Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν στις 19 Ιανουαρίου

Στις 19 Ιανουαρίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο είναι Μάρκου Ευγενικού, Αγίας Ευφρασίας και Οσίου Μακαρίου του Αιγυπτίου και γιορτάζουν τα ονόματα: Ευφρασία, Ευφρασίτσα, Μακάριος, Μακάρης, Μακαράς, Μακαρία, Μακάρω, Μακαρίτσα, Μακαρούλα.

Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός

Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, σύμφωνα με το saint.gr, γεννήθηκε το 1392 μ.Χ. από ευσεβείς και πιστούς γονείς, τον αρχιδικαστή, σακελλίων και διάκονο της Μεγάλης Εκκλησίας Γεώργιο και τη Μαρία που ήταν κόρη του ευσεβούς ιατρού Λουκά. Είχε ακόμα έναν μικρότερο αδερφό που ονομαζόταν Ιωάννης. Λόγω των πολλών του πνευματικών χαρισμάτων έκανε περίλαμπρες θεολογικές και φιλοσοφικές σπουδές και μαθήτευσε στους πλέον φημισμένους διδασκάλους της εποχής του, τον Ιωάννη Χορτασμένο (κατόπιν Ιγνάτιο Μητροπολίτη Σηλυμβρίας) και τον μαθηματικό και φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα. Μεταξύ των συμμαθητών του ήταν και ο μετ’ έπειτα άσπονδος εχθρός του Βησσαρίων ο καρδινάλιος που ήταν υπέρμαχος της ένωσης.

Δίδασκε στο φροντιστήριο του πατέρα του, και αργότερα, μετά τον θάνατο αυτού, τον διαδέχθηκε στο διδασκαλικό επάγγελμα. Διακρίθηκε σαν δάσκαλος της ρητορικής και μεταξύ των μαθητών του, που διέπρεψαν αργότερα, ήταν ο Γεώργιος Γεννάδιος Σχολάριος (ο πρώτος μετά την πτώσιν της Πόλεως Πατριάρχης), ο Θεόδωρος Αγαλλιανός, ο Θεοφάνης Μητροπολίτης Μηδείας και ο αδελφός του Ιωάννης ο Ευγενικός.

Στο 25ο έτος της ηλικίας του αποφάσισε να γίνει μοναχός και γι’ αυτό έφυγε σε μια Μονή στους Πριγκηπόνησους. Εκεί ετάχθη υπό την πνευματική επιστασία ενάρετου μοναχού, του Συμεών, ο όποιος τον έκειρε μοναχό και τον μετονόμασε από Εμμανουήλ, που ήταν το πρώτο του όνομα, σε Μάρκο. Κατόπιν από τα νησιά αυτά έφυγε και πήγε στη Μονή των Μαγκάνων, όπου χειροτονήθηκε Ιερέας. Αφού έγινε κληρικός, το 1436 μ.Χ. εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος Εφέσου.

Ακολούθησε τον αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγο στη Φεράρα και τη Φλωρεντία, όπου πραγματοποιήθηκε Σύνοδος για την ένωση της Ανατολικής και της Δυτικής Εκκλησίας. Εκεί ο Μάρκος ανεδείχθη ο θερμότερος και στερεότερος υπέρμαχος της Ορθοδοξίας, αρνούμενος να υπογράψει τον όρο της ψευδοενώσεως, έτσι που όταν ο πάπας Ευγένιος Δ’ (1431 – 1447 μ.Χ.) πληροφορήθηκε την απόφασή του είπε: «Μᾶρκος οὐχ ὑπέγραψε, λοιπὸν ἐποιήσαμεν οὐδέν».

Μετά την προδοτική ένωση της Φερράρας – Φλωρεντίας οι Βυζαντινοί εγκατέλειψαν την Ιταλία. Ο αυτοκράτορας παρέλαβε τον Άγιο Μάρκο στο αυτοκρατορικό πλοίο. Ύστερα από ταξίδι τρεισήμισι μηνών έφθασαν τελικά στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί οι κάτοικοι δέχθηκαν με αισθήματα εχθρικά και αποδοκίμασαν αυτούς που υπέγραψαν την ένωση, αλλά επιδοκίμασαν και τίμησαν τον Άγιο Μάρκο όπως αναφέρει ο υβριστής του γραικολατίνος επίσκοπος Μεθώνης Ιωσήφ: «ο Εφέσου είδε το πλήθος δοξάζων αυτόν ως μη υπογράψαντα και προσεκύνουν αυτώ οι όχλοι παθάπερ Μωϋσεί και Ααρών και ευφήμουν αυτόν και άγιον απεκάλουν» (PG 159, 992).

