Το ελαιόλαδο κατηγοριοποιείται σε ποιότητες από την εποχή των αρχαίων Ρωμαίων, οι οποίοι είχαν προσδιορίσει με σαφήνεια πέντε κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό της ωριμότητας και της υγείας του ελαιοκάρπου, ... Περισσότερα

Ελαιόλαδο: Τι σημαίνει «εξαιρετικό παρθένο», τι «παρθένο» και τι «εξευγενισμένο»;

Συντάκτης: Epiloges Press

Συντάκτης: Epiloges Press

Το ελαιόλαδο κατηγοριοποιείται σε ποιότητες από την εποχή των αρχαίων Ρωμαίων, οι οποίοι είχαν προσδιορίσει με σαφήνεια πέντε κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό της ωριμότητας και της υγείας του ελαιοκάρπου, καθώς και τον τρόπο συγκομιδής του.

Advertisement
 

Σήμερα, στο ράφι του σούπερ μάρκετ μπορούμε να διαβάσουμε στις ετικέτες των συσκευασιών «εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο», «παρθένο ελαιόλαδο», «ελαιόλαδο», «εξευγενισμένο ελαιόλαδο», «πυρηνέλαιο». Αντίθετα από τους αρχαίους Ρωμαίους, οι σημερινές κατηγορίες ίσως δεν είναι όσο ξεκάθαρες θα θέλαμε ως καταναλωτές για να κάνουμε συνειδητές επιλογές.

Εν αρχή είναι η κατηγορία του παρθένου ελαιολάδου. Με αυτόν τον όρο δηλώνουμε τα ελαιόλαδα εκείνα που έχουν προέλθει από ελιές μόνο με μηχανικές μεθόδους και χωρίς καμία χημική ή βιοχημική επεξεργασία. Δηλαδή ελαιόλαδο που παράγεται αποκλειστικά με την επεξεργασία των ελιών στο ελαιοτριβείο και χωρίς καμία πρόσμειξη με έλαια άλλης προέλευσης. Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν τα εξαιρετικά παρθένα, τα παρθένα και τα λαμπάντε ή μειονεκτικά ελαιόλαδα. Προσοχή: ο όρος «παρθένο ελαιόλαδο» χρησιμοποιείται για να δηλώσει τόσο την υπερκατηγορία αλλά και την υποκατηγορία.

Ελαιόλαδο: Τι σημαίνει «εξαιρετικό παρθένο», τι «παρθένο» και τι «εξευγενισμένο»;

Η διαφορά ανάμεσα στις τρεις υποκατηγορίες του παρθένου ελαιολάδου καθορίζεται από μια σειρά χημικών μετρήσεων και από τη γευσιγνωστική ανάλυση. Αναφερόμενοι μόνο στις γευσιγνωστικές ιδιότητες, δηλαδή στην οσφραντική και γευστική αποτύπωση ενός ελαιολάδου, ένα παρθένο ελαιόλαδο χωρίς κανένα γευσιγνωστικό ελάττωμα και με αίσθηση φρουτώδους κατηγοριοποιείται ως εξαιρετικό παρθένο και ανήκει στην ανώτερη κατηγορία γευστικής και θρεπτικής ποιότητας.

Ένα παρθένο ελαιόλαδο με κάποιας έντασης γευσιγνωστικό ελάττωμα αλλά με απαραίτητη την αίσθηση του φρουτώδους κατηγοριοποιείται ως παρθένο και, τέλος, ένα παρθένο ελαιόλαδο με μεγάλης έντασης γευσιγνωστικό ελάττωμα και απουσία της αίσθησης του φρουτώδους είναι λαμπάντε (καύσιμο για τις λάμπες) ή, ελληνιστί, μειονεκτικό. Η τελευταία αυτή κατηγορία των παρθένων ελαιολάδων δεν επιτρέπεται να καταναλωθεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για άλλες χρήσεις ή για περαιτέρω χημική επεξεργασία. Το λαμπάντε ελαιόλαδο αντιστοιχεί στην πέμπτη κατηγορία των αρχαίων Ρωμαίων, οι οποίοι την όριζαν ως «χαμηλής ποιότητας ελαιόλαδο προερχόμενο από ελιές προσβεβλημένες από ασθένειες» – αυτό δυστυχώς προοριζόταν για κατανάλωση από τους δούλους και για μη εδώδιμες χρήσεις.

Ελαιόλαδο: Τι σημαίνει «εξαιρετικό παρθένο», τι «παρθένο» και τι «εξευγενισμένο»;

Η ασάφεια των ονομασιών στις κατηγορίες ποιότητας του ελαιολάδου συνεχίζεται με τον αριστοκρατικό όρο «εξευγενισμένο», το οποίο είναι λαμπάντε ελαιόλαδο που έχει υποστεί ραφινάρισμα, δηλαδή χημική ή βιοχημική επεξεργασία, για να αφαιρεθούν οι αρνητικές χημικές και γευσιγνωστικές του ιδιότητες. Το εξευγενισμένο ελαιόλαδο συνήθως αναμειγνύεται με παρθένα ελαιόλαδα, χωρίς να καταγράφεται όμως ούτε το ποσοστό ούτε η κατηγορία του παρθένου ελαιολάδου που έχει προστεθεί στην ανάμειξη. Στις συσκευασίες συχνά τέτοια ελαιόλαδα ονομάζονται απλώς «ελαιόλαδα».

