεται γενικότερα στην ενανθρώπιση του Ιησού και τη σωτηρία των ανθρώπων, ενώ εξαίρεται η συμβολή της Παναγίας.

Ο ποιητής του Ακαθίστου Ύμνου δεν είναι γνωστός, καθώς οι μακροχρόνιες έρευνες δεν έχουν καταλήξει σε αναμφισβήτητα συμπεράσματα.

Έχουν αναφερθεί τα ονόματα του Ρωμανού του Μελωδού, του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σέργιου, του διάκονου και ιαμβογράφου Γεωργίου Πισίδη, του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού Α’, του μητροπολίτη Νικομηδείας Γεωργίου Σικελιώτη, της Κασσιανής και του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φωτίου.

Η επικρατούσα παράδοση υποστηρίζει ότι ο Άκάθιστος Ύμνος γράφτηκε για τη διάσωση της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία των Αβάρων, ενός ταταρομογγολικού φύλου, το 626. Η σωτηρία της Βασιλεύουσας αποδόθηκε στην Υπέρμαχο Στρατηγό, την Υπεραγία Θεοτόκο.

Ανοίξω το στόμα μου, και πληρωθήσεται Πνεύματος, και λόγον ερεύξομαι, τη βασιλίδι Μητρί· και οφθήσομαι, φαιδρώς πανηγυρίζων, και άσω γηθόμενος, ταύτης τα θαύματα. (δις)

Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς.
Χριστού βίβλον έμψυχον, εσφραγισμένην σε Πνεύματι, ο μέγας Αρχάγγελος, Αγνή θεώμενος, επεφώνει σοι· Χαίρε χαράς δοχείον, δι᾿ ής της Προμήτορος, αρά λυθήσεται.
Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς.
Αδάμ επανόρθωσις, χαίρε Παρθένε Θεόνυμφε, τού Άδου η νέκρωσις· χαίρε πανάμωμε, το παλάτιον, τού μόνου Βασιλέως· χαίρε θρόνε πύρινε, τού Παντοκράτορος.

Δόξα Πατρί και Υιώ και Αγίω Πνεύματι.
Ρόδον το αμάραντον, χαίρε η μόνη βλαστήσασα· το μήλον το εύοσμον, χαίρε η τέξασα· το οσφράδιον, τού πάντων Βασιλέως· χαίρε Απειρόγαμε, κόσμου διάσωσμα.
Και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Αγνείας θησαύρισμα, χαίρε, δι᾿ ής εκ τού πτώματος, ημών εξανέστημεν· χαίρε ηδύπνοον, κρίνον Δέσποινα, πιστούς ευωδιάζον· θυμίαμα εύοσμον, μύρον πολύτιμον.

πηγή ekklisiaonline.gr