Πενήντα χρόνια μετά την ιστορικής σημασίας διοργάνωση Greek Month in London (Ελληνικός Μήνας στο Λονδίνο), που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1975, το ΕΜΣΤ παρουσιάζει μια επετειακή έκθεση που εστιάζει στο εικαστικό τμήμα του Ελληνικού Μήνα, το οποίο περιελάμβανε δύο εκθέσεις, την Four Painters of 20th Century Greece (Τέσσερις Ζωγράφοι της Ελλάδος του 20ού αιώνα) και την Eight Artists, Eight Attitudes, Eight Greeks (Οκτώ Καλλιτέχνες, Οκτώ Αντιλήψεις, Οκτώ Έλληνες). Το ΕΜΣΤ επικεντρώνεται στη δεύτερη έκθεση Eight Artists, Eight Attitudes, Eight Greeks, που πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Σύγχρονων Τεχνών (ICA) και παρουσίαζε έργα οκτώ σύγχρονων καλλιτεχνών που οι περισσότεροι ανήκαν στους Έλληνες της διασποράς.
Η έκθεση στο ΕΜΣΤ, που επιμελείται η Πολύνα Κοσμαδάκη, θα εγκαινιαστεί στις 8 Νοεμβρίου, όπως και η έκθεση Θαλασσόκαμπος, σε επιμέλεια της Δανάης Γιαννόγλου και της Κυβέλης Μαυροκορδοπούλου, η οποία είναι το αποτέλεσμα της δεύτερης ανοιχτής πρόσκλησης του ΕΜΣΤ για την επιμέλεια ομαδικής έκθεσης.
Ελληνικός μήνας στο Λονδίνο: 50 χρόνια μετά
Όπως αναφέρει το δελτίο Τύπου του ΕΜΣΤ, την οργάνωση των δύο καλλιτεχνικών εκθέσεων στο πλαίσιο του Ελληνικού Μήνα στο Λονδίνο είχε ο αναγνωρισμένος διεθνώς Έλληνας επιμελητής Χρήστος Ιωακειμίδης (1932-2017) και ο Norman Rosenthal, γνωστός Βρετανός ιστορικός της τέχνης και το 1975 υπεύθυνος εκθέσεων στο Ινστιτούτο Σύγχρονων Τεχνών (Institute of Contemporary Arts/ICA). Οι δύο αυτές εκθέσεις οι οποίες οργανώθηκαν στο πλαίσιο του «Ελληνικού Μήνα» στη βρετανική πρωτεύουσα, σηματοδότησαν την έναρξη των συζητήσεων για τη σύγχρονη τέχνη και την πρωτοπορία στην Ελλάδα αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας.
Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από τη σημαντική αυτή εκδήλωση, μία «δοκιμιακή» έκθεση έργων και ντοκουμέντων, η οποία αντλεί από συζητήσεις της επιμελήτριας με τον Χρήστο Ιωακειμίδη πριν τον θάνατό του και πρωτότυπο αρχειακό υλικό το οποίο για πρώτη φορά παρουσιάζεται στο ευρύ κοινό, επιχειρεί να αναδείξει τόσο τη σημασία της επιμελητικής ματιάς των Ιωακειμίδη και Rosenthal για τη σύσταση μιας κατηγορίας «ελληνικής πρωτοποριακής τέχνης» όσο και τον ρόλο των δύο εκθέσεων στην πολιτική συζήτηση περί στρατευμένης δημιουργίας αμέσως μετά την πτώση της Χούντας. Η έκθεση περιλαμβάνει και χαρακτηριστικά έργα των καλλιτεχνών που συμμετείχαν στην έκθεση στο ICA, έργα των Στήβεν Αντωνάκου (1926-2013), Βλάση Κανιάρη (1928-2011), Χρύσας (1933-2013), Γιάννη Κουνέλλη (1936-2017), Παύλου (1930-2019), Λουκά Σαμαρά (1936-2024), Τάκη (1925-2019) και Κώστα Τσόκλη (γ. 1930) ‒από τις συλλογές του ΕΜΣΤ και από άλλες ελληνικές συλλογές‒ τα οποία κινούνται στο ίδιο ύφος με εκείνα τα έργα που παρουσιάστηκαν στο Λονδίνο το 1975. Η έκθεση πλαισιώνεται από πρωτότυπα κείμενα και εικονογραφημένο χρονολόγιο.
