Ανοσία της αγέλης: Τι λένε οι επιστήμονες

Καθώς ο κορονοϊός συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, μια διαφορετική προσέγγιση από αυτή που έχουν υιοθετήσει τα περισσότερα κράτη και που είναι γνωστή ως «ανοσία της αγέλης», συνεχίζει να προκαλεί συζητήσεις.
 
Συνήθως, ο όρος «ανοσία της αγέλης» αναφέρεται στην προστασία που αποκτούν τα άτομα από μια μεταδοτική ασθένεια που οφείλεται στην ανοσοποίηση μιας μεγαλύτερης ομάδας γύρω τους στη συγκεκριμένη νόσο. Η ανοσοποίηση αυτή γίνεται συνήθως μέσω των προφυλακτικών εμβολιασμών. Έτσι εξαλείφθηκε η ιλαρά στις Η.Π.Α. πριν από 20 χρόνια, παρόλο που η πτώση των ποσοστών εμβολιασμού οδήγησε σε νέα κρούσματα τα τελευταία χρόνια. Η προσέγγιση αυτή όμως σήμερα, είναι προβληματική εν μέσω πανδημίας, καθώς δεν υπάρχει ακόμη εμβόλιο που να προστατεύει από τον κορονοϊό.
Σε άρθρο της στο περιοδικό «Nature Reviews Immunology», δυο επιστήμονες από το Γαλλικό Ινστιτούτο Παστέρ εκτιμούν ότι υπάρχουν λίγα στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι ο κορονοϊός μπορεί να σταματήσει να εξαπλώνεται πριν πάθει ανοσία τουλάχιστον το 50% του πληθυσμού. «Αν υποθέσουμε για παράδειγμα ότι το 50% του πληθυσμού της Γαλλίας ή των ΗΠΑ έχει αποκτήσει ανοσία, τότε αυτό μεταφράζεται σε 100.000 με 450.000 και 500.000 με 2.100.000 θανάτους, αντίστοιχα», έγραψαν στο σχετικό άρθρο ο επιδημιολόγος Αρνό Φοντανέ και ο Σιμόν Κοσεμέ, επικεφαλής της Μονάδας Μαθηματικής Μοντελοποίησης Λοιμώξεων του γαλλικού ινστιτούτου.
Ο Φράνσις Κόλινς, διευθυντής των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας, εκφράζει την ανησυχία του στην εφημερίδα Washington Post, λέγοντας ότι αυτή η θεωρία παρουσιάζεται ως «μια σημαντική εναλλακτική άποψη» που έχει υιοθετήσει ένας μεγάλος αριθμός εμπειρογνωμόνων. Αυτό όμως δεν αληθεύει λέει, και χαρακτηρίζει την ιδέα ως «περιθωριακή».
Αυτή η ιδέα είχε συζητηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία στην αρχή της πανδημίας, και επανήλθε στο προσκήνιο την περασμένη εβδομάδα με την Μεγάλη Διακήρυξη του Μπάρινγκτον (Great Barrington Declaration) στην οποία τρεις επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα περιοριστικά μέτρα είχαν «καταστροφικές επιπτώσεις» στη δημόσια υγεία και πιστεύουν ότι η «ανοσία της αγέλης» μπορεί να επιτευχθεί επιτρέποντας στους λιγότερο ευάλωτους να επιστρέψουν στην κανονικότητα, και στις ευπαθείς ομάδες να προστατευθούν.
Οι επιστήμονες που υπέγραψαν τη διακήρυξη στην ελευθεριακή δεξαμενή σκέψης Αμερικανικό Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας, είναι ο Μάρτιν Κούλντορφ, καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, η Σουνέτρα Γκούπτα, καθηγήτρια θεωρητικής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ο Τζέι Μπατατσάρια, καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.
 

