Date:
Η Νιγρίτα είναι κωμόπολη του νομού Σερρών της Μακεδονίας. Κατά την απογραφή του 2001 ο δήμος Νιγρίτης είχε πληθυσμό 9.783 κατοίκων, από τους οποίους στην Νιγρίτα κατοικούσαν 5.566, στην Ανθή 625, στα Θερμά 574, στην Τερπνή 2.189 και στο Φλάμπουρο 829.
Για την προέλευση του ονόματος υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία εξ αυτών είναι ότι προέρχεται από το σχήμα “την Εγρίτα”,”τη Νεγρίτα”, “Νεγρίτα”. Οι αφετηρίες του ονόματος Ιγρίτα και Εγρίτα οδηγούν στις ταυτόσημες τουρκικές λέξεις, eğri, iğri που σημαίνουν μεταξύ άλλων επικλινής (αγγλ.slope), πλάγιος (αγγλ.oblique). Η θέση της Νιγρίτας, χωρίς την Σούρπα, στους πρόποδες του βουνού δικαιολογεί το συσχετισμό.
Οι λ.-de,-da,-ta,-te ως δεύτερα συνθετικά στην τούρκικη γλώσσα μπαίνουν στην θέση προθέσεων που προσδιορίζουυ τόπο, εις, επί, παρά, μέσα, κλπ. Κατά συνέπεια τα egri-ta ή igri-ta σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνουν στον επικλινή τόπο.
Ιστορία
Ο οικισμός της Νιγρίτας δημιουργήθηκε, κατά την πιθανότερη άποψη, στα μέσα του 16ου αιώνα από κατοίκους ορεινών περιοχών και ο πληθυσμός αυξήθηκε βαθμηδόν ως τις αρχές του 20ού αιώνα, οπότε έφθασε στους 4.300 κατοίκους.
Στις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης, ο περιηγητής Ε. Consinery, που επισκέφθηκε την Μακεδονία, σημειώνει ότι η κωμόπολη, όπως και η διπλανή Σούρπα ή Σύρπη, ανθούσε οικονομικά και οι κάτοικοι της, στο σύνολο Έλληνες, επιδίδονταν στην καλλιέργεια βαμβακιού, στη χρυσοχοΐα και στη χαλκουργία.
Οι κάτοικοι της Νιγρίτας συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821. Σπουδαίοι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ήταν ο Μανωλάκης Χαριζάνης, ο Αναστάσιος Δημητρίου (γεν. 1800), ο Ιωάννης Δημητρίου, ο Αντώνιος Γιωργαράς, ο Γεώργιος Γιωργαράς και ο αξιωματικός Αθανάσιος Νικολάου.
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα λειτουργούσε στη Νιγρίτα «ελληνικόν σχολείον» και, λίγες δεκαετίες αργότερα, τα σχολεία της Νιγρίτας και της Σούρπας αριθμούσαν περισσότερους από 250 μαθητές.
Στη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα, η Νιγρίτα έδωσε πλήθος αγωνιστών που πρωτοστάτησαν στον αγώνα για την απελευθέρωση, σημαντικότεροι εκ των οποίων, ήταν οι Βασίλειος Κουφοκώτσιος, Κωνσταντίνος Κουφοκώτσιος, Δημήτριος Μπιτσιακάνος, Γεώργιος Μασλαρινός, Στέργιος Καραστέργιος, Αθανάσιος Καραμανίδης και Κωνσταντίνος Γεροσέλας.
Σημαντική μορφή για τη Μακεδονία, υπήρξε επίσης ο λόγιος και ιατρός Μιχαήλ Παπαδόπουλος. Κατά τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο η Νιγρίτα απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό. Στις 24 Οκτωβρίου 1912 η Νιγρίτα ελευθερώθηκε από τους Τούρκους με επέμβαση του ελληνικού στρατού. Στις 16 Ιουνίου 1913 εκδηλώθηκε η πρώτη συντονισμένη βουλγαρική επίθεση εναντίον ελληνικών τμημάτων κατά τη διάρκεια του Β’ Βαλκανικού πολέμου.
Στις 19 Ιουνίου 1913 πραγματοποιήθηκαν ελληνοβουλγαρικές συγκρούσεις στην περιοχή. Στις 29 Ιουνίου 1913 οι Βούλγαροι πυρπόλησαν την Νιγρίτα και αποχώρησαν.
Η συγκλονιστική ιστορία της Γερακίνας
Στα 1854 η Νιγρίτα Σερρών βρίσκεται κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Σ΄ ένα από τα πιο φτωχικά σπίτια της πόλης στην περιοχή «Τσακαλάδες» γεννιέται από την οικογένεια Ροκάνη ένα κορίτσι και του δίδεται το όνομα Γερακίνα. Η ζωή του κοριτσιού δε διαφέρει απ΄ αυτή των συνομηλίκων του, της εποχής εκείνης.
Η Γερακίνα γίνεται γνωστή για την ομορφιά της , αλλά και για την καλοσύνη της. Βρισκόμαστε πλέον στο 1870. Η Γερακίνα, 16 ετών ερωτεύεται τον Νιγριτινό Τριαντάφυλλο Γκοστίνου, ο οποίος διέμενε επίσης στους Τσακαλάδες. Το μεσημέρι της 6ης Αυγούστου του 1870 η Γερακίνα πάει για νερό στο πηγάδι της γειτονιάς. Το πηγάδι ήταν περιφραγμένο με σανίδες, οι οποίες είχαν μεγάλα κενά μεταξύ τους. Η περίφραξη ήταν χαμηλή. Η Γερακίνα στην προσπάθειά της να σύρει στην επιφάνεια τον κουβά χάνει την ισορροπία της και χωρίς να προλάβει να αντιδράσει βρίσκεται στον πυθμένα του πηγαδιού.
Η απελπισμένη κραυγή της ακούγεται σ΄ όλη την περιοχή. Οι γείτονες τρέχουν να βοηθήσουν ανάμεσά τους κι ο Τριαντάφυλλος, ο οποίος κατεβαίνει στο πηγάδι, αλλά μάταια, η Γερακίνα είναι ήδη νεκρή. Το συγκεντρωμένο πλήθος ξεσπά σε εκδηλώσεις λατρείας και πόνου. Όλη η Νιγρίτα έκλαψε την άτυχη κόρη και τη συνόδεψε στην τελευταία της κατοικία, αφού τη στόλισε με φλουριά και βραχιόλια. Το τραγικό τέλος της Γερακίνας συγκλονίζει τον Τριαντάφυλλο που πεθαίνει από τη θλίψη του έπειτα από 3 μήνες. Το περιστατικό έγινε θρύλος και μεταδόθηκε από στόμα σε στόμα στις επόμενες γενιές, τις οποίες και συγκινούσε πάντοτε.
Αργότερα μια παρέα Νιγριτών μουσικόφιλων συνέθεσε το τραγούδι «Γερακίνα» με το γνωστό περιεχόμενο.
