29 Ιουνίου 2002: Η αρχή του τέλους «17 ΝΟΕΜΒΡΗ»
Date:
Βραδινές ώρες της 29ης Ιουνίου 2002 και μία εκκωφαντική έκρηξη συγκλονίζει το λιμάνι του Πειραιά.
Στην περιοχή καταφτάνουν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις και αποκλείουν τον χώρο όπου εκδίδονται τα εισιτήρια της εταιρείας Hellas Flying Dolphins.
Στο ίδιο σημείο οι αστυνομικοί εντοπίζουν βαρύτατα τραυματισμένο έναν 40χρονο άνδρα, τον Σάββα Ξηρό και δίπλα του το 38αρι περίστροφο, που είχε κλαπεί το 1984, από τον αστυφύλακα Χρήστο Μάτη – ο αστυνομικός πυροβολήθηκε εξ’ επαφής – κατά τη διάρκεια ληστείας σε τράπεζα στα Άνω Πατήσια.
Λίγο αργότερα μεταφέρεται σε πολύ σοβαρή κατάσταση στον Ευαγγελισμό με τραύματα στα μάτια, στο δεξί χέρι και στο θώρακα.
Τα στοιχεία του οδηγούν την αντιτρομοκρατική υπηρεσία στο εργαστήριό του στον Κολωνό και στο σπίτι του στην Παλλήνη, ενώ προσάγεται για ανάκριση η Ισπανίδα φίλη του, Αλίθια Ρομέρο Κορτές.
Ακολούθως ένα αποτύπωμα συνδέει τον Ξηρό με τη δολοφονία του Ελληνο-βρετανού εφοπλιστή Κωστή Περατικού (28 Μαΐου 1997), ενώ η ανάλυση του DNA αποδεικνύει τη συμμετοχή του και στην επίθεση με ρουκέτα κατά του Γερμανού πρέσβη Άλμπερτ Κούνα (16 Μαΐου 1999). Η αρχή της αποκάλυψης της 17 Νοέμβρη έχει ξεκινήσει…
Στη συνέχεια ακολουθεί επιχείρηση της Αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας στον οδό Πάτμου 84 στα Κάτω Πατήσια. Εκεί εντοπίζεται η πρώτη γιάφκα, ενώ λίγες μέρες μετά αποκαλύπτεται δεύτερη γιάφκα, στην οδό Δαμάρεως 73, στο Παγκράτι.
Στις 15 Ιουλίου η ΕΛ.ΑΣ ανακοινώνει ότι καταζητείται ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ενώ την επόμενη μέρα συλλαμβάνονται στην Αθήνα ο Χριστόδουλος Ξηρός και στη Θεσσαλονίκη ο αδελφός του Βασίλης και ο Διονύσης Γεωργιάδης.
Στις 17 Ιουλίου 2002 συλλαμβάνεται στους Λειψούς ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, ο φερόμενος ως αρχηγός της οργάνωσης.
Ο κύκλος των συλλήψεων θα ολοκληρωθεί στις 5 Σεπτεμβρίου. Ήταν η μέρα που παραδόθηκε στις αρχές ο Δημήτρης Κουφοντίνας. «Αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη. Όλα τέλειωσαν» είχε πει μεταξύ άλλων.
Ο οπλισμός της τρομοκρατικής οργάνωσης μπορεί να εντοπίστηκε, ωστόσο το 45άρι και η γραφομηχανή, που δεν έγραφε ολόκληρο το γράμμα “Ρ” δεν βρέθηκαν ποτέ. Παρ’ όλα αυτά βρέθηκε η γραφομηχανή, στην οποία γράφτηκαν οι περισσότερες από τις προκηρύξεις της 17Ν.
Τα χτυπήματα της 17 Νοέμβρη
Η δράση της 17 Νοέμβρη, περιελάμβανε δολοφονίες, απόπειρες δολοφονίας, βομβιστικές επιθέσεις, αρπαγές οπλισμού και σημαντικό αριθμό ληστειών.