Την περασμένη εβδομάδα, ένας από τους γιατρούς του Λευκού Οίκου στην Ουάσιγκτον, ο Σκοτ Άτλας, φάνηκε να αναφέρεται στους τρεις επιστήμονες σε μια δήλωσή του στο Newsweek σχετικά με την αντιμετώπιση της Covid-19: «Για την καταπολέμηση της πανδημίας, η κυβέρνηση αυτή επικεντρώνεται σε μια στρατηγική που τώρα υποστηρίζεται από επιδημιολόγους και κορυφαίους επιστήμονες ανεξαρτήτως πολιτικού φάσματος που είναι στο Χάρβαρντ, το Στάνφορντ και την Οξφόρδη, ή σε άλλα μεγάλα ερευνητικά και ιατρικά επιστημονικά ιδρύματα. Έτσι προστατεύουμε τους ευάλωτους, αποτρέπουμε τον κορεσμό των νοσοκομείων και ανοίγουμε τα σχολεία και την κοινωνία».
Σύμφωνα με τον ιστότοπο της διακήρυξης, περισσότεροι από 9.500 επιστήμονες της ιατρικής και της δημόσιας υγείας και 25.048 γιατροί έχουν υπογράψει την επιστολή, αν και το βρετανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Sky News αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα ότι έχουν εντοπιστεί ψευδή ονόματα στον κατάλογο, όπως για παράδειγμα «Δρ. Johnny Bananas».
Την περασμένη εβδομάδα, μια άλλη ομάδα ερευνητών με έδρα τη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου δημοσίευσε στο περιοδικό «British Medical Journal», τα αποτελέσματα μιας μελέτης που βασίζεται σε ένα μοντέλο χώρας με όμοιο πληθυσμό με αυτόν του Ηνωμένου Βασιλείου. Μελετώντας διαφορετικά σενάρια αντιμετώπισης της πανδημίςα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το κλείσιμο των σχολείων και των πανεπιστημίων μπορεί να αυξήσει τον αριθμό των θανάτων, καθώς μπορεί να παρατείνει την πανδημία. Το αποτέλεσμα θα ήταν οι ευάλωτες ομάδες να αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν μακροπρόθεσμα. Άρθρο γνώμης που υπογράφουν επιστήμονες οι οποίοι δεν συμμετείχαν στη μελέτη αναφέρει ότι η έρευνα δεν έλαβε υπόψη τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του COVID-19.

Μελέτες δείχνουν ότι τα περιοριστικά μέτρα ήταν αποτελεσματικά για την πρόληψη της εξάπλωσης του κορονοϊού και τη διάσωση ζωών.

Οι συγγραφείς ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science» τον περασμένο Απρίλιο, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα που πήρε η Κίνα στην αρχή της πανδημίας, ενδέχεται να απέτρεψαν 700.000 μολύνσεις. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών Αν Τζόνσον, δήλωσε στο Newsweek ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα περιοριστικά μέτρα μπόρεσαν να «καταστείλουν δραματικά τη διάδοση της νόσου».
Τον περασμένο μήνα, η Independent Sage, μια επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Σερ Ντέιβιντ Κινγκ, πρώην επιστημονικό σύμβουλο της βρετανικής κυβέρνησης, δημοσίευσε μια έκθεση στην οποία εξηγεί γιατί δεν θα λειτουργούσε η «ανοσία της αγέλης», δηλώνοντας ότι «δεν είναι απλώς απίθανο να επιτευχθεί το επιθυμητό επίπεδο ανοσίας του πληθυσμού, αλλά μπορεί και να οδηγήσει σε πολύ περισσότερους θανάτους και μολύνσεις που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, χωρίς να προστατεύεται και η οικονομία».
Τη Δευτέρα, ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεγεσούς, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι ««ποτέ στην ιστορία της δημόσιας υγείας, η συλλογική ανοσία δεν χρησιμοποιήθηκε ως στρατηγική στην αντιμετώπιση μιας επιδημίας και πόσο μάλιστα στην περίπτωση μιας πανδημίας. Είναι επιστημονικά και ηθικά προβληματικό».
Ο γενικός διευθυντής είπε επίσης ότι όταν επιτυγχάνεται η συλλογική ανοσία με εμβόλια, αυτό γίνεται προστατεύοντας τους ανθρώπους από τον ιό και όχι εκθέτοντάς τους σε αυτόν». Δεν γνωρίζουμε αρκετά για το πόσο ισχυρή είναι η ανοσοαπόκριση, πόσο διαρκεί και πώς διαφέρει από άτομο σε άτομο. Υπήρξαν επίσης παραδείγματα ατόμων που μολύνθηκαν για δεύτερη φορά, είπε.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί με τον κορονοϊό. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, μέχρι τώρα έχουν μολυνθεί από τον κορονοϊό 38,1 εκατομμύρια άνθρωποι και πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν πεθάνει. Οι ΗΠΑ είναι η χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά περιστατικών και θανάτων, 7,8 εκατομμύρια και σχεδόν 216.000, αντίστοιχα.
«Το να αφήσεις να κυκλοφορεί ελεύθερα ένας επικίνδυνος ιός, σημαίνει περιττές λοιμώξεις, ταλαιπωρία και θανάτους», είπε ο Γκεμπρεγεσούς και τόνισε για άλλη μια φορά ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που υποστηρίζει ο οργανισμός από την αρχή της πανδημίας: παρακολούθηση, διαγνωστικά τεστ, απομόνωση, φροντίδα, εντοπισμός και απομόνωση των επαφών τους.
 

