Το ελαιόλαδο έχει πέντε κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό της ωριμότητας και της υγείας του ελαιοκάρπου, καθώς και τον τρόπο συγκομιδής του

Ελαιόλαδο: Τι σημαίνει «εξαιρετικό παρθένο», τι «παρθένο» και τι «εξευγενισμένο»;

Συντάκτης: Epiloges Press

Συντάκτης: Epiloges Press

Το ελαιόλαδο κατηγοριοποιείται σε ποιότητες από την εποχή των αρχαίων Ρωμαίων, οι οποίοι είχαν προσδιορίσει με σαφήνεια πέντε κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό της ωριμότητας και της υγείας του ελαιοκάρπου, καθώς και τον τρόπο συγκομιδής του.

Advertisement
 

Σήμερα, στο ράφι του σούπερ μάρκετ μπορούμε να διαβάσουμε στις ετικέτες των συσκευασιών «εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο», «παρθένο ελαιόλαδο», «ελαιόλαδο», «εξευγενισμένο ελαιόλαδο», «πυρηνέλαιο». Αντίθετα από τους αρχαίους Ρωμαίους, οι σημερινές κατηγορίες ίσως δεν είναι όσο ξεκάθαρες θα θέλαμε ως καταναλωτές για να κάνουμε συνειδητές επιλογές.

Εν αρχή είναι η κατηγορία του παρθένου ελαιολάδου. Με αυτόν τον όρο δηλώνουμε τα ελαιόλαδα εκείνα που έχουν προέλθει από ελιές μόνο με μηχανικές μεθόδους και χωρίς καμία χημική ή βιοχημική επεξεργασία. Δηλαδή ελαιόλαδο που παράγεται αποκλειστικά με την επεξεργασία των ελιών στο ελαιοτριβείο και χωρίς καμία πρόσμειξη με έλαια άλλης προέλευσης. Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν τα εξαιρετικά παρθένα, τα παρθένα και τα λαμπάντε ή μειονεκτικά ελαιόλαδα. Προσοχή: ο όρος «παρθένο ελαιόλαδο» χρησιμοποιείται για να δηλώσει τόσο την υπερκατηγορία αλλά και την υποκατηγορία.

Ελαιόλαδο: Τι σημαίνει «εξαιρετικό παρθένο», τι «παρθένο» και τι «εξευγενισμένο»;

Η διαφορά ανάμεσα στις τρεις υποκατηγορίες του παρθένου ελαιολάδου καθορίζεται από μια σειρά χημικών μετρήσεων και από τη γευσιγνωστική ανάλυση. Αναφερόμενοι μόνο στις γευσιγνωστικές ιδιότητες, δηλαδή στην οσφραντική και γευστική αποτύπωση ενός ελαιολάδου, ένα παρθένο ελαιόλαδο χωρίς κανένα γευσιγνωστικό ελάττωμα και με αίσθηση φρουτώδους κατηγοριοποιείται ως εξαιρετικό παρθένο και ανήκει στην ανώτερη κατηγορία γευστικής και θρεπτικής ποιότητας.

Ένα παρθένο ελαιόλαδο με κάποιας έντασης γευσιγνωστικό ελάττωμα αλλά με απαραίτητη την αίσθηση του φρουτώδους κατηγοριοποιείται ως παρθένο και, τέλος, ένα παρθένο ελαιόλαδο με μεγάλης έντασης γευσιγνωστικό ελάττωμα και απουσία της αίσθησης του φρουτώδους είναι λαμπάντε (καύσιμο για τις λάμπες) ή, ελληνιστί, μειονεκτικό. Η τελευταία αυτή κατηγορία των παρθένων ελαιολάδων δεν επιτρέπεται να καταναλωθεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για άλλες χρήσεις ή για περαιτέρω χημική επεξεργασία. Το λαμπάντε ελαιόλαδο αντιστοιχεί στην πέμπτη κατηγορία των αρχαίων Ρωμαίων, οι οποίοι την όριζαν ως «χαμηλής ποιότητας ελαιόλαδο προερχόμενο από ελιές προσβεβλημένες από ασθένειες» – αυτό δυστυχώς προοριζόταν για κατανάλωση από τους δούλους και για μη εδώδιμες χρήσεις.