Advertisement

Μια άλλη κατηγορία που θα βρούμε στο σούπερ μάρκετ είναι το πυρηνέλαιο. Είναι λάδι που προέρχεται από το κουκούτσι και την ψίχα της ελιάς μετά από ειδική επεξεργασία. Συχνά μπορεί να προστεθεί σε αυτό και παρθένο ελαιόλαδο.

Το παρθένο ελαιόλαδο, το εξευγενισμένο ελαιόλαδο και το πυρηνέλαιο είναι καλές λύσεις για το μαγείρεμα, ειδικά στους χώρους μαζικής εστίασης. Όταν χρησιμοποιούμε το ελαιόλαδο ωμό, είναι προτιμότερο να καταναλώνουμε το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο για να απολαμβάνουμε τη γευστική του υπεροχή και τα θρεπτικά του οφέλη.

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Γαστρονόμος, τεύχος 157.

Πηγή gastronomos.gr


ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο ΕΟΤ στη διεθνή έκθεση τουρισμού Japan Travel Expo 2025

03/10/25 12:17 μμ

Ο ΕΟΤ στη διεθνή έκθεση τουρισμού Japan Travel Expo 2025

Ένα πλοίο του στολίσκου Global Sumud Flotilla συνεχίζει την πορεία του προς τη Γάζα

03/10/25 12:15 μμ

Ένα πλοίο του στολίσκου Global Sumud Flotilla συνεχίζει την πορεία του προς τη Γάζα

Χένρι Κάβιλ: Επιστροφή στην προπόνηση για το «Highlander» με νάρθηκα

03/10/25 12:13 μμ

Χένρι Κάβιλ: Επιστροφή στην προπόνηση για το «Highlander» με νάρθηκα

Η σειρά «Peaky Blinders» επιστρέφει: Νέο spin-off με τη γενιά των Shelby του 1953

03/10/25 12:11 μμ

Η σειρά «Peaky Blinders» επιστρέφει: Νέο spin-off με τη γενιά των Shelby του 1953

Το στεγαστικό φοιτητών και εκπαιδευτικών και η επέκταση των σχολικών γευμάτων στο επίκεντρο της συνάντησης εργασίας Σ.Ζαχαράκη- Δ.Μιχαηλίδου

03/10/25 12:11 μμ

Το στεγαστικό φοιτητών και εκπαιδευτικών και η επέκταση των σχολικών γευμάτων στο επίκεντρο της συνάντησης εργασίας Σ.Ζαχαράκη- Δ.Μιχαηλίδου

1566: η πρόσβασή σου στις υπηρεσίες υγείας αλλάζει, μέσω ενός τετραψήφιου

03/10/25 12:08 μμ

1566: η πρόσβασή σου στις υπηρεσίες υγείας αλλάζει, μέσω ενός τετραψήφιου

Η βρετανική κυβέρνηση δεσμεύεται να πατάξει τον αντισημιτισμό μετά την επίθεση στο Μάντσεστερ

03/10/25 12:06 μμ

Η βρετανική κυβέρνηση δεσμεύεται να πατάξει τον αντισημιτισμό μετά την επίθεση στο Μάντσεστερ

03/10/25 11:33 πμ

Διαγραφές φοιτητών: Όσα προβλέπει υπουργική απόφαση για τη διάρκεια φοίτησης στα ΑΕΙ

Γενική απεργία δύο συνδικάτων στην Ιταλία σε συμπαράσταση προς τον στολίσκο για τη Γάζα - Ελεύθεροι οι Ιταλοί βουλευτές μέλη της αποστολής

03/10/25 12:01 μμ

Γενική απεργία δύο συνδικάτων στην Ιταλία σε συμπαράσταση προς τον στολίσκο για τη Γάζα

Ένωση Περιφερειών: «Καμία εμπλοκή των Περιφερειών με τις αγροτικές ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ»

03/10/25 11:24 πμ

Ένωση Περιφερειών: «Καμία εμπλοκή των Περιφερειών με τις αγροτικές ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ»

Ο μισός πληθυσμός του κόσμου δεν έχει πρόσβαση σε υγιεινή διατροφή

03/10/25 12:03 μμ

Ο μισός πληθυσμός του κόσμου δεν έχει πρόσβαση σε υγιεινή διατροφή

Ένας τραυματίας από πυροβολισμούς τα ξημερώματα στην Ομόνοια

03/10/25 11:58 πμ

Ένας τραυματίας από πυροβολισμούς τα ξημερώματα στην Ομόνοια