«Από εδώ ξεκίνησε την πορεία της στο τραγούδι η “ Τραγουδίστρια της Νίκης” Σοφία Βέμπο το 1933», αναγράφεται στη μαρμάρινη επιγραφή που θα τοποθετηθεί στην παραλιακή λεωφόρο Νίκης, για να θυμίζει σε κάθε περαστικό τη σύνδεση της κορυφαίας Ελληνίδας ερμηνεύτριας με το νεοκλασικό κτήριο του 1931 στη γωνία με την Αγίας Σοφίας. Εκεί, στο κέντρο διασκέδασης «Αστόρια Β’», όπου σήμερα στεγάζεται το Garcon Brasserie, η Βέμπο πρωτοεμφανίστηκε το 1933, ανοίγοντας έναν δρόμο που θα την έφερνε να γίνει η φωνή της Ελλάδας στον πόλεμο του ’40.
Τα αποκαλυπτήρια έκανε ο υφυπουργός Εσωτερικών (αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας – Θράκης) Κώστας Γκιουλέκας σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στον εσωτερικό χώρο του Garcon. Δίπλα του, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης, η ηθοποιός Μιμή Ντενίση και η Μελίνα Μποτέλη, η οποία ερμήνευσε πολεμικά τραγούδια της Σοφίας Βέμπο, συνοδεία πιάνου από την Γιάννα Λύκοβα. Ο κ. Γκιουλέκας μίλησε στους παρευρισκόμενους για το πώς βρέθηκε η Βέμπο στη Θεσσαλονίκη και πώς ξεκίνησε να ασχολείται με το τραγούδι, αποκαλύπτοντας άγνωστες ιστορίες για εκείνη και τον θεατρικό συγγραφέα και σύζυγό της, Μίμη Τραϊφόρο, με τους οποίους -όπως είπε, τον συνέδεε μία σχέση «πνευματικής υιοθεσίας».
«Η Βέμπο δεν είχε καμία σχέση με τη μουσική και το τραγούδι. Από μια φτωχή οικογένεια, γεννημένη στην Καλλίπολη της Θράκης το 1910, βρέθηκε με τους δικούς της στην Κωνσταντινούπολη και έπειτα στο Βόλο. Εκεί μεγάλωσε η μικρή Σοφία -πού να ‘ξερε πόσο μεγάλη θα γινόταν κάποτε…», είπε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός.
Μ. Μποτέλλη: «Η Βέμπο ήταν μια ηρωίδα, που ενέπνευσε μία ηρωική γενιά»
Συγκινημένη εμφανώς, η ηθοποιός και μουσική ερμηνεύτρια Μελίνα Μποτέλλη ερμήνευσε γνωστά πολεμικά τραγούδια της Σοφίας Βέμπο, ένα ρεπερτόριο με το οποίο ασχολείται από το 1998. Όπως αποκάλυψε, το τρακ ήταν μεγάλο αυτή τη φορά, λόγω της εμφάνισης στον χώρο όπου πρωτοτραγούδησε η εμβληματική καλλιτέχνιδα.
«Σοφία Βέμπο, δώσε μου θάρρος, για να φανώ έστω και λίγο αντάξιά σου», είπε πιάνοντας το μικρόφωνο. Σε δηλώσεις της νωρίτερα, εξήγησε πως η συγκίνηση της βραδιάς είχε επιπλέον για εκείνη και προσωπικό χαρακτήρα: «Μία μέρα μετά την κήρυξη του πολέμου, ο πατέρας μου, Έλληνας του εξωτερικού, πήρε φύλλο πορείας και ήρθε εθελοντικά στην Ελλάδα για να πολεμήσει στην Πίνδο. Ήταν από εκείνους που χώθηκαν μέσα στις λάσπες και τα χιόνια. Ανήκε σε αυτή τη γενιά των “ τρελών” Ελλήνων, γιατί μόνο με τρέλα μπορείς να κάνεις το θαύμα που έκαναν τότε, αλλά και αργότερα στην Εθνική Αντίσταση. Είμαστε ευγνώμονες σε εκείνη τη γενιά που πολέμησε κατά του φασισμού και του ναζισμού», ανέφερε, ευχόμενη ειρήνη σε όλο τον κόσμο.
