Μάρω Μπράνκοβιτς: Η Ελληνοσερβίδα Χριστιανή Σουλτάνα που έζησε και έδρασε στην Δάφνη Σερρών

Η Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.), την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2023, πρόκειται να συνδιοργανώσει με την Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών την εκδήλωση ομιλία:

Μάρω Μπράνκοβιτς- Η Ελληνοσερβίδα Χριστιανή Σουλτάνα και ο ρόλος της στην Οθωμανική αυτοκρατορία και την Ορθοδοξία κατά τον 15ο αιώνα

Με ομιλητή τον Σερραίο Dr. med Ανέστη Συμεωνίδη, ιδρυτή και Πρόεδρο της Ελληνο-Γερμανικής Εταιρείας του Neustadt και Αντιπρόεδρο του Συλλόγου για την Προώθηση Ελληνικών και Κυπριακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Mannheim.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2023, ώρα: 7:30μ.μ.

Στο Αμφιθέατρο «Γεώργιος Καφταντζής», της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών.

Μάρω Μπράνκοβιτς (1418 -1487)

Η χριστιανή ορθόδοξη Πριγκίπισσα και ο ρόλος της στην Οθωμανική αυτοκρατορία και την ορθοδοξία κατά τον 15° αιώνα. Η Μάρω Μπράνκοβιτς, κόρη του Γεωργίου Μπράνκοβιτς, Σέρβου Δεσπότη (βασιλιά), και της ελληνίδας πριγκίπισσας Ειρήνης Καντακουζηνής, γεννήθηκε το 1418.
Ο πατέρας της, για πολιτικο-στρατιωτικούς και διπλωματικούς λόγους την έδωσε γυναίκα στον σουλτάνο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας Μουράτ Β’, ελπίζοντας ότι έτσι θα μπορέσει να αποκρούσει τον κίνδυνο της κατάληψης του Δεσποτάτου του και θα εξασφαλίσει τη μελλοντική ύπαρξή του.

Μετά τον θάνατο του σουλτάνου, συζύγου της το 1451 ο γιος του, ο σουλτάνος Μωάμεθ Β’ ο πορθητής, την απελευθέρωσε από το χαρέμι και την έστειλε στους γονείς της στη Σερβία. Λόγω οικογενειακών προβλημάτων που προέκυψαν για το θέμα της διαδοχής του θρόνου αμέσως μετά τον θάνατο του πατέρα της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Σερβία.

Η επιλογή της να εγκατασταθεί το 1457 στην Έζοβα, τη σημερινή Δάφνη, όπου έζησε και έδρασε 30 έτη αναπτύσοντας διπλωματικές, θρησκευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες δεν ήταν καθόλου τυχαία. Η εγγύτητα της Έζοβας με το Άγιον Όρος ήταν καθοριστικός παράγων. Μάλιστα ανέλαβε υπό την προστασία της τις μονές Χιλανδαρίου και Αγίου Παύλου.

Η Έζοβα την εποχή εκείνη χάριν των προσωπικών ικανοτήτων της Μάρως αναδείχθηκε το επίκεντρο διπλωματικών δραστηριοτήτων μεταξύ των κρατών της Βενετίας και της Ραγκούσας (σημερινό Dubrovnik) από την μία πλευρά και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από την άλλη.

Η Μάρω υπήρξε η σημαντικότερη προσωπικότητα της εποχής εκείνης στις σχέσεις μεταξύ της Χριστιανικής Δύσης και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Απεβίωσε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1487 στην Έζοβα.

