Αστρονόμοι υποστηρίζουν ότι εντόπισαν, για πρώτη φορά, μια γιγάντια έκρηξη που απελευθερώθηκε από άστρο του ηλιακού μας συστήματος.
Η έκρηξη έμοιαζε σε κάποια σημεία με αυτές που απελευθερώνει ο Ήλιος μας, όπως οι ηλιακές καταιγίδες που χάρισαν τις πρόσφατες αυταρκτικές λάμψεις στον νυχτερινό ουρανό της Γης την περασμένη εβδομάδα, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη – και δυσοίωνη – κλίμακα.
Αντί να προκαλέσει πολύχρωμο σέλας, αυτή η ισχυρή έκρηξη ήταν πιο πιθανό να έχει δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για οποιονδήποτε κοντινό πλανήτη, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Μια εκτόξευση στεμματικής μάζας, ή CME (αποβολή τεράστιων ποσοτήτων πλάσματος και μαγνητικού πεδίου από το στέμμα του Ήλιου), ήταν η πιθανότερη αιτία του εκρηκτικού γεγονότος. Στο ηλιακό μας σύστημα, αυτό το φαινόμενο είναι ένα μεγάλο νέφος ιονισμένου αερίου, που ονομάζεται πλάσμα, και μαγνητικών πεδίων που εκρήγνυνται από την εξωτερική ατμόσφαιρα του ήλιου.
Όταν τέτοιες εκρήξεις είναι αρκετά μεγάλες ώστε να φτάσουν στη Γη, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές διαταραχές στο μαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας.
Αυτές οι ισχυρές ηλιακές καταιγίδες δημιουργούν σέλας στους πόλους της Γης, αλλά μπορούν επίσης να διαταράξουν τις επικοινωνίες, το ηλεκτρικό δίκτυο και τη λειτουργία των δορυφόρων.
Οι αστρονόμοι δεν είχαν καταφέρει ποτέ να ανιχνεύσουν μια εκτόξευση στεμματικής μάζας από άλλο αστέρι — μέχρι τώρα. Οι ερευνητές περιέγραψαν την πρωτοποριακή ανακάλυψη σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.
Το άστρο, με την ονομασία StKM 1-1262, είναι ένας ερυθρός νάνος περίπου 130 έτη φωτός από τη Γη.
Η αστρική καταιγίδα εκτοξεύτηκε με την εκθαμβωτική ταχύτητα των 5,3 εκατομμυρίων μιλίων την ώρα (2.400 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο). Τέτοια ταχύτητα έχει καταγραφεί μόνο σε περίπου 1 από κάθε 2.000 εκτινάξεις στεμματικής μάζας που απελευθερώνονται από τον ήλιο μας, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης.
«Το άστρο συμπεριφέρεται σαν ένας εξαιρετικά μαγνητισμένος, βραστός κουβάς από πλάσμα. Αυτή η έκρηξη είναι 10 έως 100 χιλιάδες φορές ισχυρότερη από την πιο δυνατή που μπορεί να παράγει ο ήλιος», σημείωσε μέσω email ο συν-συγγραφέας της μελέτης Cyril Tasse, ερευνητικός συνεργάτης στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού. «Αυτό ανοίγει ένα παράθυρο στον εξωηλιακό διαστημικό καιρό».
Η πυκνή και ταχύτατη εκτόξευση υλικού από το άστρο ήταν τόσο ισχυρή που θα μπορούσε να καταστρέψει την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη που βρίσκεται σε κοντινή τροχιά.
Η κατανόηση του πώς η βίαιη δραστηριότητα των άστρων επηρεάζει τους εξωπλανήτες είναι κρίσιμη, καθώς οι αστρονόμοι προσπαθούν να καθορίσουν αν κάποιος πλανήτης πέρα από το ηλιακό μας σύστημα είναι δυνητικά κατοικήσιμος για ζωή.
Αναζητώντας αστρικές εκρήξεις
Μόλις απελευθερωθούν στο Διάστημα από ένα αστέρι, οι εκρήξεις στεμματικής μάζας δημιουργούν μια έκρηξη ραδιοκυμάτων καθώς διέρχονται από την εξωτερική αστρική ατμόσφαιρα, που ονομάζεται στέμμα.
