Ανοσία της αγέλης: Το σουηδικό πείραμα και τα διδάγματα της ιστορίας

Η Ευρώπη αντιμέτωπη με το δεύτερο κύμα, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να κρατήσουν λεπτές ισορροπίες μεταξύ των προσπαθειών ανάσχεσης της πανδημίας και αποφυγής ενός δεύτερου lockdown.

Στη Σουηδία, σύμφωνα με την εφημερίδα Καθημερινή, ο ημερήσιος αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται σταθερά από τον Σεπτέμβριο, παρότι οι επιδημιολόγοι επιμένουν ότι η χώρα δεν βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα δεύτερο κύμα. «Δεν είναι σημαντικό εάν είμαστε σε δεύτερο κύμα ή όχι, το σημαντικό είναι να περιορίσουμε τη διασπορά της νόσου», υπογράμμιζε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο επικεφαλής της ομάδας επιδημιολόγων της χώρας, Άντερς Τέγκνελ.

Σύμφωνα με τον κ. Τέγκνελ, είναι σαφές ότι κάποιες άλλες χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα δεύτερο κύμα, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, Ισπανία και Ολλανδία. O ίδιος δεν είναι πεπεισμένος για τη χρησιμότητα της μάσκας, γι’ αυτό και δεν συστήνει στους Σουηδούς τη χρήση της.

Η Σουηδία έχει βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, λόγω της τακτικής που ακολούθησε κατά την κορύφωση της πανδημίας, επιλέγοντας να μην επιβάλει γενικό lockdown.

Παρά το γεγονός ότι από τις αρχές του φθινοπώρου παρατηρείται αύξηση τόσο στον αριθμό των κρουσμάτων όσο και στους θανάτους από κορωνοϊό, οι ειδικοί αναμένεται να απευθύνουν απλή σύσταση στους πολίτες να αποφύγουν δημόσιους χώρους, όπως εμπορικά κέντρα, μουσεία, βιβλιοθήκες, πισίνες και γυμναστήρια, καθώς και τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Σύμφωνα με τη βρετανική «Telegraph», οι νέοι κανονισμοί θα είναι υπό τη μορφή συστάσεων καθώς το σουηδικό σύστημα βασίζεται στην ευσυνειδησία και υπευθυνότητα των πολιτών και η χώρα συνεχίζει να αντιστέκεται στην ιδέα ενός γενικού lockdown.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η στάση της Σουηδίας στη διαχείριση μιας κρίσης διαφοροποιείται σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπη.

Στη μεταναστευτική κρίση του 2015, την ώρα που τα υπόλοιπα κράτη ύψωναν τείχη και έκλειναν τα σύνορα, η Σουηδία έκανε δεκτές τις περισσότερες αιτήσεις χορήγησης ασύλου από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ε.Ε. κατ’ αναλογία με το μέγεθος του πληθυσμού.

Όπως εξηγούν οι «FT» σε ανάλυσή τους, παρά το μέγεθός της, η Σουηδία αποτελεί μια «ηθική υπερδύναμη» που ενεργεί με γνώμονα τη λογική εκεί που πιστεύουν ότι η συμπεριφορά άλλων χωρών βασίζεται σε πολιτικούς υπολογισμούς ή συναισθήματα. Η στάση της Σουηδίας βρίσκει τις ρίζες της στη μακρά παράδοση ουδετερότητας που χαρακτηρίζει τη χώρα -δεν έχει εμπλακεί σε πόλεμο εδώ και περισσότερο από δύο αιώνες. Σύμφωνα όμως με τους πολιτικούς επιστήμονες, η συγκεκριμένη στάση μπορεί να οδηγήσει σε αργά ανακλαστικά, ως προς την αντιμετώπιση μιας κρίσης.

«Είμαστε σε ειρήνη εδώ και πολλά χρόνια. Ιστορικά, η Σουηδία δεν χρειάσθηκε να αντιμετωπίσει πολλές κρίσεις, οπότε ζούμε λίγο στο δικό μας, ρομαντικό κόσμο ότι όλα είναι μια χαρά», επισημαίνει η Τζένι Μάντεσταμ, πολιτική επιστήμων στο Πανεπιστήμιο Soderton. «Είμαστε κατά κάποιο τρόπο αφελείς ότι οι μεγάλες κρίσεις δεν πρόκειται να συμβούν σε μας», προσθέτει.

Στην περίπτωση του κορωνοϊού, ο κ. Τέγκνελ -επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η Σουηδία διαχειρίζεται την υγειονομική κρίση λόγω κορωνοϊού- επιμένει ότι ακολουθεί τα επιστημονικά δεδομένα, ενώ οι άλλες χώρες λαμβάνουν αποφάσεις περισσότερο για πολιτικούς λόγους.

Ο στόχος της Σουηδίας δεν εστίαζε αποκλειστικά στο να περιορίσει τον κορωνοϊό, αλλά ταυτόχρονα να διασφαλίσει ότι το σύστημα υγείας είναι σε θέση να αντεπεξέλθει, χωρίς να μπουν σε δεύτερη μοίρα οι υγειονομικές ανάγκες του ευρύτερου πληθυσμού.

Την ίδια στιγμή, ο συνδυασμός της εμπιστοσύνης των πολιτών στις αρχές και η προσωπική ευθύνη έκαναν τους περισσότερους να επιλέξουν την εργασία από το σπίτι και να αποφύγουν τις κοινωνικές συναθροίσεις. Από την άλλη πλευρά, η αντίσταση στο Lockdown οδήγησε σε περισσότερα από 100.000 κρούσματα και αυξημένο αριθμό θανάτων, με πάνω από 5.900 θύματα εξαιτίας του κορωνοϊού αριθμός δέκα φορές μεγαλύτερος σε σύγκριση με τις γειτονικές Φινλανδία και Νορβηγία.

Οι αριθμοί δείχνουν ότι οι υπόλοιπες χώρες θα πρέπει να το σκεφθούν πολύ σοβαρά προτού υιοθετήσουν την τακτική της Σουηδίας.

Ακόμη και το επιχείρημα ότι το σουηδικό πείραμα οδήγησε σε ανοσία της αγέλης φαίνεται να καταρρίπτεται. Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει το περιοδικό «Time», παρά τις εκτιμήσεις ότι έως των Μάιο είχε νοσήσει το 40% του πληθυσμού της Στοκχόλμης, ο κ. Τέγκνελ έχει παραδεχθεί ότι κάτω από το 12% του πληθυσμού της σουηδικής πρωτεύουσας και μόλις το 6%-8% του ευρύτερου πληθυσμού της χώρας έχουν αναπτύξει αντισώματα στον κορωνοϊό.

Ας μην ξεχνάμε ότι ποτέ στην ιστορία της δημόσιας υγείας δεν εφαρμόσθηκε η ανοσία της αγέλης ως στρατηγική για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας, πολύ περισσότερο μιας πανδημίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάτι τέτοιο είναι επιστημονικά και ηθικά λάθος.

Πηγή: Καθημερινή