Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα 1 Ιανουαρίου

Σήμερα Σάββατο 1 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο τιμάται η μνήμη των Μεγάλου Βασιλείου, Περιτομή Ιησού Χριστού, Αγίας Εμμελείας και Αγίου Τηλεμάχου.
 
Γιορτάζουν τα εξής ονόματα: Βασίλειος, Βασίλης, Βάσος, Βασίλας, Μπίλλης, Μπίλης, Βασιλεία, Βασιλική, Βάσω, Βάσια, Βιβή, Βίκυ, Βίβιαν, Βασούλα, Βασιλίνα Εμμέλεια, Εμμελεία, Τηλέμαχος.

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας

«… τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας». Με τη φράση αυτή, το απολυτίκιο, απόλυτα επιτυχημένα, τονίζει την κοινωνική προσφορά του Άγιου Βασιλείου, που με τη θεία διδασκαλία του στόλισε με αρετές τα ήθη και τη ζωή των ανθρώπων.

Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, σύμφωνα με το saint.gr, γεννήθηκε το 329 μ.Χ., κατ’ άλλους το 330 μ.Χ., στη Νεοκαισάρεια του Πόντου στο χωριό Άννησα και μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Τα δε εγκυκλοπαιδικά λεξικά αναφέρουν σαν πατρίδα του Μ. Βασιλείου την Καισαρεία της Καππαδοκίας. Είχε 8 αδέρφια, 3 αγόρια και πέντε κορίτσια. Από τα 4 αγόρια τα 3 αγόρια έγιναν επίσκοποι (ο Βασίλειος Καισαρείας, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβάστειας) και το ένα μοναχός (ο Ναυκράτιος). Από τις 5 αδερφές του η πρώτη, και συγχρόνως το πιο μεγάλο παιδί της οικογένειας, η Μακρίνα, έγινε μοναχή. Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από την Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από την Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα. Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες -καθοριστικής σημασίας- πνευματικές βάσεις του Αγίου.

Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική ανοδική πνευματική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του.

Ας αναφέρουμε όμως, περιληπτικά, την πορεία των δραστηριοτήτων του. Μετά τις πρώτες του σπουδές στην Καισαρεία και κατόπιν στο Βυζάντιο, επισκέφθηκε, νεαρός ακόμα, την Αθήνα, όπου επί τέσσερα χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του, σπουδάζοντας φιλοσοφία, ρητορική, γραμματική, αστρονομία και ιατρική, έχοντας συμφοιτητές του τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό (τον θεολόγο) και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη.

Από την Αθήνα επέστρεψε στην Καισαρεία και δίδασκε την ρητορική τέχνη. Αποφάσισε όμως, να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και γι’ αυτό πήγε στα κέντρα του ασκητισμού, για να διδαχθεί τα της μοναχικής πολιτείας στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Όταν επέστρεψε, αποσύρθηκε σε μια Μονή του Πόντου, αφού έγινε μοναχός, και ασκήθηκε εκεί με κάθε αυστηρότητα για πέντε χρόνια (357 – 362 μ.Χ.). Ήδη τέλεια καταρτισμένος στην Ορθόδοξη Πίστη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο. Ο υποδειγματικός τρόπος της πνευματικής εργασίας του δεν αργεί να τον ανεβάσει στο θρόνο της αρχιεροσύνης, διαδεχόμενος τον Ευσέβιο στην επισκοπή της Καισαρείας (370 μ.Χ.). Με σταθερότητα και γενναίο φρόνημα, ως αρχιερέας έκανε πολλούς αγώνες για την Ορθόδοξη Πίστη. Με τους ορθόδοξους λόγους που συνέγραψε, κατακεραύνωσε τα φρονήματα των κακοδόξων.

