Date:
Σήμερα Κυριακή 21 Φεβρουαρίου τιμώνται οι Ευστάθιος αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας, Ζαχαρίας πατριάρχης Ιεροσολύμων, Ιωάννης Γ’ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως του από Σχολαστικών.
Τελώνου και Φαρισαίου
Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, την οποία ο Κύριος διηγήθηκε, προκειμένου να διδάξει την αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την έπαρση, όπως αναφέρει το saint.gr.
Ο ευαγγελιστής Λουκάς, με τρόπο λιτό, αλλά σαφέστατο, διέσωσε την παραβολή αυτή ως εξής:
«Εἶπε δὲ καὶ πρός τινας τοὺς πεποιθότας ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ὅτι εἰσὶ δίκαιοι, καὶ ἐξουθενοῦντας τοὺς λοιπούς, τὴν παραβολὴν ταύτην· ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καὶ ὁ ἕτερος τελώνης. ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. Καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. Λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται». (Λουκ.18,10-14).
Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία και την εγωιστική αυτάρκεια και έπαρση. Τα μέλη της απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινωνία, αποτελούσαν, λαθεμένα, το μέτρο σύγκρισης της ευσέβειας και της ηθικής για τους Ιουδαίους. Αντίθετα οι τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας . Ως φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες, κλοπές, εκβιασμούς, τοκογλυφίες και άλλες ειδεχθείς ανομίες και γι’ αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο λαός. Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας, οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις, ανέβηκαν στο ναό να προσευχηθούν. Ο πρώτος ο νομιζόμενος ευσεβής, έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν ευσέβειάς του ως δεδομένη, στάθηκε με έπαρση μπροστά στο Θεό και άρχισε να απαριθμεί τις αρετές του, οι οποίες ήταν πραγματικές. Τις εξέθετε προκλητικότατα εις τρόπον ώστε απαιτούσε από το Θεό να τον επιβραβεύσει γι’ αυτές. Για να εξαναγκάσει το Θεό έκανε και αήθη σύγκρισή του με άλλους ανθρώπους και ιδιαίτερα με τον συμπροσευχόμενό του τελώνη.
Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός τελώνης συναισθάνεται τη δεινή του κατάσταση και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν να είναι αφιερωμένη η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου στη διδακτική αυτή παραβολή του Κυρίου για να συνειδητοποιήσουν οι πιστοί πως η υπερηφάνεια είναι η αγιάτρευτη ρίζα του κακού στον άνθρωπο, η οποία τον κρατά μακριά από την αγιαστική χάρη του Θεού και πως η ταπείνωση είναι το σωτήριο αντίδοτο της καταστροφικής πορείας, που οδηγεί τον άνθρωπο η εγωπάθεια.
Άγιος Ευστάθιος Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας
O Άγιος Ευστάθιος, γεννήθηκε στη Σίδη της Παμφυλίας (άλλοι θεωρούν ότι καταγόταν από τους Φιλίππους της Μακεδονίας) το 260 μ.Χ. και υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες εκκλησιαστικές φυσιογνωμίες του 3ου μ.Χ. αιώνα. Διακρίθηκε για την μαχητικότητά του και την εμμονή του στη ορθή διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Στην αρχή διέλαμψε σαν επίσκοπος Βερροίας στη Συρία, όταν και συμμετείχε στην Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας. Το 323 μ.Χ. εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας της μεγάλης, θέση την οποία χρησιμοποίησε για την διάδοση αλλά και στερέωση της ορθοδοξίας και συνδεόταν διά στενής φιλίας με τον Άγιο Όσιο, Επίσκοπο Κορδούης.
Το 330 μ.Χ. όμως, οι κακόδοξοι Αρειανοί, συνεκάλεσαν Σύνοδο εις βάρος του Ευσταθίου με την κατηγορία ότι ήταν οπαδός της αίρεσης του Σαβέλλιου. Δωροδόκησαν μάλιστα κάποια γυναίκα ελευθέριων ηθών, η οποία παρουσιάσθηκε στη Σύνοδο και κατήγγειλε ότι είχε σχέση μαζί του και από τη σχέση αυτή απέκτησε και παιδί. Κατόρθωσαν βεβαίως να επιτύχουν την εξορία του Aγίου στην Τραϊανούπολη της Θράκης όπου και εκοιμήθη οσιακά το 360 μ.Χ.
Άγιος Ζαχαρίας Πατριάρχης Ιεροσολύμων
Ο Άγιος Ζαχαρίας γεννήθηκε κατά το δεύτερο ήμισυ του 6ου αιώνα μ.Χ. Εξελέγη Πατριάρχης Ιεροσολύμων το 609 μ.Χ. και κατά την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Πέρσες, το έτος 614 μ.Χ., αιχμαλωτίσθηκε και οδηγήθηκε στην Περσία. Από εκεί έγραψε σπουδαία επιστολή προς την Εκκλησία των Ιεροσολύμων με προτροπές για μετάνοια και ευσπλαχνία.
Όταν ο αυτοκράτορας Ηράκλειος νίκησε, το 628 μ.Χ., τους Πέρσες, ο Άγιος Ζαχαρίας επέστρεψε στην έδρα του μεταφέροντας τον Τίμιο Σταυρό. Ο Άγιος Ζαχαρίας κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 632 μ.Χ.
Άγιος Ιωάννης Γ΄ Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης ο από Σχολαστικών
Ο Άγιος Ιωάννης ο Γ’ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο από Σχολαστικών, καταγόταν από το χωριό Σερίμιο της Αντιόχειας. Σπούδασε νομικά στην Αντιόχεια και εν συνεχεία εξάσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Εγκατέλειψε όμως τα πάντα, για να γίνει μοναχός και στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ως αποκρισάριος του Πατριάρχη Αντιοχείας.
Στις 15 Απριλίου 565 μ.Χ. εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και διοίκησε θεοφιλώς την Εκκλησία επί δώδεκα και πλέον έτη. Με την προτροπή του Αγίου ο αυτοκράτορας Ιουστίνος Β’ (565 – 578 μ.Χ.) απέστειλε στην Αίγυπτο τον Αββά Φωτεινό προς ειρήνευση των ταραγμένων από τις αιρέσεις Εκκλησιών αυτής.
Ο Άγιος Ιωάννης κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 577 μ.Χ.
