8 μεγάλες δράσεις για τη μείωση των αποβλήτων και την προώθηση της ανακύκλωσης

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων (21-29 Νοεμβρίου) και -όπως έχει ήδη ανακοινωθεί- διοργανώνει έναν διαδικτυακό διαγωνισμό για την ευαισθητοποίηση των πολιτών στην ανακύκλωση.

Η διαχείριση των αποβλήτων είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα. Αυτός ήταν ο λόγος που με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη δημιουργήθηκε πριν από 16 μήνες στο Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων.

Στο πλαίσιο αυτό καταστρώθηκε και εφαρμόζεται μια ολοκληρωμένη πολιτική με σκοπό να αντιμετωπιστούν τα χρόνια προβλήματα στη διαχείριση των αποβλήτων και να προωθηθεί η ανακύκλωση με στόχο η Ελλάδα να φτάσει (από το 20% που ήταν το 2019) στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα, μεταξύ των άλλων, έγιναν τα ακόλουθα:

1. Επιλύθηκαν οξύτατα προβλήματα σε δημόσιους χώρους και τουριστικές περιοχές. Συγκεκριμένα αντιμετωπίστηκαν τα προβλήματα με τα απορρίμματα σε Κέρκυρα, Αίγιο, Λευκάδα, Χάλκη και Δυτική Μάνη τα οποία και συνέβαλαν στην αρνητική προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό. Παράλληλα έκλεισαν 5 παράνομες χωματερές και οριστικοποιείται η αποκατάσταση ή η απαλοιφή του προστίμου άλλων 8 παράνομων χωματερών (αναμένεται σχετική έγκριση της ΕΕ). Τα πρόστιμα που πληρώνει η χώρα στην ΕΕ από παράνομες χωματερές μειώθηκαν αντίστοιχα.

2. Δημιουργούνται νέες υποδομές διαχείρισης αποβλήτων. Κατασκευάζονται 4 Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ): Ηλεία μέσω ΣΔΙΤ, Θήβα, Αμάρι ( Ρέθυμνο), Αλεξανδρούπολη. Ξεμπλόκαρε και ξεκινάει άμεσα η κατασκευή 3 Μονάδων στην Πελοπόννησο μέσω ΣΔΙΤ. Δημοπρατήθηκαν 8 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων σε Ζάκυνθο, Λευκάδα, Ναύπακτο, Χερσόνησο, Τρίκαλα, Άρτα, Ιεράπετρα και Σητεία. Ενώ τις αμέσως επόμενες μέρες και τους επόμενους μήνες θα δημοπρατηθούν μια σειρά από μονάδες διαχείρισης αποβλήτων σε όλη την Ελλάδα.

3. Αυξήθηκαν σημαντικά οι επιδόσεις στο ΕΣΠΑ για τη διαχείριση απορριμμάτων. Εντάχθηκαν νέα έργα ύψους 229 εκατ. ευρώ και αναμένεται η ένταξη νέων έργων της τάξης των 200 εκατ. ευρώ έως το τέλος του έτους, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για την απορρόφηση των πόρων που διατίθενται από το ΕΣΠΑ.

4. Αδειοδοτήθηκαν προσωρινά 25 Σταθμοί Μεταφόρτωσης Αποβλήτων στην Αττική και λύθηκε ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι Δήμοι. Έτσι μειώθηκαν σημαντικά τα δρομολόγια των απορριμματοφόρων προς τους ΧΥΤΑ, μειώνοντας ταυτόχρονα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της διαχείρισης των αποβλήτων.  Θα ακολουθήσουν νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να λυθεί το πρόβλημα και σε άλλους δήμους της χώρας.

5. Προωθούνται πιλοτικά προγράμματα για τους Δήμους της χώρας ώστε να προμηθευτούν εξοπλισμό και να ερευνήσουν τους βέλτιστους τρόπους εφαρμογής του Πληρώνω όσο Πετάω – Κερδίζω όσο Διαχωρίζω.

6. Καταρτίστηκε το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, εκσυγχρονισμένο και προσανατολισμένο στην αύξηση της ανακύκλωσης και τη μείωση της ταφής των αποβλήτων μέχρι το 2030. Μεταξύ άλλων προβλέπει ότι:

• Εισάγεται νέο ρεύμα αποβλήτων – καφέ κάδος – για τη χωριστή συλλογή των οργανικών αποβλήτων (απόβλητα κουζίνας και κήπου), με πλήρη κάλυψη έως το 2022.