Ελαιόλαδο: Τι σημαίνει «εξαιρετικό παρθένο», τι «παρθένο» και τι «εξευγενισμένο»;

Η ασάφεια των ονομασιών στις κατηγορίες ποιότητας του ελαιολάδου συνεχίζεται με τον αριστοκρατικό όρο «εξευγενισμένο», το οποίο είναι λαμπάντε ελαιόλαδο που έχει υποστεί ραφινάρισμα, δηλαδή χημική ή βιοχημική επεξεργασία, για να αφαιρεθούν οι αρνητικές χημικές και γευσιγνωστικές του ιδιότητες. Το εξευγενισμένο ελαιόλαδο συνήθως αναμειγνύεται με παρθένα ελαιόλαδα, χωρίς να καταγράφεται όμως ούτε το ποσοστό ούτε η κατηγορία του παρθένου ελαιολάδου που έχει προστεθεί στην ανάμειξη. Στις συσκευασίες συχνά τέτοια ελαιόλαδα ονομάζονται απλώς «ελαιόλαδα».

Advertisement
MEGA

Μια άλλη κατηγορία που θα βρούμε στο σούπερ μάρκετ είναι το πυρηνέλαιο. Είναι λάδι που προέρχεται από το κουκούτσι και την ψίχα της ελιάς μετά από ειδική επεξεργασία. Συχνά μπορεί να προστεθεί σε αυτό και παρθένο ελαιόλαδο.

Το παρθένο ελαιόλαδο, το εξευγενισμένο ελαιόλαδο και το πυρηνέλαιο είναι καλές λύσεις για το μαγείρεμα, ειδικά στους χώρους μαζικής εστίασης. Όταν χρησιμοποιούμε το ελαιόλαδο ωμό, είναι προτιμότερο να καταναλώνουμε το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο για να απολαμβάνουμε τη γευστική του υπεροχή και τα θρεπτικά του οφέλη.

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Γαστρονόμος, τεύχος 157.

Πηγή gastronomos.gr


ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν στις 24 Οκτωβρίου

24/10/25 12:16 πμ

Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν στις 24 Οκτωβρίου

Δήμος Σερρών: Εξοπλισμό για την Κοινωνική κουζίνα δώρισε ο Σύλλογος Σερραίων Θεσσαλονίκης

24/10/25 12:02 πμ

Δήμος Σερρών: Εξοπλισμό για την Κοινωνική κουζίνα δώρισε ο Σύλλογος Σερραίων Θεσσαλονίκης

Ακρίβεια και παραπλάνηση: Άλλη τιμή στο ράφι, άλλη στο ταμείο - Άλλη η πραγματικότητα για τον καταναλωτή - video

23/10/25 11:53 μμ

Ακρίβεια και παραπλάνηση: Άλλη τιμή στο ράφι, άλλη στο ταμείο – Άλλη η πραγματικότητα για τον καταναλωτή – video

Στη Βουλή η δικογραφία από την Εισαγγελία Σερρών για τον αυτοκινητόδρομο Δερβένι - Προμαχώνας

23/10/25 11:06 μμ

Στη Βουλή η δικογραφία από την Εισαγγελία Σερρών για τον αυτοκινητόδρομο Δερβένι – Προμαχώνας

Ολοκληρώθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία ο πρώτος κύκλος του“Piraeus Startup Accelerator”

23/10/25 10:58 μμ

Ολοκληρώθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία ο πρώτος κύκλος του“Piraeus Startup Accelerator”

Το 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με την ενέργεια της ΔΕΗ

23/10/25 10:53 μμ

Το 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με την ενέργεια της ΔΕΗ

Μυτιληναίος στο BBC: Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου ανακάμπτει, λέει ο επικεφαλής της METLEN

23/10/25 10:45 μμ

Μυτιληναίος στο BBC: Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου ανακάμπτει, λέει ο επικεφαλής της METLEN

Οι επενδύσεις των VC στην Τεχνητή Νοημοσύνη, οι startups και το Github Copilot

23/10/25 10:19 μμ

Οι επενδύσεις των VC στην Τεχνητή Νοημοσύνη, οι startups και το Github Copilot

Εκτός ο Τάσος Μπακασέτας με ενόχληση στο δικέφαλο μηριαίο μυ

23/10/25 10:13 μμ

Εκτός ο Τάσος Μπακασέτας με ενόχληση στο δικέφαλο μηριαίο μυ

Κίνα: Ετήσια αύξηση 18% στα ταξίδια εσωτερικού τουρισμού την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2025

23/10/25 10:10 μμ

Κίνα: Ετήσια αύξηση 18% στα ταξίδια εσωτερικού τουρισμού την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2025

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Με προσέγγιση 360 μοιρών το σχέδιο για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρώπης

23/10/25 10:06 μμ

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Με προσέγγιση 360 μοιρών το σχέδιο για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της Ευρώπης

Conference League: Στην κορυφή η Φιορεντίνα

23/10/25 10:03 μμ

Conference League: Στην κορυφή η Φιορεντίνα