Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερα ζευγάρια καταφεύγουν στη λύση της δωρεάς ωαρίων προκειμένου να καταφέρουν να γίνουν γονείς. Αν και πρόκειται για μία επιλογή η οποία συνοδεύεται από αρκετό σκεπτικισμό και ηθικά διλήμματα, εντούτοις, για ορισμένες περιπτώσεις, θα μπορούσε να αποτελεί το “gold standard”.
Η δωρεά ωαρίων είναι η δωρεά γενετικού υλικού σε ένα ζευγάρι από μία άλλη γυναίκα με σκοπό την τεκνοποίηση. Είναι λοιπόν η λύση του προβλήματος υπογονιμότητας για γυναίκες σε προχωρημένη ηλικία ή με χαμηλή ποιότητα ωαρίων. Το παιδί θα έχει το γενετικό υλικό του ενός γονέα, όμως θα κυοφορηθεί και γεννηθεί από τη φυσική του μητέρα, γεγονός που αυξάνει την αξία της μητρότητας.
Ποιες αφορά;
Οι λήπτριες ωαρίων είναι γυναίκες που:
- βρίσκονται σε προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία (συνήθως άνω των 44 ετών)
- πάσχουν από πρόωρη εμμηνόπαυση ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια
- έχουν κακή ποιότητα ωαρίων ή δεν είναι σε θέση να παράγουν ωάρια
- φέρουν μια γενετική διαταραχή που δεν πρέπει να μεταφερθεί στο παιδί τους
Με αυτόν τον τρόπο, υπερνικούν τα εμπόδια ηλικίας και συχνά εμφανίζουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας, επειδή τα ωάρια που λαμβάνουν είναι από νέες, υγιείς δότριες.
Οι δότριες
Οι δότριες δίνουν τα ωάρια αλτρουιστικά, δηλαδή δεν υπάρχει η έννοια της αμοιβής, αλλά της αποζημιώσης για την βιολογική καταπόνησή τους.
Δεν έχουν καμία σχέση με το ζευγάρι και το παιδί. Δεν επιτρέπεται να γνωρίσουν και να συναντήσουν τη λήπτρια και δεν μπορούν να γνωρίζουν εάν προέκυψε τελικά μια εγκυμοσύνη από τα ωάριά τους.
Παρόλαυτά, με την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση, μπορεί μια λήπτρια, μια γυναίκα δηλαδή που χρειάζεται ωάρια, να προσέλθει με γνωστή της δότρια και να πραγματοποιηθεί η δωρεά ωαρίων με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο.
Υποβάλλονται σε εκτεταμένες εξετάσεις (χρωμοσώματα, ιολογικές, ορμονικές, κυστική ίνωση και άλλες γονιδιακές νόσους), για να διαπιστωθεί η καλή κατάσταση της υγείας τους και αν θα ανταποκριθούν σωστά στη θεραπεία.
Η διαδικασία
Αρχικά, η λήπτρια και ο σύζυγός της πρέπει να υποβληθούν σε εξετάσεις αίματος για να εξεταστεί η πιθανή ύπαρξη ασθενειών και καταστάσεων που μπορούν να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη όπως ο ιός ανθρώπινης ανοσολογικής ανεπάρκειας (HIV), η ηπατίτιδα B & C, η ομάδα αίματος ρέζους κ.ά.. Ο σύζυγος πρέπει, επιπλέον, να δώσει ένα δείγμα σπέρματος πριν από τον κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η δότρια εν συνεχεία υποβάλλεται σε ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών της όπως και σε ένα κανονικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Την ημέρα της λήψης των ωαρίων από την δότρια, ο σύζυγός της λήπτριας καλείται να δώσει ένα δείγμα σπέρματος που θα προετοιμαστεί κατάλληλα στο εργαστήριο. Τα σπερματοζωάρια θα τοποθετηθούν με τα ωάρια της δότριας και θα επωαστούν σε ένα ειδικό «σωλήνα».
Την επόμενη ημέρα το ζευγάρι θα λάβει πληροφορίες σχετικά με την επιτυχία της γονιμοποίησης.
Η εμβρυομεταφορά θα προγραμματιστεί για τον επόμενο κύκλο και τα γονιμοποιημένα ωάρια, τα έμβρυα δηλαδή, θα μεταφερθούν στη μήτρα της μητέρας, με πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας.
Περίπου δέκα ημέρες αργότερα θα γίνει ένα τεστ εγκυμοσύνης. Εάν είναι θετικό, θα χορηγηθούν φάρμακα που θα βοηθήσουν στην ομαλή κύηση ειδικά στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης.
Η εμπειρία δείχνει ότι τα παιδιά που γεννιούνται μέσω αυτής της διαδικασίας αγαπιούνται από τους γονείς τους, όπως και τα παιδιά που γεννήθηκαν από το ωάριο της φυσικής τους μητέρας.
Σύμφωνα με το νόμο, οι ιατρικές πληροφορίες που αφορούν το πρόσωπο της δότριας είναι καταχωρημένες χωρίς να αποκαλύπτουν την ταυτότητα της και η πρόσβαση σε αυτά τα αρχεία επιτρέπεται μελλοντικά μόνο για λόγους που αφορούν την υγεία του παιδιού.
Ηθικά διλήμματα
Στην ηθική δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, μαύρο ή άσπρο, μόνο διάφορες απόψεις. Αυτές οι απόψεις μπορούν να ποικίλουν από χώρα σε χώρα και από πολιτισμό σε πολιτισμό.
Η μητρότητα σε προχωρημένη ηλικία και η εγκυμοσύνη είναι αμφιλεγόμενο θέμα. Εντούτοις οι γυναίκες άνω των 40 ετών μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στο παιδί τους, έχουν μόνιμο εργασιακό περιβάλλον και είναι οικονομικά σταθερότερες από νεότερες γυναίκες. Ο νόμος για την εφαρμογή των μεθόδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής λύνει οριστικά το ζήτημα: Η ηλικία τεχνητής ικανότητας αναπαραγωγής είναι το 54ο έτος, ενώ η δότρια δεν πρέπει να έχει συμπληρώσει το 35ό έτος της ηλικίας της.
Η δωρεά ωαρίων λύνει σημαντικά προβλήματα υπογονιμότητας και το αποτέλεσμα είναι ένα παιδί που θα αγαπηθεί από τους γονείς του όπως όλα τα άλλα. Για εμάς τους Γυναικολόγους Αναπαραγωγής, η επιτυχία έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί χαρίζει στους γονείς το παιδί που έχουν προσπαθήσει πολύ να αποκτήσουν.
Γράφει ο Χάρης Χ. Χηνιάδης
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ
