Οι λιτανείες των κορδελοφορούμενων επιταφίων της Παναγιάς της Κέρκυρας

Την τιμητική του έχει ο Δεκαπενταύγουστος στο νησί της Κέρκυρας, στους Παξούς, αλλά και τα Διαπόντια νησιά, που οι πιστοί ζουν το μικρό Πάσχα του καλοκαιριού.

Στην Κέρκυρα, σε κάθε χωριό, αλλά και μέσα στην πόλη, αμέτρητες είναι οι λιτανείες που γίνονται παραμονή της μεγάλης γιορτής, με τους επιταφίους της Παναγιάς να είναι στολισμένοι από χιλιάδες κορδελίτσες που θα μοιραστούν, μετά τη Θεία Λειτουργία ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στους πιστούς, για ευλογία.

Οι προετοιμασίες για τον ερχομό του Δεκαπενταύγουστου έχουν ξεκινήσει από αρχές του μήνα, με τις γυναίκες των πολιτιστικών συλλόγων να δένουν, μερόνυχτα τις κορδέλες στους επιταφίους της Παναγίας ώστε να είναι έτοιμοι για τις λιτανείες που θα διεξαχθούν την παραμονή της γιορτής. Σύμφωνα με τους Κερκυραίους οι κορδέλες συμβολίζουν την Τίμια Ζώνη που έδωσε η Παναγία στους Αποστόλους. Οι κορδέλες θα φυλαχθούν στα εικονοστάσια για να έχουν οι πιστοί τη σκέπη και την ευλογία της Παναγιάς όλο το χρόνο.

Τις λιτανείες συνοδεύουν οι φιλαρμονικές, ενώ ακολουθεί μεγάλη πομπή από κληρικούς και λαϊκούς που σηκώνουν τα ψηλά βαριά λάβαρα των Αγίων της εκκλησίας, για να τιμήσουν την Παναγία αλλά και να εκπληρώσουν το «τάμα» τους.

Το Δεκαπενταύγουστο στην Κέρκυρα την τιμητική της έχει η Παναγία των Βλαχερνών. Χιλιάδες είναι οι πιστοί που θα προσκυνήσουν το πασίγνωστο μοναστήρι του 17ου αιώνα που βρίσκεται πάνω σε μία λωρίδα γης μέσα στη θάλασσα, απέναντι από το Ποντικονήσι και αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Κέρκυρας.

Στους Παξούς τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει η Παναγία των Βελλιανιτών ή η Μαντόνα των Παξών, όπως τη λένε οι ντόπιοι. Το μικρό μοναστήρι, δεσπόζει στη νησίδα της Μαντόνα, απέναντι από το Γάιο και γίνεται πόλος έλξης χιλιάδων πιστών ανήμερα της γιορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Το έθιμο θέλει εκείνη την ημέρα να μοιράζεται σε όλους τους προσκυνητές βραστή σούπα από μοσχάρι. Όπως εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Παξών, Σπύρος Βλαχόπουλος, «το έθιμο ξεκίνησε όταν μία νεαρή πολύ πλούσια κοπέλα από το νησί, αρρώστησε βαριά και πέθανε. Τότε οι γονείς της αποφάσισαν για το “ συγχώριο” να χαρίζουν κάθε Δεκαπενταύγουστο ένα μοσχάρι στο μοναστήρι, εκείνο να σφάζεται κάτω από μια ελιά, να μαγειρεύεται μέσα σε μεγάλα καζάνια και να μοιράζεται σε όλους τους φτωχούς τότε, κατοίκους των Παξών που θα πήγαιναν να προσκυνήσουν τη χάρη της».

Έκ τότε κάθε χρόνο, εθελοντές του νησιού μεταφέρονται στη βραχονησίδα της Παναγιάς και αφού καθαρίσουν το μοναστήρι και το ετοιμάσουν για τη λαμπρή γιορτή του, τότε ξεκινούν τις ετοιμασίες για το «βραστό». Χρησιμοποιούν περίπου 300-350 κιλά βοδινού κρέατος. Το βράσιμο γίνεται σε τεράστια καζάνια, πάνω στα ξύλα και ξεκινά από τα ξημερώματα, ώστε μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, νωρίς το μεσημέρι, να είναι έτοιμο, να χυλώσει και να μοιραστεί στους πιστούς.

