Μετά το αποτέλεσμα της περιπετειώδους αναμέτρησης ο Ντόναλντ Τραμπ θα παραδώσει τα κλειδιά του Λευκού Οίκου στον Τζο Μπάιντεν τον προσεχή Ιανουάριο. Βεβαίως, όσοι μιλούσαν για παταγώδη ήττα του, διαψεύσθηκαν καθώς ο νυν Πρόεδρος γλίτωσε τη μεγάλη αποδοκιμασία. Είναι πιθανόν ο Τραμπ να διεκδικήσει ρόλο στην πολιτική σκηνή, με συχνές παρεμβάσεις του στη διάρκεια της θητείας Μπάιντεν. Από την πλευρά του, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος καλείται να αντιμετωπίσει πολλαπλές προκλήσεις:
Πρώτον, θα πρέπει να θεραπεύσει τις βαθιές πληγές του κοινωνικού διχασμού. Η πόλωση της προεκλογικής περιόδου μετουσιώθηκε σε φανατισμό, αφού φάνηκε ότι εκατομμύρια ψηφοφόροι επέλεξαν συγκεκριμένο υποψήφιο γιατί δεν ήθελαν να δουν νικητή τον αντίπαλό του.
Δεύτερον, ο νέος Πρόεδρος καλείται να αντιμετωπίσει μια συμπαγή ομάδα των Ρεπουμπλικάνων στη Γερουσία και να διαχειριστεί την ψαλιδισμένη πλειοψηφία των Δημοκρατικών στη Βουλή. Κάθε πρόταση του Μπάιντεν στα μείζονα θα συναντά κοινοβουλευτικά εμπόδια. Όμως, η μακρά του πείρα στο Κογκρέσο είναι ισχυρό όπλο στην αναζήτηση συναινέσεων και συμβιβασμών.
Τρίτον, καλείται να αντιμετωπίσει την «κληρονομιά» Τραμπ στη δικαιοσύνη: ο απερχόμενος Πρόεδρος διόρισε το 25% των ομοσπονδιακών δικαστών, οι οποίοι θα προβάλουν την ατζέντα τους για πολλά χρόνια.
Χωρίς αμφιβολία, η νίκη Μπάιντεν προκάλεσε ανακούφιση στους Ευρωπαίους ηγέτες που εκτιμούσαν ότι η επανεκλογή Τραμπ θα επιβάρυνε τις κλονισμένες διατλαντικές σχέσεις. Πλέον, διανοίγονται προοπτικές για την εξομάλυνση των ευρωαμερικανικών σχέσεων. Με τα σημερινά δεδομένα, η Ευρώπη θεωρείται εμπορικός εχθρός των ΗΠΑ, μετά την απόφαση Τραμπ για δασμούς στο χάλυβα και το αλουμίνιο. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει με μια νέα συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών, ικανή να αποκαταστήσει την εμπορική εμπιστοσύνη ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Επιπλέον, ανοίγει παράθυρο ευκαιρίας για την ανάκτηση της αμοιβαίας πολιτικής εμπιστοσύνης. Η επαναφορά των Ηνωμένων Πολιτειών στη συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα θα ήταν μια καλή αρχή. Ένα άλλο πεδίο σύγκλισης είναι το ζήτημα του Ιράν. Ο Μπάιντεν δύσκολα θα προσχωρούσε ξανά στη συμφωνία για τα πυρηνικά, αλλά σίγουρα θα επιχειρούσε επαναπροσέγγιση με την Τεχεράνη, κάτι που οι Ευρωπαίοι το επιθυμούν.
Το ζήτημα του ρόλου της Κίνας βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα τόσο του Μπάιντεν όσο και της Ε.Ε. Η επαμφοτερίζουσα στάση της Ουάσιγκτον τα τελευταία χρόνια προκάλεσε άγχος στη Γηραιά Ήπειρο. Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι μια θερμή αντιπαράθεση με το Πεκίνο, αλλά μια συνεκτική στρατηγική για την Ασία που θα δημιουργήσει ασφαλείς ευκαιρίες ανάπτυξης.
Τέλος, εκκρεμεί η ουσιαστική αναβίωση του ΝΑΤΟ. Η στάση της Τουρκίας απειλεί την νοτιοανατολική πτέρυγα της συμμαχίας κι αυτό ο νέος Πρόεδρος το γνωρίζει καλά. Αναμένεται να αναλάβει πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση.
Γνωρίζει την περιοχή μας και επανειλημμένως έχει στηλιτεύσει την τουρκική προκλητικότητα. Οι θέσεις του σε συνδυασμό με τα πρόσωπα που ακούγονται ότι θα αναλάβουν καίρια πόστα μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες για την επαναφορά της Ανατολικής Μεσογείου στην σταθερότητα και την ανάδειξη της Ελλάδας σε παράγοντα ειρήνης.
Η νέα εποχή στις ΗΠΑ δημιουργεί δικαίως προσδοκίες στην Ευρώπη για κοινό βηματισμό, αμοιβαίο σεβασμό και γεωπολιτική ισορροπία. Η εξομάλυνση των ευρωαμερικανικών σχέσεων δεν είναι εύκολη υπόθεση, ούτε αυτόματη. Όμως, θα είμαστε αρχικώς ικανοποιημένοι, αν επανέλθουν ο ορθολογισμός και η αξιοπιστία στις διεθνείς σχέσεις. Έχουμε την ευκαιρία να διασώσουμε τη φιλελεύθερη διεθνή τάξη πραγμάτων.
* Ο Τάσος Χατζηβασιλείου είναι Βουλευτής Σερρών και Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων της ΝΔ, Διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