Ο πύργος της Μάρως στην Δάφνη Σερρών

Η Μάρω ή Μάρα Μπράνκοβιτς, ή ή Βαλιντέ Χανούμ Σουλτάνα ήταν Ελληνοσερβίδα, κόρη του δεσπότη της Σερβίας Γεωργίου Μπράνκοβιτς και της Ειρήνης κόρης του Ματθαίου Καντακουζηνού από τον Πόντο. Γεννήθηκε στα 1418 που υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του 15ου αιώνα. Δόθηκε ως γυναίκα στον Μουράτ Β’, το 1435, σε ηλικία 17 ετών.
Ενέπνεε μεγάλο σεβασμό στην αυλή του Σουλτάνου και έπαιξε σημαντικό ρόλο στα θρησκευτικά πράγματα της εποχής (μιας και διατήρησε τη χριστιανική της πίστη) αλλά και στα πολιτικά.

Για κάποιους λόγους που άλλοι ερευνητές αποδίδουν σε δυσμένεια λόγω της εμπλοκής της στην ενθρόνιση των πατριαρχών της εποχής και άλλοι σε επιθυμία της να αποσυρθεί από την ενεργό δράση της αυλής, αποχωρεί από την Κωνσταντινούπολη και αποσύρεται στην περιοχή της νότιας Βισαλτίας στα 1457, όπου και παραμένει ως το θάνατό της, το 1487. Εκεί ο σουλτάνος (ο Μωάμεθ Β’) της είχε παραχωρήσει μια μεγάλη έκταση με κτήματα και χωριά.

Ο οίκος των Μπράνκοβιτς συνδεόταν από παλιά με τις Μονές του Αγίου `Ορους και ειδικότερα με την Μονή Χελανδαρίου αλλά και με τη Μονή Αγίου Παύλου, μιας και οι δύο Μονές εκείνη την εποχή απαρτίζονταν από Σέρβους μοναχούς. Την παράδοση αυτή συνεχίζει και η Μάρω με την παραχώρηση στις δύο Μονές,το 1466, εκτάσεων και κινητής περιουσίας.

Η κυρά Μάρω ήταν αυτή που μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, το 1453, μάζεψε τα δώρα του Ιησού (σμύρνα, λιβάνι, χρυσό), για να τα προστατέψει και τα μετέφερε στη Μονή Αγίου Παύλου, στο Άγιο Όρος, όπου φυλάσσονται μέχρι και σήμερα. Διέσωσε επίσης και άλλα θρησκευτικά κειμήλια, τα περισσότερα από τα οποία τα έστειλε στο Άγιο Όρος.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο Πύργος της Μάρως που ήταν τριώροφος φαίνεται από τα ανασκαφικά δεδομένα ότι χρησιμοποιούνταν ως κατοικία.

Λέγεται ότι ο πύργος επικοινωνούσε μέσω υπόγειου μυστικού περάσματος με τον πύργο της Αγίας Μαρίνας που βρίσκεται έξω από το χωριό, μερικές εκαντοντάδες μέτρα προς τα δυτικά. Η ύπαρξη πάντως αυτού του περάσματος δεν έχει εξακριβωθεί.

Στο σωζόμενο τμήμα του πύργου δεν υπάρχει άνοιγμα για είσοδο. Προφανώς η είσοδος ήταν υπερυψωμένη, στο δεύτερο όροφο.

Ακολουθεί την τυπολογία των Πύργων των αγιορείτικων μετοχίων. Δίπλα στον σημερινό Πύργο της Μάρως, η Μονή Σταυρονικήτα διατηρούσε οικόπεδα ως τα μέσα της δεκαετίας του 1930, μια απόδειξη της σύνδεσης της περιοχής με το `Αγιον Όρος.

Ο πύργος που καταστράφηκε πριν το 1753 πέρασε και από νεότερες περιπέτειες.
Κάτοικοι του χωριού προσπάθησαν να αποσπάσουν πέτρες του για οικοδομικές του ανάγκες κατά την δεκαετία του 1940. Ο πύργος νοικιάστηκε σε ιδιώτες από το Κράτος ως δημόσιο κτήμα! Για να προστατευθεί τελικά με ΦΕΚ από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1957 ως διατηρητέο μνημείο