Στις 4 Μαΐου 1440 μ.Χ. ο Άγιος Μάρκος αναγκάστηκε να δραπετεύσει από την Βασιλεύουσα, διότι κινδύνευε η ζωή του, και να πάει στην Έφεσο που ήταν κάτω από τους Τούρκους. Εκεί αφού ποίμανε για λίγο το ποίμνιο του αναγκάσθηκε πάλι, τώρα από τους Τούρκους και τους ενωτικούς, να εγκαταλείψει την Έφεσο και μπήκε στο πλοίο που πήγαινε στο Άγιο Όρος, όπου είχε αποφασίσει να περάσει τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του. Όταν όμως το πλοίον έκαμε σταθμό στη Λήμνο ο Άγιος ανεγνωρίσθει και αμέσως συνελήφθη, κατόπιν αυτοκρατορικής εντολής και φυλακίσθηκε εκεί για δύο χρόνια. Κατά την διάρκεια της φυλακίσεώς του υπέφερε πολύ, αλλά όπως έγραψε στον ιερομόναχο Θεοφάνη τον εν Ευβοία «ο λόγος του Θεού και η της αληθείας δύναμης ου δέδεται, τρέχει δε μάλλον και ευοδούται, και οι πλείονες των αδελφών τη εμή εξορία θαρρούντες βάλλουσι τοις ελέγχοις τους αλιτηρίους και παραβάτας της ορθής πίστεως…».

Από την Λήμνο ο Άγιος εξαπέλυσε την περίφημο εγκύκλιο επιστολή του προς τους απανταχού της γης και των νήσων ευρισκομένους Ορθοδόξους Χριστιανούς. Με αυτήν ελέγχει αυστηρώς τους Ορθοδόξους εκείνους που αποδέχθηκαν την ένωση και με αδιάσειστα στοιχεία αποδεικνύει ότι οι λατίνοι είναι καινοτόμοι και γι’ αυτό λέει: «ως αιρετικούς αυτούς απεστράφημεν, και δια τούτο αυτών εχωρίσθημεν». Καλεί δε ο άγιος τους πιστούς να αποφεύγουν τους ενωτικούς, διότι αυτοί είναι «ψευδαπόστολοι και εργάται δόλιοι».

Μετά την αποφυλάκιση του άγιος Μάρκος λόγω της ασθενείας του δεν μπόρεσε να αποσυρθεί στο Άγιο Όρος, αλλά επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε δεκτός μετά τιμών ως άγιος και ομολογητής. Από το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων ο νέος ομολογητής διηύθυνε τον αγώνα κατά των ενωτικών, γράφοντας επιστολές στους μοναχούς και κληρικούς ενθαρρύνοντας τους να κρατούν την ορθή πίστη και να μη συνεργάζονται με τους ενωτικούς.

Οι διωγμοί, οι εξουθενώσεις και οι πιέσεις επιδείνωσαν την κατάσταση της υγείας του Αγίου Μάρκου και στις 23 Ιουνίου του 1444 μ.Χ., αφού είχε καλέσει κοντά του τα πνευματικά του τέκνα και ανέθεσε στον Γεώργιο Σχολάριο την αρχηγία του ανθενωτικού αγώνος, απεδήμησεν εις Κύριον. Ήταν μόλις 52 ετών.

Στον επικήδειο λόγο που εξεφώνησε ο Γεώργιος Σχολάριος, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι ο όσιος «εν ιερεύσει διέπρεψεν, εν αρχιερεύσιν διέλαμψεν, ήθλησεν υπέρ της Εκκλησίας πάνυ καλώς αδάμαντος στερεώτερος ώφθη προς την μετάθεσιν…νυν γυμνή τη ψυχή της μακαριότητος εμφορείται ήν επέγνω καλώς και λαβείν εντεύθεν εσπούδασε την εν Χριστώ κεκρυμμένην ζήσας ζωήν και σύνεστι τοις ιεροίς διδασκάλοις της πίστεως, πάντων είνεκα δίκαιος ών εκείνοις συντάττεσθαι».