Τα 23 θύματα της 17Ν ήταν οι:
Ρίτσαρντ Γουέλς, Σταθμάρχης της CIA (23.12.1975),
Ευάγγελος Μάλλιος, απόκτακτος αστυνομικός και βασανιστής της χούντας (14.12.1976),
Ο αστυνόμος Παντελής Πέτρου και ο αστυφύλακας οδηγός του Σωτήρης Σταμούλης (16.01.1980),
Τζορτζ Τσάντες (Αμερικανός διπλωμάτης) και ο οδηγός του Νίκος Βελούτσος (15.11.1983),
Ο αστυφύλακας Χρήστος Μάτης (24.12.1984),
Ο εκδότης της «Απογευματινής» Νίκος Μομφερράτος και ο οδηγός του Σ. Ρουσέτης (21.2.1985),
Ο αρχιφύλακας Νίκος Γεωργακόπουλος (26.11.1985),
Ο βιομήχανος Δημήτρης Αγγελόπουλος (8.4.1986),
Ο βιομήχανος Αλέξανδρος Αθανασιάδης (1.5.1988),
Ο ναυτικός ακόλουθος των ΗΠΑ Γουίλιαμ Νορντίν (28.6.1988),
Ο εισαγγελέας Κώστας Ανδρουλιδάκης (10.1.1989),
Ο δημοσιογράφος και βουλευτής Παύλος Μπακογιάννης (26.9.1989),
Ο Αμερικανός λοχίας Ρόναλντ Στιούαρτ (12.5.1991),
Ο αστυφύλακας Γιάννης Βαρής (02.11.1991),
Ο Τούρκος διπλωμάτης Γιοργκού Τσετίν (7.10.1992),
Ο φοιτητής Θάνος Αξαρλιάν (14.7.1992),
Ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Μιχάλης Βρανόπουλος (24.1.1994),
Ο τούρκος διπλωμάτης Ομέρ Σιπαχίογλου (4.7.1994),
Ο εφοπλιστής Κώστας Περατικός (28.5.1997)
Ο Βρετανός στρατιωτικός ακόλουθος Στίβεν Σόντερς (8.6.2000).
Οι δολοφονίες – σταθμός της 17 Νοέμβρη
Το πρώτο θύμα της 17 Νοέμβρη, χρονολογικά ήταν ο σταθμάρχης της CIA στην Αθήνα, Ρίτσαρντ Γουέλς. Δολοφονήθηκε από τρία μέλη της στις 23 Δεκεμβρίου 1975, έξω από το σπίτι του στο Ψυχικό, την ώρα που επέστρεφε με τη σύζυγό του από δεξίωση στο σπίτι του Αμερικανού πρέσβη. Μάλιστα η ανάληψη ευθύνης, είχε σταλεί στη γαλλική εφημερίδα «Liberation”, ωστόσο δεν έγινε πιστευτή. Για την ιστορία η δολοφονία Γουέλς, είχε παραγραφεί, όταν τα μέλη της 17Ν, κάθισαν στο εδώλιο.
Η δολοφονία Μπακογιάννη και η παράπλευρη απώλεια του Αξαρλιάν
Το ημερολόγιο έδειχνε 26 Σεπτεμβρίου. Ο Παύλος Μπακογιάννης πήγαινε στο γραφείο του στο Κολωνάκι. (Η Ντόρα Μπακογιάννη στη δίκη της 17 Νοέμβρη κατέθεσε ότι ο βουλευτής είχε περάσει όλο το βράδυ στα γραφεία του Συνασπισμού (ήταν σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης), και είχε πει στον συνοδό του να μην πάει μαζί του στο γραφείο).
Στην είσοδο της πολυκατοικίας τον περίμεναν τα μέλη της 17 Νοέμβρη. Τον πυροβόλησαν τέσσερις φορές και σύμφωνα με την αστυνομία, ένας από αυτούς του έριξε και τη χαριστική βολή. Σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα, που κατέθεσε στη δίκη της 17 Νοέμβρη, στο σημείο της επίθεσης είδε τον Σάββα Ξηρό και τον Ηρακλή Κωστάρη. Ο άνθρωπος που έδωσε τη χαριστική βολή με το 45αρι φέρεται να είναι ο Δημήτρης Κουφοντίνας.
Μεσημέρι της 14ης Ιουλίου 1992 και η οργάνωση «φάντασμα» αποπειράται να σκοτώσει τον τότε υπουργό Οικονομικών Γιάννη Παλαιοκρασσά με ρουκέτα. Η επίθεση γίνεται με ρουκέτα και στόχο το θωρακισμένο αυτοκίνητό του, στη συμβολή των οδών Βουλής και Καραγιώργη Σερβίας. Από τα θραύσματα και το ωστικό κύμα χάνει τη ζωή του ο 20χρονος Θάνος Αξαρλιάν.
Λίγη ώρα αργότερα ένας άγνωστος τηλεφώνησε στην «Ελευθεροτυπία» » και ανέλαβε την ευθύνη εκ μέρους της «17 Νοέμβρη», ενώ παράλληλα εξέφρασε την λύπη του για τον θάνατο του 20χρονου Θάνου Αξαρλιάν, χαρακτηρίζοντάς τον… «παράπλευρη απώλεια».
Η δολοφονία Σόντερς
Το τελευταίο χτύπημα της οργάνωσης ήταν η δολοφονία του Βρετανού στρατιωτικού ακολούθου Στίβεν Σόντερς, στις 8 Ιουνίου του 2000. Πολλοί θεώρησαν ότι η συγκεκριμένη δολοφονία ήταν η αρχή της εξάρθρωσης της οργάνωσης καθώς στις έρευνες που ακολούθησαν συμμετείχαν και αξιωματικοί της Scotland Yard.
