10 βασικές αρχές της Μαρίας Μοντεσσόρι για γονείς και δασκάλους
Οι 10 βασικές αρχές που περιγράφονται παρακάτω αποτελούν θεμέλιο της μοντεσσοριανής φιλοσοφίας, καθοδηγώντας τους παιδαγωγούς (γονείς κι εκπαιδευτικούς) στη δημιουργία περιβαλλόντων όπου τα παιδιά μπορούν να ευδοκιμήσουν ακαδημαϊκά, κοινωνικά και συναισθηματικά.
Η Μαρία Μοντεσσόρι δε διατύπωσε έναν επίσημο “δεκάλογο” για τα παιδιά, αλλά η παιδαγωγική της περιέχει σημαντικές αρχές που μπορούν να θεωρηθούν ως οδηγός για την ανατροφή και την εκπαίδευση των παιδιών.
Οι αρχές της Μοντεσσόρι είναι διαχρονικές και ισχυρές επειδή βασίζονται στο βαθύ σεβασμό προς το παιδί και στη θεμελιώδη πίστη στις δυνατότητές του. Μπορούν να εφαρμοστούν τόσο στο σπίτι όσο και στην εκπαίδευση, ανεξάρτητα από πολιτισμικές διαφορές ή σύγχρονες προκλήσεις.
Ωστόσο, απαιτούν συνειδητή προσπάθεια από τους παιδαγωγούς να προσαρμόσουν τη δική τους συμπεριφορά και τις προσδοκίες τους. Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά η ανταμοιβή είναι ένα ευτυχισμένο, ανεξάρτητο και γεμάτο αυτοπεποίθηση παιδί
Ο δεκάλογος της Μαρίας Μοντεσσόρι για γονείς και εκπαιδευτικούς:
- Σεβαστείτε το παιδί
Κάθε παιδί είναι μοναδικό και δικαιούται σεβασμό. Αντιμετωπίστε το ως ένα πλήρες άτομο. Ο σεβασμός είναι η βάση για μια υγιή σχέση μεταξύ ενηλίκων και παιδιών. Δημιουργεί μια ατμόσφαιρα αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Η αρχή αυτή βρίσκεται στην καρδιά της φιλοσοφίας της Μοντεσσόρι και αποτελεί ένα ισχυρό σημείο εκκίνησης. Η επίδειξη σεβασμού προς το παιδί ως άτομο προάγει την αυτοπεποίθηση και την αυτονομία του. Επίσης, τα μαθαίνει να δείχνουν σεβασμό προς τους άλλους, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την κοινωνική τους ανάπτυξη.
- Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία
Προσφέρετε στα παιδιά την ελευθερία να κάνουν τις δικές τους επιλογές και να αναλαμβάνουν ευθύνες που αρμόζουν στην ηλικία τους.
Η ανεξαρτησία είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορείτε να δώσετε σε ένα παιδί. Επιτρέποντας στα παιδιά να κάνουν τις δικές τους επιλογές και να αναλαμβάνουν καθήκοντα, τα βοηθάτε να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και αυτοπεποίθηση. Μερικές φορές απαιτεί επιπλέον υπομονή, αλλά τα μακροπρόθεσμα οφέλη είναι αδιαμφισβήτητα.
- Μάθετε κάνοντας
Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα μέσα από την ενεργό συμμετοχή και τις πρακτικές εμπειρίες, όχι μόνο ακούγοντας ή βλέποντας.
Τα παιδιά μαθαίνουν πολύ περισσότερο βιώνοντας παρά ακούγοντας μια εξήγηση. Οι πρακτικές εμπειρίες είναι απαραίτητες. Η αρχή αυτή συνάδει με τη φυσική τους περιέργεια και την ανάγκη τους για ανακάλυψη. Καθιστά τη μάθηση ουσιαστική και βιώσιμη.
- Το περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας
Δημιουργήστε ένα οργανωμένο, ασφαλές και διεγερτικό περιβάλλον που προάγει τη μάθηση και στο οποίο τα παιδιά μπορούν να λειτουργούν ανεξάρτητα. Ένα τακτοποιημένο, ελκυστικό και φιλικό προς τα παιδιά περιβάλλον δίνει στα παιδιά την ελευθερία να εξερευνούν και να μαθαίνουν χωρίς περιττούς περισπασμούς ή περιορισμούς.