Αμέσως μετά την κοίμηση του ο Μάρκος τιμήθηκε ως άγιος και ομολογητής. Αυτό μαρτυρεί με πόνο και ο σύγχρονος και άσπονδος εχθρός του Ιωσήφ, ουνίτης επίσκοπος Μεθώνης, λέγων, «ώσπερ πολλούς μεν και άλλους, και τον καλούμενον Παλαμάν, και τον Εφέσου Μάρκον, ανθρώπους ούτ’ άλλως φρενήρεις, αλλά και δοξοσοφίας εμπεπλησμένους, μηδεμίαν αρετήν ή αγιωσύνην εν εαυτοίς έχοντας, μόνον δια το λέγειν και συγγράφειν κατά Λατίνων, δοξάζετε και υμνείτε, και εικόνας εγκοσμείτε αυτοίς και πανηγυρίζοντες, στέργετε αυτούς ως αγίους και προσκυνείτε» ( PG 159, 1357).

Την πρώτη ακολουθία προς τιμήν του Αγίου Μάρκου συνέθεσε ο αδελφός του, Ιωάννης ο φιλόσοφος. Κατ’ αρχάς η μνήμη του εορταζόταν στις 23 Ιουνίου αλλά ο Πατριάρχης Γεννάδιος Σχολάριος, το 1456 μ.Χ., όρισε διά συνοδικής πράξεως, να εορτάζεται η μνήμη του στις 19 Ιανουαρίου, ημέρα προφανώς της ανακομιδής του λειψάνου του αγίου και ταφής αυτού στην μονή του Λαζάρου στον Γαλατά.

Οι αγώνες του Μάρκου και του μαθητού του Γενναδίου αναγνωρίστηκαν από την μεγάλη σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως που τελείωσε το 1484 μ.Χ. και κατέγραψε τα ονόματα τους, ως πατέρων αγίων, στο Συνοδικό της Ορθοδοξίας.

Αγία Ευφρασία

Η Αγία Μάρτυς Ευφρασία καταγόταν από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας και έζησε κατά τους χρόνους του βασιλέως Μαξιμιανού (285-305 μ.Χ.). Προερχόταν από επίσημη γενιά και διακρινόταν για την σωφροσύνη και το χρηστό της ήθος.

Την Ευφρασία την κατήγγειλαν ότι πιστεύει στον Χριστό. Τότε οι ειδωλολάτρες της ζήτησαν να αρνηθεί τον Χριστό και να θυσιάσει στα είδωλα. Εκείνη όμως έμεινε σταθερή και ακλόνητη στην πίστη της. Για τον λόγο αυτό την παρέδωσαν σε έναν άντρα άξεστο και βάρβαρο να την ατιμάσει. Η Αγία όμως απέφυγε την ατίμωση με τον εξής τρόπο: υποσχέθηκε στον άξεστο και βάρβαρο εκείνον άνθρωπο ότι, αν δεν την πειράξει, θα του δώσει ένα φάρμακο, το οποίο να χρησιμοποιεί στις μάχες, ώστε να μην πληγώνεται από τα ξίφη και τα ακόντια των εχθρών του. Και για να τον πείσει ότι αυτό που του υποσχέθηκε έχει βάση, έσκυψε το κεφάλι της και του είπε να την χτυπήσει με το ξίφος στον αυχένα της, ώστε αμέσως να το επιβεβαιώσει. Εκείνος σχημάτισε την γνώμη ότι ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα αυτό που του υποσχέθηκε η Αγία και, αφού σήκωσε το ξίφος του, την κτύπησε δυνατότερα στον αυχένα, με την βεβαιότητα ότι αυτή δεν θα πάθαινε τίποτα.

Έτσι το σχέδιο της Αγίας Μάρτυρος Ευφρασίας πέτυχε. Δηλαδή κόπηκε μεν το κεφάλι της από το ξίφος του δημίου, όμως αυτή διέσωσε την αγνότητά της και έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.

