Date:
Τι γίνεται αν το πρόβλημα δεν είναι πώς νιώθουμε αλλά το πώς νιώθουμε για τα συναισθήματά μας; Γιατί η κατανόηση των «μετα-συναισθημάτων» μας μπορεί να μας κάνει πιο ευτυχισμένους και να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τις σχέσεις μας;
Έχεις νιώσει ποτέ τόσο κατακλυσμέν@ από τα συναισθήματα σου που δυσκολεύεσαι να εξηγήσεις γιατί αισθάνεσαι με έναν συγκεκριμένο τρόπο; Μπορεί να μοιάζει δύσκολο να ξεχωρίζεις τους λόγους για τους οποίους νιώθεις θυμό, αναστάτωση ή ενοχή, ωστόσο μια στιγμή ηρεμίας παρατηρείται πως είναι πολύ εύκολο να μεταλλαχθεί σε λύπη, φόβο ή ακόμα και έντονη μελαγχολία.
Αν δυσκολεύεσαι να εκφράσεις τα συναισθήματά σου ή νιώθεις μπερδεμένος σχετικά με το γιατί αντιδράς σε ένα γεγονός με ένα συγκεκριμένο τρόπο, τότε όλα θα μπορούσαν να οφείλονται στα «μετα-συναισθήματά» σου.
Το μετα-συναίσθημα είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά στους ψυχολογικούς κύκλους και στηρίζει τον τρόπο που ακολουθούμε στην καθημερινή μας ζωή.
Η κατανόηση του πώς λειτουργούν τα μετα-συναισθήματά μας και τι αποκαλύπτουν για εμάς μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας για την ψυχική μας υγεία, βελτιώνοντας παράλληλα και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
«Όταν έμαθα για τα μετα-συναισθήματα άλλαξε το παιχνίδι», λέει η Zoe Aston, Θεραπεύτρια, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και Συγγραφέας του βιβλίου Your Mental Health Workout, η οποία χρησιμοποιεί την έννοια των μετα-συναισθημάτων με τους πελάτες της για να τους βοηθήσει σε βάθος χρόνου να αλλάξουν την οπτική με την οποία αντιμετωπίζουν το φάσμα των συναισθημάτων τους.
Τι ακριβώς όμως είναι τα μετα-συναισθήματα και πώς μπορεί η καλύτερη κατανόηση τους να βελτιώσει τη συναισθηματική και ψυχική μας ευεξία;
Με απλά λόγια, τα μετα-συναισθήματα είναι τα συναισθήματα για τα πρωταρχικά μας συναισθήματα που πηγάζουν από ένα βασικό συναίσθημα που ήδη βιώνουμε στο παρόν.
Για παράδειγμα, μπορεί να λυπόμαστε ή να κλαίμε έντονα καθώς παρακολουθούμε μια ταινία και το δευτερεύον συναίσθημα να είναι η ντροπή για το γεγονός ότι κλαίμε. Ή μπορεί να θυμώνουμε για ένα ζήτημα στη δουλειά και μετά να νιώθουμε ένοχοι γι’ αυτό.
«Τα μετα-συναισθήματα δημιουργούν συχνά συναισθηματική σύγκρουση στο μυαλό μας», αναφέρει η ειδικός και όλα επηρεάζονται από αυτά μιας και αποτελούν τη βάση των περισσότερων πτυχών της ζωής μας.
Τα μετα-συναισθήματα είναι βαθιά ριζωμένα από την παιδική μας ηλικία ή την κοινωνία στην οποία έχουμε μεγαλώσει.
Η ψυχολογική μελέτη για τα μετα-συναισθήματα είναι ακόμα σχετικά νέα, αφού εμφανίστηκε πιο έντονα τη δεκαετία του 1990. Η πλειοψηφία της έρευνας έχει επικεντρωθεί στα συναισθήματα μεταξύ γονέων και παιδιών, ωστόσο οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τον όρο για να διερευνήσουν πώς τα συναισθήματά μας επηρεάζονται από τη συστημική κοινωνική δυναμική.
«Τα μετα-συναισθήματα μπορεί να είναι πραγματικά συστημικά», υπογραμμίζει η Aston, εξηγώντας ότι τα συναισθήματά μας είναι συχνά βαθιά ριζωμένα και πηγάζουν από συμπεριφορές που έχουμε βιώσει στην παιδική μας ηλικία ή στην κοινωνία που μεγαλώσαμε.
«Τα συναισθήματά μας είναι ριζωμένα από πολύ μικρή ηλικία πριν ο προμετωπιαίος φλοιός μας είναι σε θέση να σκεφτεί λογικά. Συνήθως πηγάζουν από αυτά που μας δίδαξαν οι φροντιστές, οι δάσκαλοι, οι συνομήλικοί μας καθώς και από αυτά που είδαμε ακόμα και στην τηλεόραση».