Στους αγώνες του κατά του Αρειανισμού αναδείχτηκε αδαμάντινος, ούτε κολακείες βασιλικές του Ουάλεντα (364 – 378 μ.Χ.), που πήγε αυτοπροσώπως στην Καισαρεία για να τον μετατρέψει στον Αρειανισμό, ούτε οι απειλές του Μόδεστου μπόρεσαν να κάμψουν το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου. Υπεράσπισε με θάρρος την Ορθοδοξία, καταπλήσσοντας τον βασιλιά και τους Αρειανούς. Ακόμα, αγωνίστηκε κατά της ηθικής σήψεως και επέφερε σοφές μεταρρυθμίσεις στο μοναχισμό.

Η δε υπόλοιπη ποιμαντορική δράση του, υπήρξε απαράμιλλη, κτίζοντας την περίφημη «Βασιλειάδα», συγκρότημα με ευαγή Ιδρύματα, όπως φτωχοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, ξενοδοχείο και νοσοκομείο κ.ά., όπου βρήκαν τροφή και περίθαλψη χιλιάδες πάσχοντες κάθε ηλικίας, γένους και φυλής.

Ο Μέγας Βασίλειος έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο. Τα κυριότερα έργα του είναι οι 9 ομιλίες στην Εξαήμερο, ομιλίες στους Ψαλμούς, πολλές και διάφορες άλλες ομιλίες, ασκητικά έργα και επιστολές. Εκτός των άλλων έργων του, έγραψε και Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση αυτής της συντομότερης του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο: την 1η Ιανουαρίου (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του), τις πρώτες πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής, τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, την Μ. Πέμπτη και το Μ. Σάββατο.

Στα πενήντα του χρόνια ο Μέγας Βασίλειος, εξαιτίας της ασθενικής κράσεώς του και της αυστηρής ασκητικής ζωής του (ορισμένες πηγές λένε από βαριά αρρώστια του ήπατος ή των νεφρών), την 1η Ιανουαρίου του 378 μ.Χ. ή κατ’ άλλους το 379 με 380 μ.Χ., εγκαταλείπει το φθαρτό και μάταιο αυτό κόσμο, αφήνοντας παρακαταθήκη και Ιερή κληρονομιά στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο πνευματικό έργο.

Το συγγραφικό έργο του

Τα έργα του κατατάσσονται σε τέσσερεις κατηγορίες:

Δογματικά συγγράμματα.
α) «Ανατρεπτικός του Απολογητικού του δυσσεβούς Ευνομίου». Αποτελείται από τρία βιβλία και καταφέρεται ενάντια του αρχηγού των Ανομοίων Ευνομίου.
β) «Προς Αμφιλόχιον, περί του Αγίου Πνεύματος». Επιστολική πραγματεία προς τον επίσκοπο Ικονίου Αμφιλόχιο σχετικά με το Άγιο Πνεύμα.

Ασκητικά συγγράμματα.

α) «Τα Ηθικά». Συλλογή 80 ηθικών κανόνων.
β) «Όροι κατά πλάτος». Περιέχει 55 κεφάλαια με θέμα γενικές αρχές του μοναχισμού.
γ) «Όροι κατ’ επιτομήν». Περιέχει 313 κεφάλαια που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των μοναχών.
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Περί κρίματος».
στ) «Περί της εν παρθενία αληθούς αφθορίας». Έργο σχετικό με την παρθενική ζωή.

Ομιλίες.

Ορισμένες από τις ομιλίες του είναι:
α) «Εις την Εξαήμερον». Συλλογή 9 ομιλιών με θέμα τη δημιουργία του κόσμου.
β) «Εις του Ψαλμούς». Συλλογή 18 ομιλιών με αφορμή το περιεχόμενο των Ψαλμών του Δαυίδ.
γ) «Περί του ουκ έστιν αίτιος του κακού ο Θεός».
δ) «Περί πίστεως».
ε) «Κατά Σαβελλιανών, Αρείου και Ανομοίων».
στ) «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων». Το διασημότερο από τα κείμενα του Βασιλείου, στο οποίο πραγματοποιεί προσπάθεια γεφύρωσης μεταξύ χριστιανικής και κλασσικής παιδείας.
ζ) «Προτρεπτικός εις το άγιον βάπτισμα».
η) «Εις το πρόσεχε σεαυτώ».
θ) «Προς Πλουτούντας».
ι) «Εν λιμώ και αυχμώ».
ια) «Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν και περί ευχαριστίας».