Γεγονότα στις 19 Ιανουαρίου

• 0379 Στο Σίρμιο, ο αυτοκράτορας Γρατιανός απονέμει στον Θεοδόσιο Α’ τον τίτλο του Αυγούστου και του δίνει εξουσία σε όλες τις ανατολικές επαρχίες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
• 1419 Κατά τον Εκατονταετή Πόλεμο, η Ρουέν παραδίδεται στον Ερρίκο Ε’ της Αγγλίας ολοκληρώνοντας την κατάκτηση της Νορμανδίας από τους Άγγλους.
• 1511 Η πόλη Μιράντολα της Ιταλίας παραδίδεται στους Γάλλους.
• 1520 Ο βασιλιάς Χριστιανός Β’ της Δανίας και της Νορβηγίας νικά τους Σουηδούς στη λίμνη Ασούντεν.
• 1764 Ο Τζον Γουίλκς αποβάλλεται από τη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων κατηγορούμενος για έλλειψη σεβασμού προς τις αρχές.
• 1795 Ανακηρύσσεται στις Κάτω Χώρες η Βαταβική Δημοκρατία φέρνοντας το τέλος της Δημοκρατίας των Επτά Ηνωμένων Κάτω Χωρών.
• 1806 Οι Βρετανοί καταλαμβάνουν το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στη Νότια Αφρική.
• 1829 Γίνεται η πρεμιέρα για τον Φάουστ του Γκαίτε.
• 1840 Ο Τσαρλς Ουίλκς ανακαλύπτει την Ανταρκτική.
• 1853 Στη Ρώμη κάνει πρεμιέρα η όπερα Τροβατόρε του Τζουζέπε Βέρντι.
• 1899 Συγκροτείται το Αγγλο
• 1903 Ανακοινώνεται ο ποδηλατικός γύρος της Γαλλίας (Tour de France).
• 1910 Επανάσταση ξεσπά στην Ουρουγουάη.
• 1915 Γερμανικά Ζέπελιν βομβαρδίζουν τις πόλεις Γκρέιτ Γιάρμαουθ και Κίνγκς Λιν στη Βρετανία, σκοτώνοντας περισσότερους από 20 ανθρώπους.
• 1915 Ο Τζορτζ Κλοντ λανσάρει το φωτισμό νέον για χρήση στη διαφήμιση.
• 1919 Στη Γερμανία, 19 κόμματα παίρνουν μέρος στις βουλευτικές εκλογές, από τα οποία μόνο τα μισά πέτυχαν εκπροσώπηση.
• 1923 Ο Γάλλοι ανακοινώνουν την εφεύρεση νέου όπλου με βεληνεκές 56 μίλια.
• 1940 Βαριές είναι οι απώλειες του σοβιετικού στρατού στη Φινλανδία.
• 1943 Το αντιτορπιλικό Βασίλισσα Όλγα ΙΙ, με κυβερνήτη τον Πλωτάρχη Γεώργιο Μπλέσσα, βυθίζει ανοιχτά της Τύνιδας την ιταλική κορβέτα Στρόμπολι.
• 1947 Η μεγαλύτερη ελληνική ναυτική τραγωδία στο Νότιο Ευβοϊκό, με 400 νεκρούς. Το πλοίο «Χειμάρρα» που έκανε τη διαδρομή Πειραιάς
• 1949 Ο βασιλιάς αναθέτει στον Θεμιστοκλή Σοφούλη το σχηματισμό νέας κυβέρνησης.
• 1950 Ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ χρίζεται αρχηγός του ΝΑΤΟ από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν.
• 1950 Ο Μάο Τσε Τουνγκ δηλώνει ότι αναγνωρίζει τη Δημοκρατική Κυβέρνηση του Βιετνάμ.
• 1952 Χιλιάδες φοιτητές διαδηλώνουν στους δρόμους της Αθήνας υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.
• 1953 Οι Ελληνίδες ψηφίζουν για πρώτη φορά στις εκλογές της Θεσσαλονίκης
• 1955 Το επιτραπέζιο παιχνίδι «Σκραμπλ» κάνει την πρώτη του εμφάνιση. Εμπνευστής του, ο αρχιτέκτονας Άλφρεντ Μπατς.
• 1960 Οι Η.Π.Α. και η Ιαπωνία υπογράφουν σύμφωνο αμοιβαίας συνεργασίας και ασφάλειας.
• 1966 Η Ίντιρα Γκάντι ορκίζεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός της Ινδίας.
• 1969 Εκπνέει ο φοιτητής Γιαν Πάλαχ που αυτοπυρπολήθηκε σε πλατεία της Πράγας, διαμαρτυρόμενος για την εισβολή της ΕΣΣΔ στην Τσεχοσλοβακία.
• 1982 Σεισμός μεγέθους 6,8 Ρίχτερ στη Λήμνο.
• 1983 Συλλαμβάνεται ο Κλάους Μπάρμπι, επικεφαλής των Ναζί στη Λυών της Γαλλίας, κατηγορούμενος για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
• 1985 Ο Λέννυ Ουΐλκενς γίνεται ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία του NBA, που έχει παίξει και κοουτσάρει 1.000 παιχνίδια.
• 1990 Ο Τζίγγερ και ο Σάκης Σκούρτας ανακηρύσσονται πρωταθλητές Ελλάδας αυτοκινήτου ράλι και μοτοσικλέτας αντίστοιχα.
• 1993 Οι Δημοκρατίες της Τσεχίας και της Σλοβακίας γίνονται δεκτές στον ΟΗΕ.
• 1994 Συμφωνία, που αποτελεί το πρώτο βήμα εξομάλυνσης των σχέσεων τους, υπογράφουν στο Μέγαρο του ΟΗΕ στη Γενεύη η Κροατία και η Γιουγκοσλαβία, που αποτελείτο πλέον από τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.
• 1995 Δικαστήριο των ΗΠΑ επιβάλλει στους κληρονόμους του Φερδινάρδο Μάρκος να πληρώσουν αποζημίωση ύψους 180 δισ. δραχμών στα θύματα του πρώην δικτάτορα των Φιλιππίνων.
• 1996 Στην Τουρκία, εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στην Τανσού Τσιλέρ δίνει ο Πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, μετά την αποτυχία του ισλαμιστή Ερμπακάν να συμφωνήσει με τους πολιτικούς ηγέτες.
• 1997 O Γιάσερ Αραφάτ γυρνά στη Χεβρώνα μετά από 30 χρόνια, προκειμένου να παραστεί στους εορτασμούς για την παράδοση της τελευταίας πόλης στη Δυτική Όχθη από τους Ισραηλινούς στους Παλαιστίνιους.

