Οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας, συμπληρώνουν φέτος 35 χρόνια συνεχούς παρουσίας και ενεργού δράσης για την προάσπιση του δικαιώματος όλων στην υγεία, προσφέροντας σταθερή, αδιάλειπτη παροχή ιατρικής φροντίδας σε πληθυσμούς που δεν έχουν καμία άλλη πρόσβαση σε υγεία, είτε λόγω πολέμου, είτε φτώχειας, φυσικών καταστροφών ή κοινωνικού αποκλεισμού.
«Οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας έχουν καταφέρει και συνεχίζουν αμερόληπτα και ανεξάρτητα την ανθρωπιστική τους δράση, προσφέροντας άμεση βοήθεια σε αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Ταυτόχρονα, προάγουν καλές πρακτικές στους τομείς της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας και να συνηγορούν υπέρ του δικαιώματος στην υγεία», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Αναστάσιος Υφαντής, αναπληρωτής διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου.
Από την ίδρυσή τους το 1990, η οργάνωση έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο δράσεων που καλύπτουν ολόκληρη την Ελλάδα, προσφέροντας ιατρική φροντίδα, στήριξη και αξιοπρέπεια σε πληθυσμούς που συχνά μένουν αόρατοι.
H συμβολή τους παγκοσμίως αφορά τρεις ξεχωριστές κατηγορίες με πρώτη και βασικότερη την επείγουσα ιατρική βοήθεια σε εμπόλεμες ζώνες και κρίσεις. Σε πολλές περιπτώσεις οι Γιατροί του Κόσμου ήταν από τους πρώτους διεθνείς οργανισμούς που έφτασαν εκεί, προσφέροντας νοσηλεία, χειρουργική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.
Η δεύτερη σημαντική κατηγορία είναι η προστασία ευάλωτων πληθυσμών που αποκλείονται από τα συστήματα υγείας. Βασικός πυλώνας της φιλοσοφίας τους είναι το «κανείς δεν πρέπει να μένει εκτός υγείας». Έτσι, προσφέρουν δωρεάν περίθαλψη σε άστεγους, πρόσφυγες και μετανάστες, Ρομά, γυναίκες θύματα βίας, ανθρώπους χωρίς ασφάλιση.
Στην Ελλάδα, τα πολυϊατρεία τους (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Χανιά) έχουν αποτελέσει κρίσιμο δίχτυ προστασίας σε περιόδους κρίσης, όπως στα μνημονιακά χρόνια και την προσφυγική κρίση.
Παράλληλα, υπερασπίζονται το δικαίωμα στην υγεία, κι έτσι πέρα από την ιατρική πράξη, έχουν σημαντική συμβολή στην καταγραφή παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην άσκηση πίεσης σε κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς, και σε εκστρατείες ενημέρωσης για θέματα δημόσιας υγείας (εμβολιασμοί, HIV, κακοποίηση γυναικών κ.ά.).
«Στις τρεις και πλέον δεκαετίες που έχουν περάσει οι ΓτΚ μετρούν αποστολές και προγράμματα σε περισσότερες από 50 χώρες του κόσμου, σε Μ.Ανατολή, Αφρική, Νότια Αμερική, Δυτικά Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη, Ασία με προγράμματα υγείας και ανθρωπιστικής βοήθειας. Το έργο τους έχει πολλάκις τιμηθεί: με τον Τιμητικό Έπαινο από την Ελληνική Ακαδημία Αθηνών (2014), το Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2022), το Health Leadership Award από το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Υγείας Gastein για το πρόγραμμα «Ενεργός και Υγιής Γήρανση 60+ (2024). Μετά από μια δύσκολη δεκαετία για την Ελλάδα, οι ΓτΚ κατάφεραν να συνεχίσουν την προγραμματική τους δράση και σήμερα να υλοποιούν περισσότερα από 15 έργα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, κλείνοντας πλέον και τρία χρόνια αδιάλειπτης δράσης στην εμπόλεμη Ουκρανία», συμπληρώνει ο κ. Υφαντής.
Ανοιχτά Πολυϊατρεία: Υγειονομική ανάσα για τους πιο ευάλωτους
Η «καρδιά» της δράσης των Γιατρών του Κόσμου βρίσκεται στα Ανοιχτά Πολυϊατρεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και της Καβάλας. Εκεί, εθελοντές γιατροί, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί και ψυχολόγοι προσφέρουν δωρεάν πρωτοβάθμια ιατρική και ψυχοκοινωνική φροντίδα σε ανθρώπους χωρίς πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας: ανασφάλιστους, άστεγους, άτομα με χαμηλό εισόδημα, πρόσφυγες και μετανάστες.