Για παράδειγμα, εάν ένα παιδί στεναχωριέται και ένας γονέας έχει πει στο παιδί να απορρίπτει αυτή του τη θλίψη, το παιδί μαθαίνει ότι η λύπη πρέπει να αποφεύγεται. Αυτό εδραιώνεται στο σύστημα πεποιθήσεών μας καθώς μεγαλώνουμε και έτσι σε αυτή την περίπτωση το παιδί καθώς μεγαλώνει αρχίζει να αισθάνεται ενοχές, ντροπή ή και αγανάκτηση ως αποτέλεσμα της λύπης του. Τα μετα-συναισθήματα διαδραματίζουν ένα πραγματικά κρίσιμο ρόλο για την ψυχική μας υγεία. Και με τις σχέσεις μας ισχύει το ίδιο;
Ειδικά με αυτές. Τα μετα-συναισθήματα επηρεάζουν τις περισσότερες πτυχές της ζωής μας. Πολλοί από εμάς θα βρούμε τα συναισθήματά μας να ενεργοποιούνται από κάθε είδους συγκεκριμένα πράγματα, από έναν συγκεκριμένο τόνο φωνής μέχρι τον τρόπο που μας κοιτάζει κάποιος. Ωστόσο, ένα από τα μεγαλύτερα κομμάτια της ζωής μας για να ενεργοποιηθούν τα συναισθήματά μας είναι οι διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Τα μετα-συναισθήματά επηρεάζουν επίσης τον τρόπο που κρίνουμε τους άλλους ανθρώπους. Πιο συγκεκριμένα, εάν κάποιος θυμώνει συχνά στη δουλειά και πιστεύει ότι ο θυμός του είναι ένα κακό συναίσθημα, τότε μπορεί να χαρακτηρίσει τον εαυτό του ως ένα ‘κακό’ ή δύσκολο άτομο. Αν όμως μας έμαθαν από τη νεαρή μας ηλικία ότι ο θυμός είναι ένα αποδεκτό και βοηθητικό συναίσθημα, τότε θα θεωρούσαμε για τον εαυτό μας ότι είμαστε άκρως ειλικρινής με το συναίσθημα μας.
Πώς μπορώ να διαχειριστώ τα μετα-συναισθήματά μου;
Η επίγνωση είναι και το κλειδί εδώ. Η κατανόηση δηλαδή του γιατί νιώθουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο για μια κατάσταση και γιατί μας προκαλούνται ορισμένα συναισθήματα είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της συναισθηματικής μας ευημερίας.
Αναπτύσσοντας λοιπόν μια καλή διαχείριση της αφήγησής γύρω από τα συναισθήματα μας, ειδικά τα βασικά συναισθήματα μας, όπως ο θυμός, η θλίψη, η ντροπή, η λύπη, η ευτυχία και η αγάπη, θα μας βοηθήσει να μάθουμε σε βάθος χρόνου να αναγνωρίζουμε το πότε ενεργοποιούνται τα δευτερεύοντα συναισθήματα μας αλλά και το γιατί. Για τη Zoe Aston, το θέμα δεν είναι να απορρίψουμε τα μετα-συναισθήματα ή να προσπαθήσουμε να τα αναιρέσουμε, αλλά να συνειδητοποιήσουμε γιατί νιώθουμε έτσι ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματα μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Kράτησε ένα ημερολόγιο διάθεσης
Με σίγουρη την επιτυχία, θα σου πρότεινα να χρησιμοποιήσεις ένα ημερολόγιο καταγραφής των όσων αισθάνεσαι και είτε σε βαραίνουν, είτε σε κάνουν να νιώθεις χαρά. Με αυτόν τον τρόπο θα παρακολουθήσεις από πιο κοντά όλο το φάσμα των συναισθημάτων σου και θα βεβαιωθείς ότι έχεις τη δύναμη να διακρίνεις όχι μόνο τα συναισθήματα σου αλλά και τα μετα-συναισθήματά σου.
Γιατί νιώθεις λοιπόν ένοχος; Γιατί νιώθεις λυπημένος και τελικά γιατί είσαι και σήμερα θυμωμένος; Ένα ημερολόγιο διάθεσης θα σου δώσει μια καταγραφή του από πού προέρχονται τα συναισθήματά σου, ποιες απαντήσεις είναι χρήσιμες και στη συνέχεια θα διευκολύνεις τον εαυτό σου με το να αλλάξεις τον τρόπο που ανταποκρίνεσαι στα μελλοντικά σου μετα-συναισθήματά.
Πρόκειται για μια μορφή αυτο-προπόνησης, η οποία θα σου δώσει τον χρόνο και τον χώρο να εκφραστείς και να κάνεις ένα διάλειμμα από όλα όσα συμβαίνουν μέσα στο μυαλό σου.
Πηγή: Savoirville