• Αναπτύσσονται όλες οι απαραίτητες υποδομές στη χώρα, καλύπτοντας ένα κενό δεκαετιών. Ειδικότερα μέχρι το 2030: 43 Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και 43 – 46 Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ).

• Παύει η ανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων με το κλείσιμο όλων των παράνομων χωματερών έως το 2022.

7. Νομοθετήθηκε έγκαιρα το πλαίσιο για μία «Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης» με σκοπό η αγορά και οι πολίτες να μπορούν να προσαρμοστούν ομαλά στα νέα δεδομένα που έρχονται από 3 Ιουλίου του 2021.

8. Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για την προώθηση της ανακύκλωσης. Μεταξύ άλλων προβλέπει ότι:

• Τα απόβλητα συσκευασιών θα συλλέγονται πλέον χωριστά (πλαστικό, χαρτί, μέταλλο, γυαλί).

• Δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να πληρώνουν χαμηλότερα δημοτικά τέλη εφόσον παράγουν λιγότερα απόβλητα ή/και ανακυκλώνουν περισσότερο (εισάγεται, δηλαδή, η ευρωπαϊκή αρχή «πληρώνω όσο πετάω»).

• Εκσυγχρονίζεται το τέλος ταφής για τους δήμους που «θάβουν» απόβλητα. Επεκτείνεται και καθίσταται εφαρμόσιμο για τα απόβλητα. Αντιθέτων οι δήμοι που δεν «θάβουν» απόβλητα θα αποζημιώνονται.

• Όλα τα νέα κτίρια και όλοι οι δημόσιοι και κοινόχρηστοι χώροι θα διαθέτουν χώρο συλλογής αποβλήτων για 4 χωριστά ρεύματα.

• Μεταφέρονται τα πρόστιμα που επιβάλλονται από την ΕΕ στους δήμους και τις επιχειρήσεις που τα προκαλούν, απαλλάσσοντας από το σχετικό βάρος τους φορολογούμενους.

Για το θέμα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Τους τελευταίους 16 μήνες καταστρώσαμε και εφαρμόζουμε μια ολοκληρωμένη πολιτική για να αντιμετωπίσουμε χρόνια προβλήματα και να εφαρμόσουμε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική διαχείρισης αποβλήτων.

Κλείνουμε σταδιακά παράνομες χωματερές. Δημοπρατούμε πολλές καινούριες μονάδες ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων. Προωθούμε τον «καφέ» κάδο για τα τρόφιμα. Αποσύρουμε τα πλαστικά μιας χρήσης. Θέσαμε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για την ανακύκλωση που θέτει τις βάσεις για χωριστή συλλογή σε 4 ρεύματα (γυαλί, χαρτί, μέταλλο, πλαστικό), αλλά για την εφαρμογή της αρχής «πληρώνω όσο πετάω», επιβραβεύοντας έτσι στην πράξη όσους ανακυκλώνουν.

Είναι μια νέα περιβαλλοντική πολιτική που είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία στην Ελλάδα!»

Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Οι τελευταίοι 16 μήνες ήταν ιδιαίτερα παραγωγικοί στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων. Βάζουμε τέλος στη στασιμότητα και περνάμε με τολμηρά και αποφασιστικά μέτρα, σε μια άλλη εποχή. Η προτελευταία θέση της χώρας μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν αρμόζει στην ιστορία και στον πολιτισμό μας. Αυτό το συνειδητοποιήσαμε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και αρχικά διαμορφώσαμε ένα σύγχρονο πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων, που προβλέπει τομές όπως η εφαρμογή του πληρώνω όσο πετάω, η ανακύκλωση σε πολλαπλά ρεύματα, η αξιοποίηση των βιοαποβλήτων, η δραστική μείωση της ταφής. Αλλάζουμε την καθημερινότητά μας στη διαχείριση των αποβλήτων, δημιουργούμε λιγότερα απόβλητα, που τα διαχειριζόμαστε περιβαλλοντικά σωστά».