Τάσος Αποστολίδης: Ο γηραιότερος σεναριογράφος κόμικς «στέλνει» τον Αριστοτέλη σε όλο τον κόσμο

Μέσα από τις 200 και πλέον σελίδες ενός κόμικς, ξεδιπλώνεται η ιστορία του ήρωα που άλλαξε τον κόσμο. Στους ώμους του δεν κυματίζει μπέρτα, από τα μάτια του δεν ξεχύνονται φλόγες, δεν διαθέτει πτητική ικανότητα, ούτε σκαρφαλώνει στα κτήρια. Αντιθέτως, πατάει στη γη, περιβάλλεται από μαθητές και η μόνη του …υπερδύναμη είναι η παρατήρηση και η έρευνα, η ισχύς της γνώσης.

Ο ισχνός αυτός ήρωας με τα κοντά μαλλιά, τα μικρά μάτια και τα λεπτά άκρα λέγεται «Αριστοτέλης» και γεννήθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής το 384 π.Χ.. Ένας ξεχωριστός «ήρωας», που τόλμησε στην εποχή του να θέσει στο τραπέζι της λογικής όλα τα μεγάλα ερωτήματα της ανθρωπότητας για τη δημιουργία του κόσμου, τη φύση του ανθρώπου, το περιβάλλον, τη φυσική ιστορία, το σύμπαν, την ηθική…

Την ιστορία και το λόγο του σπουδαίου Έλληνα φιλοσόφου και επιστήμονα της αρχαιότητας, μεταφέρει εκλαϊκευμένα σε ένα κόμικς, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ίκαρος», ο γηραιότερος σεναριογράφος κόμικς στον κόσμο Τάσος Αποστολίδης, ενώ για την εικονογράφηση είναι υπεύθυνος ένας άνθρωπος …εθισμένος στην εικονική απεικόνιση της αρχαιότητας, ο Αλέκος Παπαδάτος.

«Η φιλοσοφία είναι ένας οδηγός ζωής. Αν πραγματικά καταλάβεις τι λένε αυτοί οι άνθρωποι, η μέρα σου θα γίνει καλύτερη», δηλώνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Τάσος Αποστολίδης. «Στόχος μου είναι να περάσω τον λόγο του Αριστοτέλη με έναν εύκολο τρόπο, όπως είναι τα κόμικς, για να γοητεύσω νέους ανθρώπους και κυρίως εφήβους και να τους οδηγήσω σε μία διαδικασία συλλογισμών για να αντιμετωπίσουν καλύτερα το σήμερα και το αύριό τους. Μάλιστα, αν μετακινήσω λίγο παραπάνω τον στόχο μου, ελπίζω πως διαβάζοντάς το, ίσως αναζητήσουν και τα μεταφρασμένα πρωτότυπα έργα», συμπληρώνει.

Ο «υπερήρωας» Αριστοτέλης μέσα σε 224 έγχρωμες σελίδες κόμικς ακόμη και στα …κινεζικά

Ο «Αριστοτέλης» κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες και εκδόθηκε ήδη στα γαλλικά από τους εκδότες του «Αστερίξ» Dargaud, οι οποίοι για πρώτη φορά εκδίδουν έργο Ελλήνων δημιουργών. Ήδη μεταφράζεται στα αγγλικά, γερμανικά, κινεζικά, τουρκικά, πορτογαλικά, ισπανικά και κορεατικά για να κυκλοφορήσει μέσα στο τρέχον έτος. Ωστόσο, ο Τάσος Αποστολίδης χρειάστηκε επτά χρόνια για να τον ολοκληρώσει, εκ των οποίων τα τρία, τα αφιέρωσε στην έρευνα.

Τα σημαντικότερα γεγονότα που εκτυλίχτηκαν παράλληλα με τη ζωή του μεγάλου φιλοσόφου, αλλά και η ίδια του η ιστορία του Αριστοτέλη, (οι σπουδές του, το ότι υπήρξε δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη διδασκαλία του στο «Λύκειο», ο διωγμός του, τα παιδιά του κ.ά.) με απόλυτη ιστορική πιστότητα, «μπλέκονται» από τον έμπειρο χειριστή της μυθοπλασίας, με καθημερινούς διαλόγους, χιούμορ και αριστοτεχνικά «μπρος-πίσω». «Δεν έμεινα στο να πάρω μια μετάφραση και να τη μεταφέρω εικονικά. Αυτό θα ήταν λάθος. Προσπάθησα να κάνω μύθο τα στοιχεία της ζωής του και επειδή μια γραμμική αφήγηση συνήθως είναι βαρετή, έχει πολλά …flashback, ώστε να μη χάνει ο αναγνώστης το ενδιαφέρον της επόμενης σελίδας», εξηγεί.