Τι αναφέρει ο Κουφοντίνας για τη δολοφονία Σόντερς στο βιβλίο του
«Ένα χρόνο αργότερα, στις 8 Ιουνίου του 2000, στη Λεωφόρο Κηφισίας, στο ύψος της Φιλοθέης, θα εκτελεστεί ένα από τα πιο σηµαντικά στελέχη της στρατιωτικής µηχανής της Αγγλίας, ο ταξίαρχος Σόντερς. Με πλούσια προϋπηρεσία σε όλες τις στρατιωτικές επεµβάσεις των τελευταίων χρόνων: Έδρασε στην Ιρλανδία, τις Μαλβίνες (Φόκλαντ), το Ιράκ και το Κουβέιτ. Είχε υπηρετήσει στην Κύπρο, στις µεγάλες αγγλικές βάσεις ηλεκτρονικής κατασκοπίας. Προώθησε και εκεί το εµπόριο όπλων. Τελευταίος σταθµός του η Σιέρα Λεόνε, στη Βορειοδυτική Αφρική, τότε που γίνονταν οι σφαγές των Άγγλων εκεί, από όπου επέστρεψε, ύστερα από µια σύντοµη επίσκεψη-επιθεώρηση λίγες µέρες πριν από τις 8 Ιουνίου 2000. Τέλος, ο Σόντερς συµµετείχε ενεργά στο σχεδιασµό της στρατιωτικής επέµβασης στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Επίσης, προωθούσε το εµπόριο αγγλικών όπλων. Εκείνες ακριβώς τις µέρες θα υπογραφόταν συµφωνία για την αγορά οπλικών συστηµάτων από την ελληνική πλευρά. Τη συγκεκριµένη συµφωνία είχε κλείσει ο Σόντερς…
.Εγώ τα διάβαζα αυτά και σκεφτόµουν τη µηχανή της ενέργειας, το µικρό «παπάκι» µε τους δύο της 17Ν, που ελισσόταν ανάµεσα στα µποτιλιαρισµένα αυτοκίνητα, µε το τεράστιο τουφέκι G3 ανάµεσά τους. Εκείνο το πρωινό, η Κηφισίας ήταν γεµάτη αυτοκίνητα µε όλων των ειδών τους ισχυρούς και µεγαλόσχηµους” (…)
Το δικαστήριο
Οι κατηγορούμενοι ως μέλη της 17 Νοέμβρη δικάστηκαν το 2003 σε μια πολύμηνη δίκη που προξένησε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Δικάστηκαν ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων.
Η παραπομπή τους σε δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου προκάλεσε δημόσιες συζητήσεις για τη συνταγματικότητα της, καθώς το Σύνταγμα στο άρθρο 97 παρ. 1 προβλέπει ότι τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται μόνο από Μεικτά Ορκωτά Δικαστήρια, που αποτελούνται από τρεις τακτικούς δικαστές και τέσσερις ενόρκους.
Τότε ανέκυψε το ερώτημα για το κατά πόσο τα εγκλήματα που διαπράχθησαν ήταν πολιτικά. Υποστηρίχθηκαν σχετικά δύο κυρίως απόψεις. Η μία απέρριπτε το χαρακτηρισμό των εγκλημάτων της Οργάνωσης ως πολιτικών με το επιχείρημα ότι εγκλήματα κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος δεν είναι πολιτικά και ότι η σχετική διάταξη του Συντάγματος σκοπό έχει να προστατεύσει αυτούς που αντιστέκονται σε δικτατορικά καθεστώτα. Η δεύτερη άποψη τασσόταν με το χαρακτηρισμό των εγκλημάτων ως πολιτικών με το επιχείρημα ότι το Σύνταγμα δε διακρίνει κατά ποιου πολιτεύματος στρέφονται τα εγκλήματα αλλά μόνο αν κίνητρό τους είναι η πολιτική ιδεολογία, αφού δεν ορίζει ευνοϊκή μεταχείριση γι’ αυτά παρά μόνο την εκδίκασή τους από ενόρκους.
