Date:
του Δρ. Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Ο δύσκολος κύκλος της κρίσης φαίνεται πως σταδιακά κλείνει για την ελληνική οικονομία. Η Ελλάδα βίωσε μια δεκαετή περίοδο έντονης οικονομικής και πολιτικής αστάθειας, με τις συνέπειες της κρίσης να διαχέονται οριζόντια σε μια κοινωνία που δεν μπορούσε να διανοηθεί την ένταση και τη διάρκεια της οικονομικής αναταραχής που είχε ξεκινήσει το 2009. Οι θεσμοί του κράτους και η κοινωνική συνοχή τέθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου δοκιμασία, η κοινωνική διαστρωμάτωση υπέστη σημαντικές μεταβολές, ο λαϊκισμός βρήκε πρόσφορο έδαφος για να ριζώσει (;) και οι εκλογικές συμπεριφορές των ψηφοφόρων έγιναν δικαιολογημένα (;) ακραίες μπροστά σε ένα πολιτικό σύστημα “περικυκλωμένο” από συσσωρευμένα φαινόμενα αναξιοπιστίας. Η απομείωση του ΑΕΠ, η ραγδαία άνοδος της ανεργίας, η δραματική μείωση των εισοδημάτων και της αγοραστικής δύναμης, το brain-drain, τα λουκέτα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το τεράστιο ιδιωτικό χρέος αφαίρεσαν με βίαιο τρόπο το οξυγόνο από την ελληνική κοινωνία.
Έπειτα από τρία προγράμματα οικονομικής προσαρμογής (με ορισμένα λάθη ως προς το μείγμα της οικονομικής πολιτικής που έπρεπε να εφαρμοστεί), τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που μας επέβαλλαν να υλοποιήσουμε (ενώ θα έπρεπε εμείς νωρίτερα να έχουμε σχεδιάσει και ολοκληρώσει) και τις τελευταίες εθνικές εκλογές όπου διασφαλίστηκε η πολιτική σταθερότητα που αναζητούσαμε την περίοδο της κρίσης, η ελληνική οικονομία μπαίνει στη νέα δεκαετία. Σε μια δεκαετία όπου σημαντικές αλλαγές θα λάβουν χώρα και θα επηρεάσουν καθοριστικά τη διαδικασία παραγωγής, τη βιομηχανία και εν τέλει τον άνθρωπο. Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη (εδώ και μια δεκαετία) και οι νέες τεχνολογίες όπως η ρομποτική θα διαμορφώσουν τη Δεύτερη Εποχή των Μηχανών (Second Machine Age) που κατ’ επέκταση θα δημιουργήσουν την ανάγκη για σύγχρονες δεξιότητες από το εργατικό δυναμικό. Σε διεθνή κλίμακα ήδη συντελείται ένας παραγωγικός και ψηφιακός μετασχηματισμός που ενσωματώνει τις νέες τάσεις και δημιουργεί το “Έξυπνο Εργοστάσιο”. Η τεχνολογία blockchain, η τεχνητή νοημοσύνη, το ίντερνετ των πραγμάτων (interent of things) και η επαυξημένη πραγματικότητα θα αλλάξουν τον τρόπο που εργαζόμαστε, σκεφτόμαστε και μαθαίνουμε.
Οι ταχύτητες και οι δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί στο πεδίο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης δεν αφήνουν περιθώριο τεχνολογικής υστέρησης για την ελληνική οικονομία. Εάν παραμείνουμε στα όρια του ψηφιακού αναλφαβητισμού, η διεθνής ανταγωνιστικότητα θα ξεπεράσει τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που παράγουμε και εξάγουμε. Είναι θέμα επιβίωσης. Πολιτεία, πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα πρέπει να αναπτύξουν πολιτικές που θα μας επιτρέψουν και θα μας ενθαρρύνουν να συμβαδίσουμε με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η έγκαιρη μετάβαση στη νέα εποχή θα μας καταστήσει ισότιμους παίκτες (σε όρους ποιότητας) στη σκακιέρα του διεθνούς εμπορίου. Θα μας επιτρέψει, επίσης, να διεκδικήσουμε το δικό μας μερίδιο αγοράς με πολλαπλά οφέλη για την οικονομία, την ανάπτυξη, την ανεργία. Η ελληνική οικονομία πρέπει να τοποθετηθεί στη νέα δεκαετία με όρους μέλλοντος, αισιοδοξίας και αυτοπεποίθησης.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Μουτσιάνας είναι Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ, Σύμβουλος Χρηματοοικονομικής Διοίκησης