Οι υπηρεσίες τους περιλαμβάνουν από γενική ιατρική και παιδιατρική, μέχρι γυναικολογική φροντίδα, εμβολιασμούς, οδοντιατρικές πράξεις και ψυχολογική υποστήριξη. Τα πολυϊατρεία λειτουργούν ως ασφαλής χώρος όπου κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζεται με σεβασμό — ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας ή νομικού καθεστώτος.
«Σημαντικοί σταθμοί στην ιστορία μας είναι τα προγράμματα του εξωτερικού κατά τη δεκαετία ’90 και παράλληλα η έναρξη των κοινοτικών προγραμμάτων υγείας στο εσωτερικό της χώρας. Το 1997 ξεκινά το πρώτο Ανοικτό Πολυϊατρείο που συνεχίζει την απρόσκοπτη λειτουργία του έως και σήμερα τα πρότυπα της κοινοτικής υγείας. Επρόκειτο για μια πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα δομή, η οποία επεκτάθηκε και σε άλλες πόλεις της Ελλάδα και παραμένει ενεργή και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας», επισημαίνει ο αναπληρωτής διευθυντής της οργάνωσης.
Κινητές Μονάδες: Η φροντίδα φτάνει παντού
Ένα από τα πιο δυνατά στοιχεία της οργάνωσης είναι η δυνατότητα να φτάνει σε πληθυσμούς που ζουν σε απομακρυσμένες ή αποκλεισμένες περιοχές. Οι Κινητές Μονάδες Υγείας ταξιδεύουν σε χωριά της ηπειρωτικής χώρας, σε νησιά του Αιγαίου, σε καταυλισμούς Ρομά, σε δομές φιλοξενίας προσφύγων, αλλά και όπου υπάρχει έκτακτη ανάγκη.
Με αυτό τον τρόπο, χιλιάδες άτομα έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας που θα ήταν διαφορετικά αδύνατο να λάβουν. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε παιδιά που ζουν σε δύσκολες συνθήκες και σε γυναίκες που χρειάζονται γυναικολογική ή προγεννητική φροντίδα.
«Σημαντικό κεφάλαιο στην 35ετή ιστορία μας έχουν γράψει οι κινητές μονάδες μείωσης βλάβης με ενεργό δράση σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, εστιάζοντας σε ανθρώπους που ζουν στον δρόμο ή βρίσκονται στο περιθώριο, καλύπτοντας βασικές ανάγκες διατροφής, ρουχισμού και προσωπικής υγιεινής, με δωρεάν ιατρική φροντίδα, ψυχοκοινωνική υποστήριξη και κάνοντας παραπομπές σε δημόσιες δομές υγείας. Η παρουσία μας στον δρόμο δεν είναι μόνο πράξη φροντίδας – είναι τρόπος να χτίσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης και να στηρίξουμε τη σταδιακή ένταξη των ανθρώπων σε πιο σταθερές μορφές υποστήριξης.
Οι κινητές μας μονάδες παρέχουν, επίσης, υπηρεσίες υγείας σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, με γιατρούς και νοσηλευτές που πραγματοποιούν προληπτικούς ελέγχους, ηλεκτρονικές συνταγογραφήσεις, παραπομπές και ενημερώσεις υγείας. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν ουσιαστικά την πρόληψη και τη φροντίδα σε τοπικό επίπεδο, προσεγγίζοντας πάνω από 1.000 ανθρώπους με περιορισμένη πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας», σημείωνει ο Αναστάσιος Υφαντής.
Στήριξη προσφύγων και μεταναστών
Κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης, οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, προσφέροντας ιατρική περίθαλψη στα νησιά υποδοχής και στην ενδοχώρα. Παράλληλα, δημιούργησαν προγράμματα στήριξης για ασυνόδευτα παιδιά, οικογένειες σε μετάβαση και θύματα βασανιστηρίων, παρέχοντας όχι μόνο ιατρική, αλλά και ψυχολογική και κοινωνική φροντίδα.
«Οι Γιατροί του Κόσμου βρίσκονται στη Λέσβο από το 2013. Την τελευταία χρονιά, η αύξηση αφίξεων από περιοχές αστάθειας, όπως η Παλαιστίνη, το Αφγανιστάν, η Σομαλία, η ΛΔ Κονγκό και η Συρία, ενίσχυσε τις πιέσεις στις δομές φιλοξενίας και επηρέασε την ψυχική υγεία των προσφύγων. Με μόνιμη παρουσία στο Μαυροβούνι και παρεμβάσεις σε άλλες περιοχές, οι ομάδες μας παρέχουν ιατρική και ψυχοκοινωνική στήριξη σε 2.548 άτομα, δίνοντας προτεραιότητα σε γυναίκες, παιδιά και ευάλωτες ομάδες», τονίζει ο κ. Υφαντής.