Στην ανάδειξη του έργου του, παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο η εικόνα, η οποία έχει τη δική της δύναμη. Η παραστατικότητα των εικόνων, με τις χαρακτηριστικές εκφράσεις των 50 και πλέον χαρακτήρων, με την πιστή απεικόνιση κτηρίων, ενδυμασιών και χρηστικών αντικειμένων, κάνουν πιο γλαφυρή την περιγραφή της καθημερινότητας των πόλεων και αποδίδουν την ατμόσφαιρα της εποχής. «Ακόμη κι αν δεν μένει κανείς στο διάβασμα των λόγων και κοιτάξει απλώς τις εικόνες, παίρνει ήδη αρκετές πληροφορίες. Άλλωστε από εκεί παράγονται οι ατμόσφαιρες και τα συναισθήματα που δεν μπορούν να φανούν στα λόγια», λέει.

Μάλιστα, η συνεργασία του με τον Αλέκο Παπαδάτο ήταν …καρμική, καθώς ήταν ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο απευθύνθηκε πριν από σχεδόν 45 χρόνια, όταν του πρότεινε ο διευθυντής του στην εφημερίδα Εγνατία -όπου δούλευε, να κάνει σύντομες ιστορίες σε καρέ, τα λεγόμενα comic strip, για να εμπλουτίσει την ύλη. Οι δυο τους πειραματίστηκαν τότε «παντρεύοντας» τα ταλέντα τους και το εγχείρημα πέτυχε.

Καθηγητής μαθηματικών παραδίδει …«Όρνιθες» σε κόμικς

Ο «Αριστοτέλης» δεν είναι το πρώτο έργο του 76χρονου συγγραφέα, αλλά η …κατάληξη μιας σειράς που ακολούθησε. Την αρχή την έκανε 50 χρόνια πριν, το 1973, με το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Ευθυμογραφήματα για κατηφείς και ολίγη μυθολογία για αδαείς». Πριν από αυτό, από τα φοιτητικά του ακόμη χρόνια δούλευε σε εφημερίδες και περιοδικά κάνοντας ευθυμογραφήματα, που πάντα είχαν κάποια σχέση με την αρχαιότητα.

«Μπήκα έβδομος στο μαθηματικό και αφού αποφοίτησα, άσκησα το επάγγελμα, διδάσκοντας σε φροντιστήρια και παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα. Κάποια στιγμή, με προσέλαβαν στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, όπου έζησα τα υπόλοιπα 36 χρόνια της ζωής μου μέχρι τη σύνταξή μου, ως καθηγητής μαθηματικών, ως διευθυντής και στο τέλος ως αντιπρόεδρος», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Όπως υποστηρίζει, τον ενδιέφερε εκπαιδευτικά, να βάλει λίγη …τέχνη στα «ψυχρά» μαθηματικά και να γοητεύσει τους μαθητές με άλλο τρόπο. Έτσι, δημιούργησε μια μαθητική θεατρική ομάδα, με την οποία δούλευαν όλο το χρόνο την παράσταση που θα ανέβαζαν στο τέλος της σχολικής χρονιάς. «Αποφάσισα να ανεβάσουμε τις «Όρνιθες» του Αριστοφάνη. Αλλά ήταν κάθε άλλο παρά εύκολο έργο, τα παιδιά δυσκολεύονταν να μάθουν τα λόγια, δεν μπορούσαν να συντονιστούν με το ποτέ μπαίνουν στη σκηνή και πότε βγαίνουν από αυτήν… Τότε μου ήρθε μία ιδέα, σαν να άναψε μία λάμπα πάνω από το κεφάλι μου». Η ιδέα αυτή ήταν να σχεδιάσει σε ένα χαρτί κάποια καρέ -όπως των κόμικς, όπου θα φαίνεται από πού μπαίνει ο μαθητής, τι λέει και από πού φεύγει στη συνέχεια. «Ήταν ένα προσχέδιο που θα το μελετούσαν και θα μάθαιναν τις κινήσεις και τα λόγια τους, χωρίς να διαβάζουν ένα ατελείωτο κείμενο. Φωτοτύπησα λοιπόν δυο-τρεις σελίδες με την εισαγωγή, τους τη μοίρασα και είδα ότι δούλεψε, η πρόβα άρχισε να πηγαίνει γρήγορα», αναφέρει.