Επιστολές

Σώζονται 365 επιστολές με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου, που καλύπτουν την εικοσαετία από την επιστροφή του στην Καισάρεια από την Αθήνα έως και το θάνατό του.

Το έθιμο της βασιλόπιτας

Στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη, όταν το Βυζάντιο κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία, ο Ιουλιανός πέρασε με τον στρατό του από την Καισαρεία. Τότε διέταξε να φορολογήσουν όλη την επαρχία και τα χρήματα αυτά θα τα έπαιρνε επιστρέφοντας για την Κωνσταντινουπολη. Ετσι, οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να δώσουν ό,τι είχε ο καθένας χρυσαφικά νομίσματα κ.λπ. Όμως ο Ιουλιανός σκοτώθηκε άδοξα σε μια μάχη στον πόλεμο με τους Πέρσες, έτσι δεν ξαναπέρασε ποτέ από την Καισάρεια. Τότε ο Αγιος Βασίλης έδωσε εντολή και από τα μαζεμένα χρυσαφικά τα μισά να δοθούν στους φτωχούς, ένα μικρό μέρος κράτησε για τις ανάγκες των ιδρυμάτων της Βασιλειάδος , και τα υπόλοιπα τα μοίρασε στους κατοίκους με ένα πρωτότυπο τρόπο: έδωσε εντολή να ζυμώσουν ψωμιά και σε κάθε ψωμί, έβαλε από ένα νόμισμα ή χρυσαφικό μέσα, κατόπιν τα μοίρασε στα σπίτια, έτσι τρώγοντας οι κάτοικοι τα ψωμιά όλο και κάτι έβρισκαν μέσα. Έτσι, γεννήθηκε το έθιμο της πίτας που ονομάσθηκε βασιλόπιτα.