Θαλασσόκαμπος
Η έκθεση Θαλασσόκαμπος είναι το αποτέλεσμα της δεύτερης ανοιχτής πρόσκλησης του ΕΜΣΤ για την επιμέλεια ομαδικής έκθεσης. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, που καθιερώθηκε το 2023, αποτελεί βασικό εργαλείο του Μουσείου για την υποστήριξη της επιμελητικής έρευνας και τη δημιουργία νέων ευκαιριών για επαγγελματίες του χώρου της σύγχρονης τέχνης. Μέσα από μια διαφανή διαδικασία επιλογής, η ανοιχτή πρόσκληση ενισχύει τον πολυφωνικό χαρακτήρα του εκθεσιακού προγράμματος του ΕΜΣΤ, προσελκύοντας προτάσεις που συνομιλούν με τη Συλλογή και το Αρχείο του Μουσείου. Η έκθεση Θαλασσόκαμπος, η οποία φιλοξενείται στο Project Room 2, εντάσσεται στο φθινοπωρινό πρόγραμμα περιοδικών εκθέσεων του ΕΜΣΤ για το 2025.
Με αφετηρία την πρακτική της Αθηνάς Τάχα και πιο συγκεκριμένα τα έργα της που ανήκουν στη συλλογή του ΕΜΣΤ, η έκθεση ανοίγει έναν διάλογο γύρω από το τοπίο ως κατηγορία υπό πίεση, ο οποίος, παρότι δεν αφορά αποκλειστικά την ελληνική επικράτεια, επανέρχεται διαρκώς στην πολυπλοκότητα του ελληνικού και μεσογειακού γεωπολιτικού πλαισίου. Ο Θαλασσόκαμπος ακολουθεί ως πυξίδα την αντίληψη της Τάχα για το τοπίο και τον φυσικό χώρο ως εν δυνάμει γλυπτά αλλά και την ενασχόληση της καλλιτέχνιδας με τη φύση και το ανθρώπινο και μη ανθρώπινο σώμα. Μέσα από φυσικά υλικά, όπως χαλίκια, πεταλίδες και βότσαλα, η Τάχα δημιουργεί έργα ριζικά ανοιχτά στην χρήση τους και την ερμηνεία τους: άλλοτε είναι γλυπτά, σκηνογραφικά αντικείμενα, χώροι ή ρούχα.
Στην έκθεση, η πρακτική της Τάχα αντανακλάται στα τοπία των υπόλοιπων καλλιτέχνιδων. Έρχεται σε διάλογο με την οικολογική ευαισθησία της Γερμανίδας καλλιτέχνιδας Margaret Raspé (1933-2023) και ειδικά με τη σειρά έργων που ανέπτυξε στην καλοκαιρινή της κατοικία στην Κάρπαθο τις δεκαετίες του 1970 και 1980. Ο κήπος Σπαρόζα που καλλιεργείται στην Παιανία από τη δεκαετία του 1960 υπό τη φροντίδα γυναικών εθελοντριών γίνεται η κυριολεκτική και μεταφορική ύλη της εικαστικού και κινηματογραφίστριας Catriona Gallagher. Η Ντόρα Οικονόμου «συλλέγει» διακριτικά χαρακτηριστικά τοπίων και φυσικών οργανισμών από διάφορες γωνίες του πλανήτη για να δημιουργήσει δικές της γλυπτικές μεταλλάξεις χωρίς σαφή όρια μεταξύ ξενιστών και παρασίτων. Η Claude Cahun (1894-1954) ενδύεται την ίδια τη φύση ώστε να αντισταθεί σε κάθε στεγανό σχετικά με το φύλο και την ταυτότητα και να απαιτήσει το δικαίωμα στη ρευστότητα. Τέλος, η Ana Mendieta (1948-1985), το έργο της οποίας επίσης ανήκει στη συλλογή του ΕΜΣΤ, αποτυπώνει στο τοπίο ίχνη του σώματός της μόνο για να τα σβήσει αμέσως χρησιμοποιώντας τα τέσσερα στοιχεία της φύσης.
Η έκθεση συνοδεύεται από το δημόσιο πρόγραμμα I even lost my shadow στο οποίο συμμετέχουν οι Στέφανος Λεβίδης, Δανάη Ηώ, Margaret Raspé, Catriona Gallagher και Fredj Moussa.
*Φωτογραφία: H βιτρίνα της γκαλερί Wildenstein όπου έγινε η έκθεση Four Painters of 20th Century Greece (Τέσσερις καλλιτέχνες της Ελλάδας του 20ου αιώνα), με έργο του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
φωτογραφία: ΕΜΣΤ
