Ο ναός στο Πήλιο που δεν μοιάζει με εκκλησία αλλά κρύβει πολλά μυστικά

Οι κτίστες που κατασκεύασαν τον ναό των Ταξιαρχών ήθελαν να τον κρύψουν, ώστε να μην αποτελεί στόχο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας – ‘Εχει εξαιρετική ακουστική που οφείλεται σε 48 πιθάρια

Οι Μηλιές του Πηλίου, φημισμένο και ξεχωριστό κεφαλοχώρι του βουνού των Κενταύρων, είναι αγαπημένος προορισμός για την ομορφιά του, αλλά και για τις ιδιαιτερότητές του.

Άλλωστε είναι ο τερματικός σταθμός του θρυλικού πλέον «Μουτζούρη», δηλαδή του τρένου του Πηλίου που ανηφορίζει στις κατάφυτες πλαγιές του. Οι Μηλιές είναι πνιγμένες στο πράσινο και με θέα πανοραμική προς τον Παγασητικό και τόπος που αγαπήθηκε από πάρα πολλούς καλλιτέχνες, με αποτέλεσμα το σπουδαίο κεφαλοχώρι να έχει γίνει δεύτερη πατρίδα τους.

Η ιδιαιτερότητα όμως των Μηλιών προχωρά ακόμη πιο μακριά και φημίζεται για την ξεχωριστή και μοναδική στην Ελλάδα εκκλησία των Ταξιαρχών που βρίσκεται στην πλατεία της κωμόπολης.

Είναι άγνωστο το πότε χτίστηκε ο ναός, αλλά είναι δεδομένο ότι ανακαινίστηκε το 1741 επειδή το μαρτυρά μία επιγραφή που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του ναού.

Ο ναός των Ταξιαρχών από αρχιτεκτονικής πλευράς είναι ένα απλό οίκημα, αλλά συνάμα αποτελεί ένα πραγματικό κόσμημα της πηλιορείτικης θρησκευτικής παράδοσης, αφού δεν μοιάζει με εκκλησία, καθώς το εξωτερικό της θυμίζει ένα απλό σπίτι βασισμένο στην παραδοσιακή πηλιορείτικη αρχιτεκτονική. Η ερμηνεία που δίδεται είναι ότι οι Μηλιώτες και οι κτίστες που κατασκεύασαν τον ναό, ήθελαν να τον κρύψουν, ώστε να μην αποτελεί στόχο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Στο εξωτερικό του ναού των Παμμεγίστων Ταξιαρχών υπάρχει πλήρης απουσία θρησκευτικών συμβόλων, ενώ ο ρυθμός της εκκλησίας είναι τρίκλιτη βασιλική με 12 κρυφούς τρούλους και αποτελείται από τον πρόναο και τον κυρίως ναό. Ο ναός δε είναι δισυπόστατος αφού υπάρχει και το παρεκκλήσιο των Αγίων Πάντων.

Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν απίστευτες εκπλήξεις, με σημαντικότερη την ιδιαίτερη ακουστική που οφείλεται σε 48 πιθάρια ενσωματωμένα σε ανάποδη θέση μέσα στην οροφή και 5 συγκοινωνούντα πηγάδια που όλα μαζί αντηχούν σαν ηχεία.

Εξαιρετικού, αλλά και μοναδικού ενδιαφέροντος είναι και η αγιογράφηση που πιθανότατα έγινε από άγνωστο Αγιορείτη μοναχό, ενώ το επιχρυσωμένο τέμπλο από φλαμουριά κατασκευάστηκε από Ηπειρώτες τεχνίτες.

Η μέγιστη όμως έκπληξη βρίσκεται στον πρόναο, αφού ο επισκέπτης θα αντικρίσει ζωγραφιές που αντιστοιχούν στο ζωδιακό κύκλο και αναφέρονται ως «ο τροχός του χρόνου» ή «rota fortunae», δηλαδή «τροχός της τύχης». Πρόκειται για μία παράσταση η οποία δεν συναντάται σε ορθόδοξους ναούς και στην εκκλησία των Ταξιαρχών στις Μηλιές επιγράφεται ως «Ο Μάταιος Βίος του Πλάνου Κόσμου». Η ζωγραφιά περιλαμβάνει τρεις ομόκεντρους κύκλους, που στο κέντρο τους απεικονίζεται ο Μάταιος Κόσμος με τη μορφή εστεμμένου βασιλιά σε θρόνο.

