3+1 παράγοντες που θα κρίνουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2023

του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Λέκτορας Χρηματοοικονομικών City College, University of York Europe Campus

Η ελληνική οικονομία κατέγραψε σημαντική μεγέθυνση κατά τη διάρκεια του 2022 παρά τους κινδύνους και την αστάθεια που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η θετικότατη πορεία του τουρισμού, η αύξηση των εξαγωγών σε συνδυασμό με τις σημαντικές επενδύσεις στήριξαν την οικονομία σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία. Εκτιμάται ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης θα ξεπεράσει το 6% για το 2022. Είναι πολύ σημαντικό, επίσης, το γεγονός ότι τα μέτρα στήριξης δημιούργησαν ένα  «ανάχωμα» που δεν επέτρεψε την οικονομία να καταρρεύσει μπροστά στις τεράστιες πιέσεις που δημιουργήθηκαν εξαιτίας του πολέμου. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να αγνοούμε ότι η συνολική στήριξη που παρείχε το κράτος κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης ήταν καίριας σημασίας για τη συνοχή της πραγματικής δραστηριότητας.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας το 2022 ήταν η ανθεκτικότητα. Ανθεκτικότητα απέναντι σε πρωτόγνωρες καταστάσεις τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια. Αντοχές που δημιουργήθηκαν από την έγκαιρη εφαρμογή οικονομικών πολιτικών, στον πυρήνα των οποίων ήταν η στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων αλλά και η διατήρηση των «δυνάμεων» που απαιτούνταν για την ανάκαμψη της οικονομίας. Οι προκλήσεις, ωστόσο, παραμένουν και απαιτούν ορθολογική διαχείριση ειδικά σε μια εκλογική χρονιά.

Πόλεμος στην Ουκρανία.
Η διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα στην εξίσωση της ακρίβειας και του πληθωρισμού που τροφοδοτείται από το ενεργειακό κόστος. Αποτελεί την πιο κρίσιμη πηγή παγκόσμιας αβεβαιότητας με γεωπολιτικές προεκτάσεις. Αναμφισβήτητα, η συνέχιση του πολέμου θα συντηρεί τον πληθωρισμό σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα με συνέπεια να απαιτούνται περισσότερα κρατικά κονδύλια για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Πληθωρισμός.
Το γεγονός ότι ο πληθωρισμός αποκτά «μόνιμα» χαρακτηριστικά καθιστά την αντιμετώπισή του ακόμα πιο δύσκολη. Η αύξηση των τιμών των τροφίμων σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές σε ενέργεια και καύσιμα θα κρατήσει καθηλωμένη την εγχώρια ζήτηση με συνέπειες που θα αποτυπωθούν στην πραγματική οικονομία. Η εφαρμογή αυστηρών μέτρων νομισματικής πολιτικής μέσω της αύξησης των επιτοκίων είναι πολύ πιθανό να σταματήσει να αποδίδει αφού θα προκαλεί αρνητικά αποτελέσματα στην οικονομική ανάπτυξη.

Μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Η αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των δανείων λόγω της αύξησης των επιτοκίων σε συνδυασμό με μια σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα γενιά «κόκκινων» δανείων. Η βελτίωση που παρατηρείται στα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζικών ιδρυμάτων οφείλεται εν πολλοίς στην ενίσχυση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Δεδομένου ότι η ανάκαμψη και η οικονομική ανάπτυξη στηρίζεται παραδοσιακά στην τραπεζική χρηματοδότησης, ο χρηματοπιστωτικός τομέα θα πρέπει να παραμείνει «υγιής» για να χρηματοδοτήσει την ελληνική οικονομία.

Σταθερό πολιτικό περιβάλλον.
Η αστάθεια που μπορεί να προκληθεί από πιθανές καθυστερήσεις στο σχηματισμό κυβέρνησης μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα τόσο στο επενδυτικό κλίμα της χώρας όσο και στην εφαρμογή των οικονομικών πολιτικών που πρέπει να συνεχιστούν για να μην διακοπεί η αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο «Ελληνικό Επενδυτικό Συνέδριο» στο Λονδίνο όπου στην προσπάθειά του να καθησυχάσει τους επενδυτές έκανε λόγο για υπηρεσιακή κυβέρνηση μόλις λίγων εβδομάδων στην περίπτωση διπλών εκλογών.

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα Μακεδονία.