«Πρόκειται για ισχυρές ριπές αστρικού ανέμου που κινούνται ταχύτερα από την ταχύτητα του ήχου στον περιβάλλοντα διαπλανητικό χώρο, δημιουργώντας ένα κρουστικό κύμα που είναι συγκρίσιμο με τον ηχητικό κρότο ενός μαχητικού αεροσκάφους», δήλωσε ο Mark Miesch, ερευνητής στο Κέντρο Πρόγνωσης Διαστημικού Καιρού της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας. Ο Miesch δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Αυτό το είδος ραδιοσήματος δεν θα υπήρχε αν το υλικό δεν είχε εγκαταλείψει εντελώς τη φυσαλίδα ισχυρού μαγνητισμού του άστρου», υπογραμμίζει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Η ιδέα ήταν να προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε ραδιοσήματα από αστέρια και εξωπλανήτες», είπε ο Tasse. «Αυτή είναι μια ιδανική τεχνική για CME που εξελίσσονται σε χρονικές κλίμακες λεπτών, οπότε χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση υψηλής χρονικής ανάλυσης».
Η ανίχνευση εκρήξεων στεμματικής μάζας που εκλύονται από άλλα άστρα έχει αποδειχθεί δύσκολη, επειδή βρίσκονται πολύ μακριά για να παρατηρηθεί το φαινόμενο άμεσα, εξηγεί ο Callingham. Αν και έχουν εμφανιστεί στο παρελθόν ενδείξεις εκρήξεων στεμματικής μάζας από άλλα άστρα, αυτές συχνά μπορούσαν να εξηγηθούν από άλλες δραστηριότητες, όπως ισχυρές εκλάμψεις, και δεν υπήρχαν οριστικές ανιχνεύσεις, πρόσθεσε ο Tasse.
«Τα προηγούμενα στοιχεία για CME σε άλλα αστέρια αφορούσαν κυρίως τα αρχικά στάδια του φαινομένου, όταν το πλάσμα απογειώνεται για πρώτη φορά από το αστέρι», είπε ο Miesch.
Η αναζήτηση εξωγήινης ζωής
Οι κόκκινοι νάνοι – αστέρες μπορούν να έχουν μαγνητικά πεδία που είναι πάνω από 1.000 φορές ισχυρότερα από αυτά του ήλιου μας, είπε ο Callingham.
Το StKM 1-1262 έχει τη μισή μάζα του ήλιου μας, αλλά περιστρέφεται 20 φορές πιο γρήγορα και διαθέτει ένα μαγνητικό πεδίο που εκτιμάται ότι είναι 300 φορές πιο ισχυρό, σύμφωνα με τη μελέτη.
Οι επιστήμονες συχνά εντοπίζουν εξωπλανήτες που περιστρέφονται γύρω από αυτά τα άστρα, τα οποία είναι πολύ πιο αμυδρά, ψυχρότερα και μικρότερα από τον ήλιο μας, και βρίσκονται σε μικρότερη απόσταση από τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος — μερικές φορές ολοκληρώνοντας μια τροχιά σε λίγες μόνο ημέρες.
Επειδή τα κόκκινα νανο-αστέρια είναι λιγότερο φωτεινά και πιο ψυχρά από το δικό μας άστρο, η ζώνη κατοικησιμότητας — η απόσταση από ένα άστρο όπου οι συνθήκες στον πλανήτη είναι αρκετά θερμές ώστε να υποστηρίζουν ενδεχομένως υγρό νερό στην επιφάνειά του — είναι πολύ μικρότερη, πράγμα που σημαίνει ότι οι πλανήτες είναι πιο πυκνά συγκεντρωμένοι γύρω από τα μικροσκοπικά αστέρια.
Ωστόσο, οι αστρονόμοι αμφισβητούν εδώ και καιρό αν οι εκλάμψεις που εκλύονται από τα κόκκινα νανο-αστέρια θα μπορούσαν να πλήξουν τους πλανήτες με επιβλαβή ακτινοβολία. Αν ένας πλανήτης έχει υγρό νερό στην επιφάνειά του, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι κατοικήσιμος για ζωή, τότε έχει και προστατευτική ατμόσφαιρα.
πηγή ertnews.gr