Ο Στίβεν Γκρίφιν, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Λιντς στη Μεγάλη Βρετανία, δήλωσε: «δεν έχουμε επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η συλλογική ανοσία θα ήταν εφικτή, ακόμη και αν μολυνόταν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού».
«Είμαστε όλοι εξαντλημένοι από την πανδημία και δικαίως θυμώνουμε στην ιδέα ενός δεύτερου γύρου αυστηρών περιοριστικών μέτρων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν πρέπει να μπερδεύουμε την αποτυχία ορισμένων κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την πανδημία κατά τη διάρκεια των μέτρων αυτών, με την αποτελεσματικότητα των ίδιων των μέτρων».
Ο Σάιμον Κλαρκ, αναπληρωτής καθηγητής κυτταρικής μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, στη Μεγάλη Βρετανία, δήλωσε ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις που να υποδηλώνουν ότι μια μακροπρόθεσμη παθητική προσέγγιση αξίζει να εξεταστεί».
Ο Μάικλ Χεντ, ανώτερος ερευνητής στην παγκόσμια υγεία στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον στη Μεγάλη Βρετανία, δήλωσε ότι η διακήρυξη βασίζεται σε μια «ψευδή υπόθεση» ότι οι κυβερνήσεις και η επιστημονική κοινότητα επιθυμούν να παραταθούν τα περιοριστικά μέτρα έως ότου είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο.
Ο Χεντ είπε ότι «η ιδέα είναι ότι κατά κάποιον τρόπο οι ευάλωτες ομάδες θα προστατευτούν από τη μετάδοση ενός επικίνδυνου ιού. Είναι μια πολύ κακή ιδέα». Αναφέρθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου ακόμη και με πολύ αυστηρά μέτρα, καταγράφηκε ένας «τεράστιος αριθμός θανάτων», κυρίως ηλικιωμένων, με το 20% έως 30% του πληθυσμού να χαρακτηρίζεται ως ευάλωτο στην COVID-19.
Χώρες όπως η Νότια Κορέα και η Νέα Ζηλανδία, «που διαχειρίζονται την πανδημία σχετικά καλά», σύμφωνα με τον Χεντ, «δεν έχουν αφήσει ανεξέλεγκτο τον ιό ελπίζοντας ότι οι ευάλωτες ομάδες θα βρουν κάπου να κρυφτούν για 12 μήνες».
Ο Ρούπερτ Μπιλ, επικεφαλής της ομάδας του εργαστηρίου κυτταρικής βιολογίας λοιμώξεων στο Francis Crick Institute του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι απαιτούνται πολλαπλές και στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της εξάπλωσης, της ανάπτυξης καλύτερων θεραπειών και της προστασίας των ευάλωτων ατόμων.
Η Μεγάλη Διακήρυξη του Μπάριγκτον «δίνει προτεραιότητα σε μία μόνο πτυχή μιας λογικής στρατηγικής – την προστασία των ευάλωτων – λέγοντας ότι ο υπόλοιπος πληθυσμός μπορεί να αποκτήσει συλλογική ανοσία με ασφαλή τρόπο. Αυτός είναι ένας ευσεβής πόθος». Ο Μπιλ συμπλήρωσε ότι δεν είναι δυνατόν να αναγνωριστούν πλήρως τα ευάλωτα άτομα ή να απομονωθούν πλήρως.
Όπως και στην περίπτωση άλλων μελών της οικογένειας των κορονοϊών, η ανοσία δεν θα είναι δυνατή χωρίς εμβόλιο, δήλωσε ο Μπιλ. Η ανοσία είναι γνωστό ότι υποχωρεί ακόμη και με το κοινό κρυολόγημα όπως και με τους ιούς MERS και SARS.
ΠΗΓΗ: Newsweek ,ΕΡΤ