Η ιστορία πίσω από τη φωνή της Νίκης
Όπως αφηγήθηκε ο Κώστας Γκιουλέκας, η Σοφία Βέμπο ήρθε στη Θεσσαλονίκη το 1933, για να βρει εργασία και να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά της. Τότε, οι οδικές συγκοινωνίες ήταν σε κακή κατάσταση και το ταξίδι από το Βόλο ήταν μακρύ, μέσω Κοζάνης και Σαρανταπόρου, οπότε επέλεξε να έρθει με πλοίο. Εκεί, στην κουπαστή, τραγουδούσε για το κέφι της, γρατζουνώντας την κιθάρα της. Ανάμεσα στους επιβάτες ήταν ο καλλιτεχνικός ιμπρεσάριος Κώστας Τσίμπας, ο οποίος τη ρώτησε αν θα ήθελε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι. Εκείνη, θεωρώντας το φλερτ, πέταξε την κάρτα του στη θάλασσα.
Μερικές ημέρες αργότερα, η μοίρα τους έφερε ξανά αντιμέτωπους σε κεντρικό δρόμο της Θεσσαλονίκης. Συνοδευόμενη τότε από τον αδερφό της, η Βέμπο δέχτηκε να τον ακούσει. Το δελεαστικό μεροκάματο και η ανάγκη για επιβίωση την έπεισαν να ξεπεράσει τους κοινωνικούς ενδοιασμούς της εποχής. Έτσι, εμφανίστηκε στο Αστόρια Β’, όπου εντυπωσίασε αμέσως το κοινό και ξεκίνησε η πορεία που θα τη μετέτρεπε σε «φωνή ενός έθνους».
Ο Τσίμπας σύντομα την προώθησε στην Αθήνα και στη δισκογραφική Columbia, όπου ηχογράφησε τον πρώτο της δίσκο και σχεδόν αμέσως έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα.
Το τραγούδι που έγινε θρύλος
Το 1940, όταν ξεσπά ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η Σοφία Βέμπο είναι ήδη καταξιωμένη τραγουδίστρια. Στο θέατρο «Μοντιάλ» γνωρίζει καλύτερα τον Μίμη Τραϊφόρο, με τον οποίο είχαν αμοιβαία …αντιπάθεια. Όταν του ζητά να της γράψει ένα πολεμικό τραγούδι βασισμένο στη μελωδία του προπολεμικού ερωτικού της κομματιού «Ζεχρά» του Μιχάλη Σογιούλ, ο Τραϊφόρος δημιουργεί την ίδια κιόλας ημέρα το «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά», το τραγούδι που θα συνδεθεί για πάντα με την εθνική επέτειο.
Ο Κώστας Γκιουλέκας ανέφερε ότι η Βέμπο, αν και συγκινήθηκε διαβάζοντας τους στίχους, διαφώνησε με το σημείο που έγραφε ο Τραϊφόρος «αν δεν ‘ρθειτε νικητές, μη γυρίσετε ποτές». «Του είπε “ αυτό είναι πάρα πολύ σκληρό, δεν μπορώ να το πω” κι εκείνος υποσχέθηκε να το μαλακώσει αντικαθιστώντας το με το “ με της νίκης τα κλαδιά σας προσμένουμε παιδιά”», σημείωσε ο υφυπουργός.
Από το ίδιο χαρτί ερμήνευσε το τραγούδι για πρώτη φορά το ίδιο βράδυ, επιστρέφοντας στη σκηνή παρότι η παράσταση είχε τελειώσει, ενώ στο πιάνο βρισκόταν ο ίδιος ο Σογιούλ. Όταν ένας από τους ακρωτηριασμένους τραυματίες του πολέμου τής είπε πως όταν την ακούει δεν νιώθει πόνους, η Βέμπο ξέσπασε σε κλάματα και δεν μπορούσε να συνεχίσει. Τότε, ο Σογιούλ έπαιξε τον εθνικό ύμνο και όλο το θέατρο σηκώθηκε όρθιο και έψαλλε.
Με την κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς, η Σοφία Βέμπο συνελήφθη γιατί τραγουδούσε σατιρικά και υβριστικά για το ιταλικό έθνος τραγούδια. Της αφαιρέθηκε η άδεια εργασίας και της απαγορεύθηκαν οι δημόσιες εμφανίσεις. «Κάποιο βράδυ γυρνώντας στο σπίτι της, σε μια γωνιά ήταν ο καλλιτεχνικός ιμπρεσάριος που την ανακάλυψε και τη χτύπησε λέγοντάς της “ για να μάθεις να ρεζιλεύεις τον Μουσολίνι”. Αυτός ήτανε τελικά συνεργάτης των Γερμανών», είπε ο κ. Γκιουλέκας συγκλονίζοντας το κοινό.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε μέσα σε συγκίνηση και παρατεταμένο χειροκρότημα, με όλους να αναγνωρίζουν πως η Θεσσαλονίκη τίμησε με τον πιο ουσιαστικό τρόπο τη γυναίκα που έγινε η φωνή της Ελλάδας.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Αχιλλέας Χήρας