Στα Διαπόντια νησιά, η Κοίμηση της Θεοτόκου, συμβολίζει το μεγάλο αντάμωμα των ξενιτεμένων από την Αμερική και την Αυστραλία, καθώς είναι η γιορτή που θα επιστρέψουν στα λιλιπούτεια «δαντελωτά» νησιά του Ιονίου, στην πατρίδα, για να γιορτάσουν όλοι μαζί τη μεγάλη γιορτή. Το παραδοσιακό γλέντι που στήνεται μετά τη λειτουργεία, διαρκεί περισσότερο από τρεις μέρες, ενώ στους Οθωνούς την Παναγία την τιμούν στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας που βρίσκεται στον Άμμο, καθώς όλες οι λοιπές εκκλησίες δε λειτουργούν.

Μοιράστηκαν οι «κορδέλες» της Παναγιάς στον Ιερό Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Ελεούσης Μανδουκίου

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και κατάνυξη γιορτάζεται σήμερα ο Δεκαπενταύγουστος σε όλη την Κέρκυρα, ενώ σε πολλές εκκλησίες αναβίωσε το χριστιανικό έθιμο του μοιράσματος της κορδέλας της Παναγιάς.

Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων με τις Κερκυραίες να στολίζουν τον επιτάφιο της Παναγιάς με εκατοντάδες κόκκινες και άσπρες κορδέλες. Οι κορδέλες μοιράζονται στους πιστούς μετά τη Θεία Λειτουργία, ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, για να φέρουν υγεία και καλοτυχία σε κάθε σπιτικό.

Στη πόλη της Κέρκυρας, το έθιμο αναβιώνει στον Ιερό Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Ελεούσης Μανδουκίου. Ένα μικρό εκκλησάκι που πρωτοκτίστηκε το 18ο αιώνα και μετά από μία μεγάλη φωτιά το 1750, κάηκε, αλλά ξανακτίστηκε παίρνοντας τη σημερινή του μορφή. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, τον 19ο αιώνα την εκκλησία λειτουργούσαν οι Παργινομαντουκιώτες, Ηπειρώτες από την Πάργα, που διώχθηκαν από τους Τούρκους στην Κέρκυρα. Ο ναός παραχωρήθηκε με Βασιλικό Διάταγμα στην ενορία του Αγ. Ιωάννου Λάζου Μανδουκίου το 1952.

Από νωρίς χθες το απόγευμα εκατοντάδες ήταν οι πιστοί που έσπευσαν στην εκκλησία να προσκυνήσουν και να ακολουθήσουν τη μεγαλειώδη λιτανεία του επιταφίου της Παναγιάς, που συνοδεύεται από τον ιερό κλήρο, τις φιλαρμονικές του τόπου και τα μεγάλα πανύψηλα λάβαρα που κρατούν οι πιστοί για να πάρουν την ευλογία της Μεγαλόχαρης. Το έθιμο συμβολίζει την Τίμια Ζώνη που έδωσε η Παναγία στους Αποστόλους.

Το προσκύνημα του Επιταφίου και της εικόνας της Παναγιάς διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. «Φημολογείται ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που μπορούν να φωτογραφίσουν την θαυματουργή εικόνα και αυτό συμβαίνει μόνο όταν η Παναγία θα το επιτρέψει» λένε οι γυναίκες της εκκλησιαστικής επιτροπής, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Την παραμονή αλλά και ανήμερα της γιορτής του Δεκαπενταύγουστου, σε όλη την Κέρκυρα, μοιράζεται το «γιορτινό πρόσφορο». Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο τσουρεκάκι, που παρότι είναι νηστίσιμο, η γεύση του είναι μοναδική καθώς γίνεται ιδιαίτερα αισθητός ο γλυκάνισος και το ούζο που κρύβει μέσα του.

Η γιορτή της Παναγιάς στην Κέρκυρα ολοκληρώνεται με εκατοντάδες πανηγύρια που αναβιώνουν σε όλο το νησί και κρατούν τουλάχιστον τρεις μέρες.