Τελικά το δικαστήριο δέχθηκε ότι τα εγκλήματα δεν είναι πολιτικά και ότι ορθώς παραπέμφθηκαν σε δίκη ενώπιόν του οι κατηγορούμενοι ως μέλη της 17Ν. Στη σχετική παρεμπίπτουσα απόφασή του δέχθηκε “ως πολιτικό έγκλημα εκείνο που απευθύνεται αμέσως κατά της πολιτείας και τείνει στην ανατροπή ή αλλοίωση της καθεστηκυίας τάξης που υπάρχει σύμφωνα με το ισχύον πολίτευμα. Κάθε άλλο έγκλημα δεν υπάγεται στην έννοια του πολιτικού εγκλήματος, έστω κι αν τελέστηκε από το δράστη με αφορμή τα πολιτικά του φρονήματα.” Οι συλληφθέντες κατηγορούνταν για τη διάπραξη σωρείας εγκλημάτων, μεταξύ άλλων και σύστασης συμμορίας, κατοχής εκρηκτικών υλών, ανθρωποκτονιών, ληστειών κ.λπ., τα οποία κατά την κρίση του δικαστηρίου δεν συνέτειναν στην ανατροπή του πολιτεύματος. Οι περισσότεροι καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης και βρίσκονται στις φυλακές.
Το Δεκέμβριο του 2005 άρχισε στο Πενταμελές Εφετείο η δίκη σε δεύτερο βαθμό των μελών της οργάνωσης, η οποία ολοκληρώθηκε ενάμισι χρόνο και 250 συνεδριάσεις μετά, στις 14 Μαΐου 2007. Η απόφαση μείωσε ελαφρά -αν και όχι ουσιαστικά- τις πρωτόδικες ποινές των κατηγορουμένων. Δυο από τους κατηγορούμενους, ο Θωμάς Σερίφης και ο Σωτήρης Κονδύλης αποφυλακίστηκαν έχοντας συμπληρώσει τον προβλεπόμενο χρόνο κάθειρξης για την υποβολή αίτησης αποφυλάκισης.
Οι ποινές
Αλέξανδρος Γιωτόπουλος:
Πρωτόδικη απόφαση: 21 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή (ηθικός αυτουργός) σε 19 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις, συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 17 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για ηθική αυτουργία σε 17 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στη 17Ν
Δημήτρης Κουφοντίνας:
Πρωτόδικη απόφαση: 13 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 11 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 11 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 11 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στη 17Ν.
Χριστόδουλος Ξηρός:
Πρωτόδικη απόφαση: 10 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 8 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 6 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 6 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στην οργάνωση.
Σάββας Ξηρός:
Πρωτόδικη απόφαση: 6 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 5 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 5 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 5 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στην οργάνωση.
Βασίλης Τζωρτζάτος:
Πρωτόδικη απόφαση: 3 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 5 δολοφονίες, εκρήξεις ληστείες και συμμετοχή σε 4 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση:4 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 4 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στην οργάνωση.
Βασίλης Ξηρός:
Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συνέργεια σε ανθρωποκτονία, ληστείες, έκρηξη και συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για απλή συνέργεια σε δολοφονία, συμμετοχή σε ληστείες, έκρηξη και συμμετοχή στην οργάνωση.
Ηρακλής Κωστάρης:
Πρωτόδικη απόφαση: 1 φορά ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, ληστεία και συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: 1 φορά ισόβια και 23 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, ληστεία και συμμετοχή στην οργάνωση.
Θωμάς Σερίφης:
Πρωτόδικη απόφαση: 17 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη με ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 8 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε μια ληστεία, αθώος για όλες τις άλλες πράξεις με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Κώστας Τέλιος:
Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε δολοφονία, ληστεία, και έξρηξη με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 22 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε δολοφονία και ληστεία, με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Κώστας Καρατσώλης:
Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη.
Εφετειακή απόφαση: 17 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη.
Διονύσης Γεωργιάδης:
Πρωτόδικη απόφαση: 9 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη.
Εφετειακή απόφαση: 8 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη.
Πάτροκλος Τσελέντης:
Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε υποθέσεις δολοφονίας και ληστεία, με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε υποθέσεις δολοφονίας και σε ληστεία με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Σωτήρης Κονδύλης:
Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε ληστεία και έκρηξη με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 11 χρόνια και 3 μήνες κάθειρξη για συμμετοχή σε υπόθεση ληστείας και έκρηξη με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Νίκος Παπαναστασίου:
Πρωτόδικη απόφαση: 8 χρόνια για συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: Παύει η ποινική του δίωξη λόγω παραγραφής.
Γιάννης Σερίφης:
Πρωτόδικη απόφαση: Αθώος, αλλά ασκήθηκε έφεση από τον εισαγγελέα.
Αγγελική Σωτηροπούλου:
Πρωτόδικη απόφαση: Αθώα, ασκήθηκε έφεση από τον εισαγγελέα.
Εφετειακή απόφαση: Κρίνεται αθώα.
Θεολόγος Ψαραδέλλης:
Πρωτόδικη απόφαση: Κρίνεται αθώος.
Ανέστης Παπαναστασίου:
Πρωτόδικη απόφαση: Κρίνεται αθώος.