Γεγονότα στις 1 Ιανουαρίου

45 π.Χ. Το Ιουλιανό ημερολόγιο τίθεται σε ισχύ στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ορίζοντας την 1η Ιανουαρίου ως νέα ημερομηνία έναρξης του έτους.
69 Οι ρωμαϊκές λεγεώνες στη Γερμανία αρνούνται να ορκιστούν πίστη στον Γάλβα.
193 Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος επιλέγει τον Πέρτιναξ για να διαδεχθεί τον Κόμμοδο ως Ρωμαίος αυτοκράτορας.
404 Ο Άγιος Τηλέμαχος, χριστιανός μοναχός, σκοτώνεται στην προσπάθειά του να σταματήσει έναν αγώνα μονομάχων στη Ρώμη.
417 Η Γάλλα Πλακιδία, ετεροθαλής αδελφή του αυτοκράτορα Ονώριου, παντρεύεται τον στρατηγό Κωνστάντιο Γ’.
1068 Ο Ρωμανός Δ΄ Διογένης παντρεύεται την Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα και στέφεται Βυζαντινός αυτοκράτορας.
1259 Ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος ανακηρύσσεται συναυτοκράτορας της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας, μαζί με τον Ιωάννη Δ΄ Λάσκαρη.
1438 Ο Αλβέρτος Β’ των Αψβούργων στέφεται βασιλιάς της Ουγγαρίας.
1515 Ο Φραγκίσκος Α’ της Γαλλίας ανέρχεται με διαδοχή στο θρόνο της Γαλλίας.
1527 Κροάτες ευγενείς εκλέγουν τον Φερδινάνδο Α’, Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ως βασιλιά της Κροατίας στο Κοινοβούλιο του Κετίν.
1600 Η Σκωτία αρχίζει για πρώτη φορά την αλλαγή του έτους σ’ αυτήν την ημερομηνία. Πριν, η αλλαγή του χρόνου εορτάζονταν και υπολογίζονταν στις 25 Μαρτίου.
1651 Ο Κάρολος Β’ της Αγγλίας στέφεται βασιλιάς της Σκωτίας.
1700 Η Ρωσία αρχίζει να χρησιμοποιεί τη μ.Χ. χρονολόγηση στη θέση του μ.κ.κ. που εφάρμοζε και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
1785 Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο των The Times του Λονδίνου (τότε γνωστή ως Daily Universal Register).
1801 Ένωση της Ιρλανδίας με την Αγγλία.
1801 Ο αστρονόμος Τζιουζέπε Πιάτσι ανακαλύπτει τον αστεροειδή και νυν πλανήτη νάνο, Δήμητρα.
1804 Η Αϊτή αποκτά την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία.
1822 Ψηφίζεται από την Α’ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας.
1896 Νίκη των Μπόερς σε μεγάλη μάχη στο Κρύγκερσντορπ.
1901 Η Αγνή Όζμαν μιλά σε ξένες γλώσσες και εγκαινιάζει την «Όψιμη Βροχή» του Αγίου Πνεύματος.
1935 Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Πασά παίρνει το επίθετο Ατατούρκ (πατέρας των Τούρκων).
1942 Είκοσι έξι αντιπρόσωποι κρατών μαχόμενων εναντίον του Άξονα υπογράφουν στην Ουάσιγκτον τη «Δήλωση των Ηνωμένων Εθνών» που αποτέλεσε το πρώτο βήμα στην ίδρυση του Οργανισμού των Ηνωμένων εθνών.
1949 Μετά από παρέμβαση του ΟΗΕ επέρχεται κατάπαυση του πυρός που τίθεται σε ισχύ στο Κασμίρ ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα, μεταξύ των εμπολέμων Ινδίας και Πακιστάν.
1956 Το Σουδάν ανακηρύσσει ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο.
1959 Αφού ο δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα εγκαταλείπει την Κούβα, ο Φιντέλ Κάστρο γίνεται νέος κυβερνήτης του νησιού.
1960 Το Καμερούν αποκτά την ανεξαρτησία του από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
1962 Η Δυτική Σαμόα αποκτά την ανεξαρτησία της από τη Νέα Ζηλανδία. Το όνομά της άλλαξε σε Ανεξάρτητο Κράτος της Δυτικής Σαμόα.
1973 Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Δανία γίνονται μέλη της Ε.Ο.Κ.
1975 Η Ολυμπιακή Αεροπορία του Αριστοτέλη Ωνάση περιέρχεται στο Ελληνικό Δημόσιο.
1981 Η Ελλάδα γίνεται το 10ο μέλος της Ε.Ο.Κ.
1984 Το Μπρουνέι ανακηρύσσει ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο
1993 Επίσημη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας. Συστήνεται η Τσεχική και η Σλοβακική Δημοκρατία.
1995 Η Αυστρία, η Σουηδία και η Φινλανδία εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2001 _ Η Ελλάδα γίνεται μέλος της Ευρωζώνης.
2002 Το ευρώ αντικαθιστά τη δραχμή και τα εθνικά νομίσματα άλλων 11 κρατών
2007 Η Ρουμανία και η Βουλγαρία εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Βουλγαρική, η Ιρλανδική και η Ρουμανική γίνονται επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2007 Η Σλοβενία γίνεται η 13η χώρα της Ε.Ε. που υιοθετεί το ευρώ.
2008 Η Κύπρος και η Μάλτα υιοθετούν το ευρώ.
2009 Η Σλοβακία γίνεται η 16η χώρα της Ε.Ε. που υιοθετεί το ευρώ.
2011 Τίθεται σε ισχύ η νέα διοικητική διαίρεση της Ελλάδας που προβλέπεται απ’ το Πρόγραμμα Καλλικράτης.
2011 Το ευρώ γίνεται επίσημο νόμισμα της Εσθονίας.
2014 Η Λεττονία γίνεται μέλος της Ευρωζώνης.
2015 Η Λιθουανία γίνεται μέλος της Ευρωζώνης.

