Σέρρες: Τα ΒΕΛΟΝΙΣΙΑ και η προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη

Εκατοντάδες Έλληνες και ξένοι επισκέπτες είχαν τη μοναδική ευκαιρία να δουν από κοντά μοναδικής ομορφιάς και τεχνικής εργόχειρα στην έκθεση «ΒΕΛΟΝΙΣΙΑ, έργα ψυχής και χειρών» που φιλοξενήθηκε στον υπέροχο μνημειακό χώρο του αναστηλωμένου Ζιντζιρλί Τζαμί, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών.

Όλα τα εργόχειρα που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της έκθεσης, που διήρκησε περίπου έναν μήνα και ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Κυριακής 15 Οκτωβρίου, ήταν πραγματικά έργα της ψυχής και των χεριών φυσικά των δημιουργών τους.

Χάρη στην ιδέα που είχε για την οργάνωση της έκθεσης ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Αριστοτέλης Νανιόπουλος, τα μπαούλα της προσφυγιάς άνοιξαν ξανά. Τα εξαιρετικής ομορφιάς εργόχειρα είδαν και πάλι το φως, θυμίζοντας στους νεότερους μια ξεχασμένη τέχνη, που αποτέλεσε σημείο αναφοράς κάθε φροντισμένου νοικοκυριού.

Η εργασία που πρόσφεραν η εθελοντική ομάδα DESMOS OF SKOPOS και τα μέλη της Φιλόπτωχου Αδελφότητας Κυριών και Δεσποινίδων Νέου Σκοπού «Η ΑΝΘΟΥΣΑ» ανέδειξαν τη μοναδική αυτή έκθεση, που δικαιολογημένα συγκέντρωσε τον θαυμασμό όλων των επισκεπτών καθώς τα λευκά εργόχειρα, μέχρι τις μέρες μας αποτελούν μοναδικά κομψοτεχνήματα. Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος τον χρόνο που διέθεσαν οι παλιότερες νοικοκυρές για να τα δημιουργήσουν, όπως επίσης την τέχνη και το ταλέντο που είχαν στο κέντημα.

Πίσω από αυτή την έκθεση κρύβεται ένα σημαντικό ερευνητικό έργο και μια συλλογική προσπάθεια της εθελοντικής ομάδας DESMOS OF SKOPOS, με καθοδηγητή τον καθηγητή Αριστοτέλη Νανιόπουλο και επίσης της Φιλοπτώχου Αδελφότητας. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ επισημαίνει ότι πριν από την υλοποίηση της έκθεσης προηγήθηκε μια ολόκληρη έρευνα για τον εντοπισμό των γυναικών του Σκοπού που ασκούσαν ή ασκούν ακόμα την τέχνη και καταγραφή των έργων τους.

«Στο πλαίσιο αυτό», συνεχίζει ο κ. Νανιόπουλος, «δημιουργήθηκε ένα σχετικό βίντεο με τις γυναίκες δημιουργούς και υποβλήθηκε μια πρόταση στο πρόγραμμα LEADER που στοχεύει στη συνέχιση της έρευνας καταγραφής των ΒΕΛΟΝΙΣΙΩΝ και στην έκδοση ενός συλλεκτικού τόμου. Πρόθεσή μας, επίσης είναι η συνεργασία του DESMOS OF SKOPOS με τον Σύλλογο Γυναικών Νέου Σκοπού ώστε να γίνει κάτι αντίστοιχο για τις συνταγές φαγητών, γλυκών και ποτών από τον Σκοπό. Σκεφτόμαστε επίσης την υποβολή αίτησης στο υπουργείο Πολιτισμού για αναγνώριση της τέχνης του ΒΕΛΟΝΙΣΙΟΥ ως άυλης κληρονομιάς της UNESCO, όταν ανοίξει η σχετική πλατφόρμα».

«Απώτερος στόχος μας είναι να αναδειχθεί και να αναβιώσει η εξαίρετη αυτή τέχνη, να ξαναγίνει μόδα το ΒΕΛΟΝΙΣΙΟ και ίσως να στηριχθούν οικονομικά ορισμένες οικογένειες οι οποίες θα διαθέτουν την οικοτεχνία τους μέσα από σύγχρονα κανάλια διανομής», καταλήγει ο καθηγητής Αριστοτέλης Νανιόπουλος.

Αναδεικνύοντας τους Έλληνες της διασποράς με καταγωγή από τον Σκοπό

Εκατό χρόνια μετά την εγκατάσταση των προσφύγων από τον Σκοπό της Ανατολικής Θράκης στο Νέο Σκοπό Σερρών αλλά και σε πολλές περιοχές του εξωτερικού, ο κ. Νανιόπουλος, μέσω της εθελοντικής ομάδας DESMOS OF SKOPOS που συντονίζει, με μέλη της Διασποράς και κατοίκους του Νέου Σκοπού, κατάφεραν να κρατήσουν ζωντανές μνήμες και παραδόσεις της αλησμόνητης πατρίδας, υλοποιώντας ένα σημαντικό έργο.

Οι δράσεις τους αφορούν την ιστορία, τη λαογραφία και τον πολιτισμό του Σκοπού της Ανατολικής Θράκης, του Νέου Σκοπού αλλά και του Θρακικού Ελληνισμού γενικότερα. Ιδιαίτερα στενή είναι η συνεργασία που αναπτύχθηκε με τον Ελληνισμό της Διασποράς και τους καταγόμενους από το Σκοπό Έλληνες που έχουν διαπρέψει στα γράμματα και τις επιστήμες.

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, το 2013, με τη συμπλήρωσης 100 χρόνων του συλλόγου Σκοπηνών Σικάγου και 90 χρόνων από την δημιουργία του Νέου Σκοπού Σερρών, εκδόθηκε ένας τιμητικός τόμος με τίτλο: «SKOPOS DIASPORA: A Volume Honoring and Celebrating the Skopinon Community in the United States of America». Επίσης, δημιουργήθηκαν πόστερ με προσωπικότητες της διασποράς του Σκοπού, με στοιχεία για τη ζωή και τα επιτεύγματά τους, στα Ελληνικά και Αγγλικά, προκειμένου να μάθουν και να εμπνευσθούν οι νεότερες γενιές.

Επιπλέον, έπειτα από δωρεά της Ann Lewnes, με καταγωγή από την οικογένεια Μερτζιμέκη του Σκοπού της Ανατολικής Θράκης, ο DESMOS OF SKOPOS εκπόνησε τρία σημαντικά έργα: 1) Τη δημιουργία γυναικείων φορεσιών βασισμένων σε φωτογραφίες των αρχών του 20ου αιώνα από τον Σκοπό Ανατολικής Θράκης, για το χορευτικό συγκρότημα του συλλόγου ΟΡΦΕΑΣ Νέου Σκοπού. 2) Την αρχειοθέτηση του αρχείου Κωνσταντόπουλου και της οικογένειας Σκαρλατόπουλου, που φυλάσσονται στο κτίριο του ΟΡΦΕΑ στον Νέο Σκοπό. 3) Την αντικατάσταση της μεγάλης μαρμάρινης πλάκας με ονόματα δημάρχων, στο δημαρχείο Σερρών, για τη συμπερίληψη του ξεχασμένου δημάρχου Δημοσθένη Μερτζιμέκη…

πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