Με το επικείμενο κλείσιμο του εμβληματικού εργοστασίου της εταιρείας Pitsos στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη Ρέντη και την απόφαση της μητρικής εταιρείας Bosch Siemens Hausegerate (BSH) να μεταφέρει την παραγωγή από την χώρα μας στη γειτονική Τουρκία, κλείνει οριστικά και ένας τεράστιος κύκλος ιστορίας για τις πασίγνωστες ηλεκτρικές συσκευές που επί δεκαετίες έμπαιναν σε κάθε ελληνικό σπίτι, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη και από τα νησιά του αρχιπελάγους μέχρι το τελευταίο ορεινό χωριό.
Πρόκειται αναμφισβήτητα για μια από τις πιο παλιές και γνωστές εταιρείες που γεννήθηκε, εξελίχθηκε και δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα παρέχοντας αμέτρητα προϊόντα σε γενιές και γενιές.
Για να αντιληφθούμε πόσο μακρά είναι η ιστορία της «Πίτσος» αρκεί να αναλογιστούμε ότι δημιουργήθηκε μόλις… 22 χρόνια μετά τον θάνατο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ο Γέρος του Μοριά έφυγε από τη ζωή το 1843 και η επιχείρηση δημιουργήθηκε το 1865.

Το ξεκίνημα από το μαγαζάκι κοντά στη μητρόπολη Αθηνών

Η ομώνυμη οικογένεια Πίτσος ξεκίνησε την επιχειρηματική της δραστηριότητα με ένα μαγαζάκι κατασκευής μικρών οικιακών συσκευών και θερμοσιφώνων λαδιού, επί της οδού Περικλέους, μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω από τον σημερινό μητροπολιτικό ιερό ναό Αθηνών. Οι κάτοικοι της περιοχής πήγαιναν εκεί και αγόραζαν μεταξύ άλλων ψυγειάκια νερού με βρυσάκι τα οποία κρέμαγαν στον τοίχο, θερμάστρες της εποχής και αργότερα γκαζιέρες τις οποίες η οικογένεια εξήγαγε και σε διάφορες χώρες της γηραιάς ηπείρου.

Η μετακόμιση τους Αμπελόκηπους και ο ανταγωνισμός

Εισερχόμενη τα κατοπινά χρόνια δυναμικά στην αγορά των επονομαζόμενων λευκών οικιακών συσκευών, θα έρθει αντιμέτωπη με τον ανταγωνισμό, αρχικά της Ιζόλα και ακολούθως της Εσκιμό. Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου η Pitsos θα μετακομίσει σε μεγαλύτερα γραφεία, στην οδό Έσλιν, στους Αμπελόκηπους, περιοχή στην οποία οριακά εκτεινόταν τότε η ελληνική πρωτεύουσα. Από ‘κει και πάνω ήταν εξοχή. Στη δε Κηφισιά πήγαινες μονάχα για εκδρομή, όπως τώρα πας στο Ναύπλιο για Σαββατοκύριακο.

Το ελληνικό οικονομικό θαύματα του ’50 γεννά το εργοστάσιο στου Ρέντη

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και το πέρας του Εμφυλίου Πολέμου (1946 – 1949) στη χώρα μας καταγράφεται ένας εντυπωσιακός ρυθμός οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Κάθε χρόνο ο δείκτης ανάπτυξης ήταν της τάξης του 7%. Μονάχα η Ιαπωνία έτρεχε με γρηγορότερους ρυθμούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Εκμεταλλευόμενη το ελληνικό οικονομικό θαύμα της εποχής, η οικογένεια Πίτσου χτίσει το 1959 στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη Ρέντη ένα μεγάλο εργοστάσιο.

Από τη νέα γραμμή παραγωγής θα δημιουργηθεί το πρώτο ηλεκτρικό ψυγείο στην Ελλάδα και θα ακολουθήσουν οι καταψύκτες και οι κουζίνες. Λίγο αργότερα τα προϊόντα θα πολλαπλασιαστούν με την επιχείρηση να πουλάει πλέον ακόμη και ασπρόμαυρες τηλεοράσεις που βέβαια θεωρούνταν ακόμη για τους περισσότερους είδος πολυτελείας καθώς ήταν ακόμη πανάκριβες.