Το περιβάλλον λειτουργεί ως “σιωπηλός παιδαγωγός”. Αυτή η αρχή αξίζει μεγαλύτερης προσοχής, ειδικά στις σύγχρονες τάξεις και τα σπίτια που μερικές φορές προσφέρουν πάρα πολλούς περισπασμούς.
- Ακολουθήστε το παιδί
Παρατηρήστε τι ενδιαφέρει και τι είναι φυσικό να κλίνει ένα παιδί. Υποστηρίξτε και καθοδηγήστε το στη δική του μάθηση. Η παρατήρηση και η ανταπόκριση στα ενδιαφέροντα του παιδιού διασφαλίζει ότι η μάθηση γίνεται μια φυσική διαδικασία και όχι κάτι που επιβάλλεται.
Η αρχή αυτή αναγνωρίζει τα μοναδικά ταλέντα και τις ανάγκες κάθε παιδιού. Απαιτεί ευελιξία από τους εκπαιδευτικούς, αλλά το αποτέλεσμα είναι ένα παιδί που έχει κίνητρο να μάθει.
- Να σέβεστε το δικό τους ρυθμό
Κάθε παιδί μαθαίνει με τον δικό του ρυθμό. Μην πιέζετε ή επιταχύνετε τη διαδικασία. Η μάθηση δεν είναι αγώνας δρόμου.
Δεν αναπτύσσονται όλα τα παιδιά με τον ίδιο ρυθμό και αυτό είναι καλό. Με το να το σέβεστε αυτό, αποφεύγετε το άγχος και την απογοήτευση τόσο για το παιδί όσο και για τον εκπαιδευτικό
- Προωθήστε την εσωτερική πειθαρχία
Βοηθήστε τα παιδιά να αναπτύξουν εσωτερικά κίνητρα. Η πειθαρχία έρχεται από μέσα σας, όχι μέσω εξωτερικής τιμωρίας ή επιβράβευσης. Αντί για εξωτερικές τιμωρίες ή ανταμοιβές, η μοντεσσοριανή μέθοδος διδάσκει στα παιδιά να αναλαμβάνουν την ευθύνη.
Η αρχή αυτή προωθεί την αυτορρύθμιση και αποτελεί μια θαυμάσια εναλλακτική λύση στον παραδοσιακό έλεγχο της συμπεριφοράς.
- Προώθηση της συγκέντρωσης
Βοηθήστε τα παιδιά να συγκεντρωθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε μια εργασία που τα ενδιαφέρει, χωρίς διακοπές.
Η συγκέντρωση είναι μια δεξιότητα που χρειάζονται τα παιδιά σε όλες τις πτυχές της ζωής τους. Το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα ενθαρρύνει την υποστήριξή τους σε αυτό ελαχιστοποιώντας τις διαταραχές.
- Ενθαρρύνετε τη συνεργασία, όχι τον ανταγωνισμό
Διδάξτε στα παιδιά να συνεργάζονται αντί να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο. Αυτό προάγει την ενσυναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες.
Δίνοντας έμφαση στη συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό, τα παιδιά μαθαίνουν ότι η επιτυχία δε χρειάζεται να έρχεται εις βάρος των άλλων.
Αυτή η αρχή προάγει την ενσυναίσθηση και την ομαδική εργασία. Αποτελεί ένα υγιές αντιστάθμισμα στην κουλτούρα που είναι προσανατολισμένη στην επίτευξη.
- Ο παιδαγωγός ως οδηγός
Ο ρόλος του ενήλικα είναι να καθοδηγεί, να παρατηρεί και να βοηθά το παιδί να αναπτύξει τον εαυτό του, όχι να το ελέγχει ή να το εξουσιάζει. Πρόκειται για ένα θαυμάσιο όραμα για τη γονική μέριμνα και την εκπαίδευση. Σημαίνει ότι οι παιδαγωγοί (γονείς, δάσκαλοι) υιοθετούν έναν υποστηρικτικό και καθοδηγητικό ρόλο και όχι έναν κυρίαρχο ή αυταρχικό. Η αποστολή του παιδαγωγού είναι να γίνει πρότυπο, να καθοδηγεί και να εμπνέει με υπομονή φυσικά και αυτοκριτική.
Πηγή: edweek.gr