Παράλληλα, στην καρδιά της Αθήνας, λειτουργεί η πρώτη κοινοτική ευέλικτη δομή για άστεγο πληθυσμό στην Αθήνα, το Υπνωτήριο των Γιατρών του Κόσμου, που προσφέρει κάθε βράδυ ένα ασφαλές καταφύγιο σε ανθρώπους που ζουν χωρίς στέγη ή σε συνθήκες επισφάλειας. Το 2024 εξυπηρετήθηκαν 92 άτομα, ικανοποιώντας βασικές τους ανάγκες όπως διανυκτέρευση, ατομική υγιεινής, ένδυση και υπόδηση. Με τη στήριξη του Ανοιχτού Πολυϊατρείου, οι φιλοξενούμενοι έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας και ψυχοκοινωνική υποστήριξη και λαμβάνουν ουσιαστική βοήθεια για την κοινωνική τους ένταξη και την ανεύρεση βιώσιμων στεγαστικών λύσεων. Το Υπνωτήριο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2012.
Στις σημαντικές δράσεις της οργάνωσης στην Ελλάδα περιλαμβάνονται το Ανοιχτό Κέντρο Διαμονής Γυναικών «A Step Forward» στην Αθήνα που προσφέρει ασφαλή στέγαση και ουσιαστική υποστήριξη σε γυναίκες που ζουν σε επισφαλείς συνθήκες και στα παιδιά τους και η λειτουργία του Ανοικτού Κέντρου Παιδιών που παρέχει ολοκληρωμένη ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε παιδιά έως 14 ετών από ευάλωτα και φτωχά νοικοκυριά στη Θεσσαλονίκη.
Ο Αναστάσιος Υφαντής βρέθηκε μπροστά στις εικόνες της φλεγόμενης Μόριας που έκαναν το γύρο του κόσμου, περιγράφοντας τον πανικό και την απελπισία που επικράτησε εκείνο το βράδυ. Οι στιγμές ήταν δύσκολες τόσο για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ζούσαν εκεί όσο και για τα μέλη των ανθρωπιστικών οργανώσεων που βρίσκονταν εκεί. «Κρατάω μνήμες και έντονα συναισθήματα από διάφορετικές καταστάσεις και εμπειρίες στο πεδίο. Δεν θα ξεχάσω πότε τον πανικό που επικράτησε μετά την φωτιά στη Μόρια, τις χιλιάδες ανθρώπων στους δρόμους του νησιού να αναμένουν και να αναζητούν μία απάντηση για το τί θα ακολουθήσει. Όταν σταδιακά ξεκίνησαν να εισέρχονται στο χώρο της προσωρινής τότε δομής στο Μαυροβούνι, υπήρχαν πολλές πρόκλήσεις παρά το γεγονός της καλά συντονισμένης προσπάθειας», θυμάται ο κ. Υφαντής.
Μιλάει ακόμα και για ένα τρίχρονο αγοράκι που δεν μπορούσε να βρει τους γονείς του μέσα σε εκείνη την σύγχυση. «Είδαμε ένα αγοράκι 3 περίπου ετών, μόνο του μέσα στη θάλασσα να κλαίει γοερά και στην ακτίνα όπου έφτανε η οπτική μας δεν υπηρχέ κανένα άλλο άτομο. Προσεγγίσαμε το αγόρι, κρύωνε, ήταν λερωμένο και σε εξαιρετικά κακή κατάσταση υγιεινής και υγείας. Με φιλικό τρόπο το πήραμε από το νερό, του παρείχαμε τις πρώτες βοήθειες και προσπαθήσαμε να αναζητήσουμε βοήθεια για να βρούμε τους γονείς του. Οι υπηρεσίες παιδικής προστασίας δεν απαντούσαν στις κλήσεις της διοίκησης. Μετά από επικοινωνία με τον υπεύθυνο πεδίου της Ύπατης Αρμοστείας για να εντοπίσει τους εταίρους παιδικής προστασίας και μετά την πολύωρη συστηματική πίεση που ασκήσαμε, εντοπίστηκαν οι γονείς του σε ένα χώρο 1,5 χλμ μακρυά από τον χώρο που εντοπίσαμε το παιδί, η μητέρα του ήταν σε κατάσταση μετατραυματικού σοκ και ο πατέρας δεν είχε μπορέσει να επικοινωνήσει με τις τοπικές υπηρεσίες το γεγονός διαχωρισμού από τον γιο τους λόγω δυσκολίας επικοινωνίας», καταλήγει.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