Η νύχτα που κράτησε άυπνους χιλιάδες Έλληνες στις λιγοστές τηλεοράσεις

Σκεφτείτε πως όταν ο άνθρωπος πάτησε για πρώτη φορά στο φεγγάρι, ξημερώματα Κυριακής προς Δευτέρα 21 Ιουλίου 1969, ώρα 04:56 το πρωί ώρα Ελλάδος, χιλιάδες άνθρωποι στη χώρα μας είχαν καθίσει άγρυπνοι μπροστά στους μόλις 200.000 δέκτες για να δουν το κοσμοϊστορικό γεγονός.
Μάλιστα επειδή ήταν λίγες οι τηλεοράσεις, αρκετοί είχαν μαζευτεί από νωρίς το βράδυ σε σπίτια συγγενών, φίλων και γειτόνων προκειμένου να παρακολουθήσουν εκστασιασμένοι τις μισοκουνημένες ασπρόμαυρες που έδειχναν τον Αμερικανό αστροναύτη Νηλ Άρμστρονγκ να πατάει στο σεληνιακό έδαφος (αν αναρωτιέστε πώς και κάθισε τόσος πολύς κόσμος να δει την προσελήνωση τόσο αργά, η απάντηση είναι πως το δικτατορικό καθεστώς του Γεωργίου Παπαδόπουλου είχε κηρύξει την επόμενη ημέρα ως αργία για τις δημόσιες υπηρεσίες). Η Πίτσος όλο και επεκτείνεται στην αγορά φθάνοντας στο σημείο να δημιουργεί το τμήμα μεταλλικών κατασκευών της ακόμη και ένα τρίτροχο φορτηγό.

Η απεργία και η ανταπεργία του 1975

Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, οι εργοστασιάρχες θα έρθουν αντιμέτωποι όμως με το προσωπικό τους. Την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 1975, περίπου 1.500 εργαζόμενοι ξεκινούν κινητοποιήσεις πραγματοποιώντας επτάωρες στάσεις εργασίας. Διεκδικούν αυξήσεις στους μισθούς τους της τάξης του 35% και αναπροσαρμογή (προς το ευνοϊκότερο εννοείται) του επιδόματος παραγωγής. Οι ημέρες επερνάνε αλλά λύση δεν βρίσκεται. Η επιχείρηση μπροστά στο αδιέκοδο των διαπραγματεύσεων κηρύσσει στις 16 του μηνός lock out, δηλαδή προσωρινό κλείσιμο της επιχείρησης ως αντίδραση στην απεργία.

Η ικανοποίηση των εργατικών αιτημάτων

Οι εργαζόμενοι θα ξαναφορέσουν τις φόρμες και θα προσέλθουν στους χώρους δουλειάς τελικά στις 26 Ιανουαρίου 1976 έχοντας πετύχει μια αύξηση στο μεροκάματό τους της τάξης του 20%, αύξηση του μπόνους παραγωγής επίσης κατά 20% και εξομοίωσή του μεταξύ ανδρών και γυναικών και επαναπρόσληψη όσων είχαν απολυθεί στο μεσοδιάστημα με την υπόσχεση ότι δεν θα απομακρυνθούν εκ νέου. Η λύση μπορεί να βρέθηκε αλλά τα τραύματα που είχε δημιουργήσει η σύγκρουση με την εργοδοσία δεν είχαν επουλωθεί.

Συμμαθητής του Γεώργιου Ράλλη και της Δέσπως Διαμαντίδου

Το ίδιο έτος ο 58χρονος Απόστολος Πίτσος, ο άνθρωπος που μετασχημάτισε την επιχείρηση αποφασίζει να πουλήσει το πλειοψηφικό πακέτο της επιχείρησης στους Γερμανούς εκπρόσωπους της πολυεθνικής εταιρείας Siemens που εκείνο τον καιρό εξαπλωνόταν σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο. Ο επικεφαλής της εταιρείας Απόστολος Πίτσος γνώριζε καλά την γερμανική κουλτούρα και τον τρόπο που κινούνταν η αγορά της.
Όταν ήταν μικρός φοιτούσε στη Γερμανική Σχολή Αθηνών, έχοντας συμμαθητή την σχολική περίοδο 1926 – 1927 τον μετέπειτα πρωθυπουργό Γεώργιο Ράλλη (προέδρευσε της κυβέρνησης το 1980-1981) και την μεγάλη ηθοποιό Δέσπω Διαμαντίδου. Συν τοις άλλοις σπούδασε μηχανολόγος στην μικρή γερμανική πόλη Άουε, οπότε γνώριζε καλά και τη γλώσσα.

Ο Πίτσος πουλάει το 60% στη γερμανική Siemens

Ένα ατύχημα που επηρέασε την όραση του πατέρα του, θα τον κάνει να ασχοληθεί από νωρίς με την ανώνυμη εταιρεία. Όταν έκρινε ότι ήρθε η ώρα να μεταβιβάσει το μεγαλύτερο μέρος της εταιρείας γνώριζε ότι θα πρέπει να δοθεί σε ένα κολοσσό προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η δραστηριότητά της. Έτσι κλείστηκε το 1977 η συμφωνία με την Bosch – Siemens Hausgeräte GmbH που εξαγόρασε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό του 60%. Οι Γερμανοί επιλέγουν να μην αλλάξουν την επωνυμία «Πίτσος Α.Ε.» για λόγους μάρκετινγκ και η παραγωγή συνεχίστηκε κανονικά στην κεντρική μονάδα παραγωγής του Ρέντη, επί της οδού Παρνασσού 8. Μια νέα εποχή για την Πίτσος έχει μόλις ξεκινήσει.