Έτσι λοιπόν, έκανε το ίδιο και για όλο το υπόλοιπο κείμενο, με αποτέλεσμα η παράσταση να δοθεί με μεγάλη επιτυχία και ο ίδιος να μείνει -χωρίς αρχικά να το γνωρίζει, με …200 ντεκουπαρισμένες σελίδες. «Πρόκειται για έναν όρο που σημαίνει σκηνοθεσία του καρέ και της σελίδας. Απευθύνθηκα στον Γιώργο Ακοκαλίδη, που δούλευε στην ίδια εφημερίδα με μένα ως γελοιογράφος και του πρότεινα να κάνουμε ένα κόμικς. Αρχικά μου είπε ότι αυτό είναι μια τρέλα, καθώς τη δεκαετία του ’80 η Ελλάδα από τη μία υφίστατο μία …επίθεση από πολύ καλά ξένα κόμικς (Αστερίξ, Λούκυ Λουκ, Τεν-Τεν, Μαφάλντα) και επιπλέον γιατί το κόμικς τότε ήταν υπό διωγμόν, καθώς θεωρείτο υπεύθυνο για τη λογοπενία και τη στέρηση φαντασίας των νεαρών αναγνωστών», σημειώνει.

Κλασικά έργα της αρχαιότητας σε κόμικς ταξιδεύουν στο εξωτερικό

Παρά τις αμφιβολίες, οι δύο άνδρες άρχισαν να δουλεύουν τόσο τις «Όρνιθες», όσο τη «Λυσιστράτη» και τους «Αχαρνής», αλλά τους πήρε δύο χρόνια να βρουν εκδότη. «Τελικά βρήκαμε τις Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις, μία θυγατρική της Αγροτικής Τράπεζας, που είχαν έναν …προχωρημένο διευθυντή, στον οποίο -αν και δεν άρεσε να διαβάζει κόμικς, άρεσε η ιδέα μας και αποφάσισε να το κάνει», λέει.

Η πρώτη έκδοση, της πιο δημοφιλούς Λυσιστράτης, το 1983, είχε εντυπωσιακή απήχηση, αφού -όπως θυμάται ο κ. Αποστολίδης, μέσα σε μία εβδομάδα είχε πουλήσει 10.000 αντίτυπα. «Μετά απ’ αυτήν την αποδοχή κι ενώ έως τότε ήμασταν ερασιτέχνες, αρχίσαμε να μπαίνουμε πια σε επαγγελματικούς ρυθμούς, διότι έπρεπε να παραχθεί μία σειρά των 11 κωμωδιών, κάτι που μας πήρε πάνω από έξι χρόνια, στα οποία έπρεπε να δουλεύουμε πάρα πολλές ώρες, Κυριακές, αργίες και καλοκαίρια, γιατί αν η σειρά δεν είχε αλληλουχία, θα ξεχνιόταν. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο εκείνη έγινα μπαμπάς και “είδα” την κόρη μου αφού πήγε στο δημοτικό», λέει χαριτολογώντας, για να περιγράψει τη δύσκολη εκείνη περίοδο της ζωής του.

Η σειρά τελικά ολοκληρώθηκε το 1987 και ταυτόχρονα άρχισαν να γίνονται μεταφράσεις της Λυσιστράτης σε αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά, προκειμένου να πωλούνται στην Ελλάδα, σε πωλητήρια μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, απευθυνόμενα σε τουρίστες.

Με το κλείσιμο όλων των θυγατρικών της Αγροτικής Τράπεζας λίγα χρόνια αργότερα και μετά από μία σειρά περιπετειών με αθηναϊκούς εκδοτικούς οίκους, κατέληξε στις εκδόσεις «Μεταίχμιο», όπου για 17 χρόνια έβγαζαν παλιά και νέα έργα του.

Ο Τάσος Αποστολίδης μετά τα κόμικς «Οδύσσεια», «Αντιγόνη», «Ιφιγένεια», «Μύθοι του Αισώπου», «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα» και πολλά άλλα, κατέληξε στον «Αριστοτέλη», ενώ ήδη εδώ και έναν χρόνο, δουλεύει πάνω στον Πλάτωνα, για να κάνει κάτι αντίστοιχο. «Στο πιο δύσκολο, σοβαρό και επίπονο που θα μπορούσε να καταλήξει μία τέτοια σειρά, ήταν η φιλοσοφία. Άλλωστε φιλοσοφία είναι οι απαντήσεις στις ερωτήσεις των παιδιών, είναι κατανόηση και γνώση, είναι τρόπος ερμηνείας της φύσης, των ανθρώπων και της κοινωνίας και το κόμικς έχει τη δυνατότητα να μας ταξιδέψει…», κατέληξε.