Γεννήσεις στις 1 Ιανουαρίου

1431 Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄
1484 Ούλριχ Ζβίγγλιος, Ελβετός θρησκευτικός μεταρρυθμιστής
1854 Τζέιμς Φρέιζερ, Σκωτσέζος ανθρωπολόγος
1863 Πιέρ ντε Κουμπερτέν, Γάλλος παιδαγωγός, ιστορικός και ιδρυτής των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων
1879 Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ, Άγγλος συγγραφέας
1887 Βίλχελμ Κανάρις, Γερμανός ναύαρχος
1888 Γεώργιος Στανωτάς, Έλληνας στρατιωτικός
1893 Μαρδοχαίος Φριζής, Έλληνας στρατιωτικός
1904 Βασίλης Αυλωνίτης, Έλληνας ηθοποιός
1912 Κιμ Φίλμπυ, Βρετανός κατάσκοπος
1912 Νικηφόρος Βρεττάκος, Έλληνας συγγραφέας
1915 Νικόλαος Μάρτης, Έλληνας πολιτικός
1918 Μαρίκα Νίνου, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1921 Αλέν Μιμούν, Γάλλος δρομέας
1924 Φρανσίσκο Μασίας Νγκέμα, πρόεδρος της Ισημερινής Γουινέας
1926 Υβόν Σανσόν, Ελληνίδα ηθοποιός
1937 Πέτρος Μάρκαρης, Έλληνας συγγραφέας
1944 Ομάρ ελ
1944 Τζίμι Χαρτ, Αμερικανός μάνατζερ πάλης
1951 Μιχάλης Ασλάνης, Έλληνας σχεδιαστής μόδας
1952 Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θανί, εμίρης του Κατάρ
1953 Άλφα Μπλόντι, τραγουδιστής από την Ακτή Ελεφαντοστού
1957 Ευάγγελος Βενιζέλος, Έλληνας πολιτικός
1959 Αζαλί Ασουμανί, πολιτικός από τις Κομόρες
1959 Παναγιώτης Γιαννάκης, Έλληνας καλαθοσφαιριστής και προπονητής
1974 Γιώργος Θεοδότου, Κύπριος ποδοσφαιριστής
1977 Μπόμπι Ρουντ, Καναδός παλαιστής
1980 Λάζαρος Αγαδάκος, Έλληνας καλαθοσφαιριστής
1980 Μιχάλης Εμιρλής, Έλληνας τραγουδιστής

Θάνατοι στις 1 Ιανουαρίου

0379 Βασίλειος, επίσκοπος Καισαρείας
0404 Άγιος Τηλέμαχος
1031 Γουλιέλμος του Βολπιάνο, Ιταλός μοναχός
1515 Λουδοβίκος ΙΒ’, βασιλιάς της Γαλλίας
1894 Χάινριχ Χερτζ, Γερμανός φυσικός
1944 Έντουιν Λάτυενς, Άγγλος αρχιτέκτονας
1953 Χανκ Γουίλιαμς, Αμερικανός τραγουδιστής
1989 Αλέκα Στρατηγού, Ελληνίδα ηθοποιός
1989 Τάκης Τερζόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1992 Γκρέις Μάρει Χόπερ, Αμερικανίδα στρατιωτικός και επιστήμονας υπολογιστών
2007 Ντελ Ριβς, Αμερικανός τραγουδιστής
2007 Άλμπερτ Ισαάκ Μπεζερίδης, Αμερικανός σεναριογράφος
2010 Λάσα ντε Σέλα, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
2011 Φλέμινγκ Γιόργκενσεν, Δανός τραγουδιστής
2012 Κίρο Γκλιγκόροφ, πρόεδρος της Π.Γ.Δ.Μ.
[Πηγή για τα γεγονότα: wikipedia]