Η συνεργασία με την Robert Bosch και έλευση των ψυγείων no frost

Οι πωλήσεις πάνε από το καλό στο καλύτερο. Ο κόσμος διακατέχεται από καταναλωτική μανία και έχοντας ακόμη χρήματα, ξοδεύει αφειδώς, εξοπλίζοντας το σπίτι. Κλασικό είναι το παράδειγμα πως όποιος παντρευόταν λάμβανε ως δώρο από συγγενείς και φίλους τηλεοράσεις, βίντεο, φούρνους, ψυγεία και πολλά, πολλά μίξερ.

Το 1986 ο όμιλος θα ξεκινήσει τη συνεργασία του με την Robert Bosch για τη διανομή των οικιακών συσκευών της στην Ελλάδα και το 1989 θα παρουσιάσει θα ξεκινήσει να παράγει τα νέα ψυγεία no frost. Πρόκειται για μια μικρή επανάσταση στον τομέα των ηλεκτρικών συσκευών, καθώς τα ψυγεία αυτά δεν πιάνουν πάγο, δεν απαιτούν απόψυξη και έχουν τη δυνατότητα να περιορίζουν τη συγκέντρωση μούχλας ή άσχημης μυρωδιάς στο εσωτερικό του με τη βοήθεια ενός απλού μοτέρ με ένα εξατμιστή και μιας συσκευής εξαερισμού για την διαχείριση του αέρα, ώστε να αποφεύγεται ο σχηματισμός πάγου και να «αναπνέουν» τα τρόφιμα.

Το τέλος του brand «Pitsos»

Τέσσερα χρόνια αργότερα θα ολοκληρωθεί η συγκέντρωση των δραστηριοτήτων service της BHS στην Ελλάδα και η έναρξη της παραγωγής σύγχρονων ψυγειοκαταψυκτών και άλλων μοντέλων ψυγείων προηγμένης τεχνολογίας – είμαστε άλλωστε στην εποχή που ακόμη «λεφτά υπάρχουν». Το όνομα «Πίτσος» που αποτελούσε μέχρι πρότινος ένα αρκετά ισχυρό brand στην αγορά θα μετονομαστεί το 1996 σε BSP ΑΒΕ, από τα αρχικά των προϊόντων Bosch, Siemens και Pitsos), ενώ το 2001 η ταμπέλα θα αλλάξει σε «BSH Οικιακές Συσκευές». Το έτος 2005 η εγχώρια μονάδα παραγωγής φθάνει να πουλάει 400.000 προϊόντα ετησίως, εκ των οποίων το 30% προορίζεται για εξαγωγή – κυρίως στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Τα ετήσια έσοδα είναι της τάξης των 308 εκατομμυρίων ευρώ.

Η οικονομική κρίση φέρνει… μνημόνια και στην επιχείρηση

Η οικονομική κρίση του 2010 και τα μνημόνια που ακολούθησαν θα πλήξουν εμφανώς το γόητρο της πάλαι ποτέ ισχυρής εταιρείας. Θα αρχίσει η σταδιακή μείωση των εξόδων, η συρρίκνωση ακόμη και αναγκαίων δαπανών και η δυσκολία στην μισθοδοσία των εκατοντάδων εργαζομένων. Το 2017 θα γίνει η τέταρτη εθελούσια έξοδος των απασχολούμενων, που θα επισημοποιηθεί με δύο ανακοινώσεις της εταρείας τον Μάρτιο και τον Ιούλιο.
Πριν από δύο χρόνια η γερμανική ιδιοκτήτρια εταιρεία Bosch Siemens Hausegerate (BSH) έχει λάβει την απόφαση να βάλει λουκέτο στο εργοστάσιο του Ρέντη, (αν και ο κύκλος εργασιών της σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις ανερχόταν στα 152,8 εκατομμύρια ευρώ). Τότε όμως υπήρξαν έντονες αντιδράσεις όχι μόνο από τους εργαζομένους αλλά και από τα πολιτικά κόμματα με αποτέλεσμα προσωρινά να υπάρξει όχι ματαίωση αλλά αναβολή των σχεδίων. Η υλοποίησή τους όμως ξεκίνησε εκ νέου πριν από λίγα εικοσιτετράωρα και είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει επιστροφή…