Σέρρες: Ντοκιμαντέρ για τη διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Προμαχώνα

Η υλοποίοηση του Προγράμματος LEADER για τον Πολιτιστικό Σύλλογο Προμαχώνα ξεκίνησε τις πρώτες μέρες του Ιουλίου 2024  και θα ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2025.

Το έργο με τίτλο ” Προμήθεια εξοπλισμού για την διοργάνωση εκδηλώσεων και δράσεις για την διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Προμαχώνα”, εκτός από την προμήθεια οπτικοακουστικού υλικού και  λοιπού εξοπλισμού , περιλαμβάνει την λαογραφική και ιστορική έρευνα για την Κοινότητα του Προμαχώνα  αλλά και την παραγωγή ενός ντοκιμαντερ με τρεις θεματικές ενότητες :

α) Η ιστορία των κατοίκων και της κοινότητας του Προμαχώνα

β) Η ιστορία του θεσμού ΣΠΙΤΙ ΠΑΙΔΙΟΥ στον Προμαχώνα

γ) Η ιστορία των αγωνιστών των   οχυρών Ρούπελ μέσα από μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση .

Λίγα λόγια για το ντοκιμαντέρ:

Η ιστορία της Κοινότητας του Προμαχώνα είναι πολύπαθη και συνδέεται με όλα τα γεγονότα της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας. 

Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή , έλληνες πρόσφυγες από τον Πόντο και την Προύσα , έρχονται και ιδρύουν την κοινότητα του Προμαχώνα που βρίσκεται στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα . Έχοντας αφήσει πίσω πατρίδα , σπίτια και περιουσία , μοχθούν για να ριζώσουν πλέον  σε αυτό τον νέο τόπο.  Λίγα χρόνια αργότερα, η Κυβέρνηση Μεταξά κατασκευάζει την αμυντική  οχυρωματική γραμμή Μεταξά , στα βόρεια σύνορα της χώρας.  Σε απόσταση αναπνοής από τον Προμαχώνα κατασκευάζεται το Οχυρό Ρούπελ και η περιοχή γεμίζει με στρατό. Η επαφή με τους στρατιώτες του Ρούπελ είναι σχεδόν καθημερινή.  Στα καφενεία του χωριού , κάτοικοι και στρατιώτες , συζητούν και γλεντούν , δημιουργώντας ανθρώπινες σχέσεις και φιλίες.  Τον Μάρτιο του 1941, ένα μήνα πριν την Γερμανική εισβολή των ναζί στην  Ελλάδα, δίνεται εντολή να εκκενωθεί η Κοινότητα του Προμαχώνα και του οικισμού Καπνότοπος. Στις 6 Απριλίου 1941 τα γερμανικά στρατεύματα περνάνε τα  σύνορα και τις επόμενες μέρες γράφονται οι πιο ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Όμως οι κάτοικοι του Προμαχώνα είναι για δεύτερη φορά πρόσφυγες, αφήνοντας  ξανά τα υπάρχοντα και τα σπίτια τους και μένουν έως την λήξη του πολέμου σε κάθε μεριά της Ελλάδος, όπου μπορούσαν να βρουν προσωρινή  φιλοξενία. Με την λήξη του πολέμου επιστρέφουν πίσω, όχι όμως για πολύ. Το 1946 ,  με την έναρξη του εμφυλίου πολέμου αυτή τη φορά,  γίνονται πρόσφυγες για τρίτη φορά, εγκαταλείποντας  το χωριό, που είναι πλέον ορμητήριο  ανταρτών.  Από το 1948 εως το 1950 , οι κάτοικοι δειλά δειλά επιστρέφουν, εξαθλιωμένοι και πάμφτωχοι , προσπαθώντας και πάλι να ριζώσουν. 

Το 1958 ιδρύεται το Σπίτι Παιδιού Προμαχώνα, από την Βασιλική Πρόνοια, το οποίο προσφέρει φροντίδα και εκπαίδευση σε παιδιά και νέους, με σοβαρό εκπαιδευτικό και προνοιακό έργο, το οποίο όμως δεν είναι αρκετό για να λύσει τα οικονομικά προβλήματα των νέων του χωριού . Φεύγουν από ανέχεια και  γίνονται μετανάστες στην Γερμανία ώστε να βρουν μια καλύτερη ζωή,  επιστρέφοντας μετά από κάποια χρόνια ξανά στη γη που μεγάλωσαν. 

Παρ όλες τις δυσκολίες , οι κάτοικοι του Προμαχώνα , αγωνίστηκαν για να κάνουν ξανά ρίζες, σαν την αγριάδα που όσο την ξεχορταριάζεις, τόσο αυτή επιμένει, δίνοντας μας ένα μήνυμα ελπίδας και πίστης για τον άνθρωπο και τις δυνατότητές του .

Την  ιστορική  έρευνα έχει αναλάβει η κα Κωνσταντίνα Ρογκότη, ιστορικός .

Την σκηνοθεσία  και την παραγωγή του ντοκιμαντέρ έχει αναλάβει ο διακεκριμένος σκηνοθέτης Ανδρέας Σιαδήμας.