Αντόνιο Μονίζ: O άνθρωπος που έλαβε το πιο αμφιλεγόμενο Νόμπελ Iατρικής στην ιστορία του θεσμού
Date:
Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, όταν ο Πορτογάλος νευρολόγος Αντόνιο Μονίζ πρωτοστάτησε σε μια μέθοδο αποκοπής εγκεφαλικού ιστού για τη θεραπεία ψυχιατρικών διαταραχών, θεωρήθηκε οραματιστής.
Οι θεραπείες για σοβαρές ψυχικές ασθένειες ήταν περιορισμένες και η επέμβαση προσέφερε τόσες ελπίδες ώστε το 1949 ο Μονίζ τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής.
Η επέμβαση, γνωστή ως λοβοτομή, έδωσε μεγάλες υποσχέσεις σε ορισμένες οικογένειες, μεταξύ των οποίων και εκείνη του μελλοντικού προέδρου Τζον Κένεντι. Η αδελφή του Ρόζμαρι είχε υποβληθεί στην επέμβαση το 1941. Η οικογένεια ήλπιζε ότι θα βελτιωνόταν η υγεία της, κάτι που δεν έγινε ποτέ.
Μετά την επέμβαση, δεν μπορούσε να περπατήσει ή να μιλήσει. «Εσβησε χρόνια συναισθηματικής, σωματικής και πνευματικής ανάπτυξης, αφήνοντάς την εντελώς ανίκανη», έγραψε η Κέιτ Λάρσον στο βιβλίο «Rosemary: The Hidden Kennedy Daughter».
Το 1941, ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος προειδοποίησε κατά των λοβοτομών, αλλά μέχρι τη στιγμή που ο Μονίζ έλαβε το βραβείο Νόμπελ, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν πραγματοποιηθεί 10.000. Οι περισσότερες έγιναν σε γυναίκες με πολλές εξ αυτών να μην επανέρχονται ποτέ.
Εχουν υπάρξει πολυάριθμες αντιπαραθέσεις για τα βραβεία Νόμπελ. Αλλά η περίπτωση του Μονίζ είναι μοναδική καθώς η εφεύρεση του, η λοβοτομή, έχει απαγορευθεί εδώ και πολλά χρόνια. Παρά τις εκκλήσεις οργανώσεων και ειδικών, η επιτροπή δεν ανακαλεί ποτέ τα βραβεία που απονέμει.
Το βραβείο του «θα ήταν στην κορυφή της λίστας» αν επρόκειτο να επαναξιολογήσει κανείς τα Νόμπελ, δήλωσε ο Μπάρον Λέρνερ, γιατρός και ιστορικός της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Δεν δόθηκε κακόβουλα» δήλωσε ο Λέρνερ. Η διαδικασία αφορούσε «ανθρώπους που δεν είχαν καμία πιθανότητα να βγουν στον έξω κόσμο και οι επαγγελματίες της υγείας ήταν τόσο απελπισμένοι να βοηθήσουν τους ασθενείς τους», πρόσθεσε.
Ενώ ο Μονίζ μπορεί να είχε καλές προθέσεις, οι ειδικοί λένε ότι οι λοβοτομές χρησιμοποιήθηκαν «σε υπερβολικό βαθμό». Ο Γουόλτερ Φρίμαν, ο οποίος πραγματοποίησε την επέμβαση της Κένεντι, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκλαΐκευση της λοβοτομής, κάνοντάς την ουσιαστικά επιχείρηση, αφού την πρότεινε σε μεγάλη κλίμακα.
Η διαδικασία άρχισε να αμφισβητείται ευρέως στα μέσα της δεκαετίας του 1950, καθώς οι φαρμακευτικές παρεμβάσεις έγιναν πιο διαδεδομένες. Όταν ο Φρίμαν πραγματοποίησε την τελευταία του λοβοτομή, ο ασθενής πέθανε και του απαγορεύθηκε να ασκήσει το επάγγελμα ξανά.
Φωτ: AP