Ο Μιχάλης Παπάς, που ζει στις Μηλιές από παιδί, εδώ και 55 χρόνια κάνει χρέη ξεναγού, αλλά και επιστάτη στην εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εξήγησε ότι «δημιουργός της παράστασης θεωρείται άγνωστος Αγιορείτης μοναχός, ο οποίος αγιογράφησε τον ναό επί 33 έτη στα πρότυπα της διδασκαλίας που προσέλαβε κατά την παραμονή του στο Περιβόλι της Παναγίας, δηλαδή το Άγιο Όρος. Ο τροχός διαιρείται σε τρεις ομόκεντρους κύκλους, στο κέντρο απεικονίζεται ο Μάταιος Κόσμος με τη μορφή εστεμμένου γήινου βασιλέα καθισμένου σε βασιλικό θρόνο. Στον δεύτερο εσωτερικό κύκλο απεικονίζονται οι τέσσερις εποχές του χρόνου με ανθρωπόμορφους χαρακτήρες. Η Άνοιξη απεικονίζεται στην κορυφή και εμφανίζεται ως ένας όμορφος καθισμένος νεαρός, που παίζει ανέμελα τη λύρα του. Το Καλοκαίρι απεικονίζεται από λαμπερό ήλιο που αναγκάζει τον εικονιζόμενο θεριστή να φορέσει καπέλο, ενώ το Φθινόπωρο απεικονίζεται από ένα μεσήλικα με τους αμνούς του και ποιμενική ράβδο, ενώ ο Χειμώνας έχει τη μορφή υπερήλικα ντυμένου με γούνα που απλώνει τα χέρια του προς την φωτιά για να ζεσταθεί».

«Στον τελευταίο, τρίτο εσωτερικό κύκλο, εικονογραφούνται και ονοματίζονται τα δώδεκα ζώδια με τους αντίστοιχους μήνες, με μικρή απόκλιση από τον αστρονομικό επιστημονικό ζωδιακό κύκλο. Στην εξωτερική πλευρά και γύρω από τον κύκλο του Τροχού υπάρχουν επτά ανδρικές μορφές σε διάφορες στάσεις, που αντιστοιχούν στις εξελικτικές φάσεις της ζωής του ανθρώπου, έχοντας ως αρχή τη γέννηση όπου η ψυχή φαίνεται αγνή σαν άσπρος άγγελος» είπε ο Μιχάλης Παπάς, που γνωρίζει τον ναό καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον.

Στην πλατεία των Μηλιών, έξω από τον ναό των Ταξιαρχών, συναντηθήκαμε με την πρωταγωνίστρια του θεάτρου και πολύ γνωστή ηθοποιό Υρώ Μανέ, που μαζί με την κόρη της, χορεύτρια Φαίδρα Νταιόγλου, παρατηρούσαν τον ναό, αλλά και το μεταγενέστερο καμπαναριό του, που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο και μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είπαν ότι «όσες φορές και να έρθουμε στο χωριό, αισθανόμαστε σαν να είναι η πρώτη φορά. Οι Άγιοι Ταξιάρχες είναι μοναδικό κόσμημα για τον τόπο, με την ξεχωριστή του αρχιτεκτονική, τα μυστικά που κρύβονται, τον ζωγραφιστό ζωδιακό κύκλο, αλλά ας μη ξεχνάμε ότι και όλο το χωριό προσφέρει μία ευεξία που σε κάνει να νιώθεις ότι ξαναγεννιέσαι. Ερχόμαστε εδώ ως οικογένεια όλες τις εποχές του χρόνου και ειδικά Πάσχα και καλοκαίρια. Οι Μηλιές έγιναν ο τόπος μας, η δεύτερη πατρίδα μας. Εδώ το τοπίο είναι μία αληθινή θεατρική σκηνή και θεωρείται ευλογημένος τόπος».

Οι Μηλιές και ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, αποτελούν έναν από τους πλέον αγαπημένους προορισμούς και η πρόσβαση είναι εξαιρετικά εύκολη από τον Βόλο, μέσα από ένα καταπράσινο περιβάλλον, αλλά και με τον θρυλικό «Μουτζούρη», το τρενάκι του Πηλίου, που εκτελεί τακτικά τουριστικού ενδιαφέροντος δρομολόγια, περνώντας από γαλαρίες και γεφύρια που σχεδίασε με μοναδική μαεστρία ο σπουδαίος μηχανικός Εβάριστο Ντε Κίρικο.