Γεννήσεις στις 19 Ιανουαρίου

• 0399 Πουλχερία, Βυζαντινή αυτοκράτειρα
• 1544 Φραγκίσκος Β’, βασιλιάς της Γαλλίας
• 1736 Τζέιμς Βατ, Σκωτσέζος εφευρέτης
• 1798 Ογκίστ Κοντ, Γάλλος φιλόσοφος
• 1807 Ρόμπερτ Λη, Αμερικανός στρατηγός
• 1809 Έντγκαρ Άλαν Πόε, Αμερικανός συγγραφέας
• 1826 Γουσταύος Χέρτσμπεργκ, Γερμανός ιστορικός
• 1839 Πωλ Σεζάν, Γάλλος ζωγράφος
• 1851 Γιακόμπους Καπτέυν, Ολλανδός αστρονόμος
• 1865 Βαλεντίν Σερόφ, Ρώσος ζωγράφος
• 1875 Σκευοφύλαξ Ζερβός, Έλληνας Ιατρός και εθνικός αγωνιστής
• 1902 Γεώργιος Οστρογκόρσκι, Ρώσος βυζαντινολόγος
• 1909 Ασημάκης Γιαλαμάς, Έλληνας συγγραφέας
• 1919 Μάριος Πλωρίτης, Έλληνας συγγραφέας και σκηνοθέτης
• 1921 Πατρίσια Χάισμιθ, Αμερικανίδα συγγραφέας
• 1937 Γκύντερ Λίτφιν, Γερμανός ράφτης
• 1941 Πατ Πάτερσον, Καναδός παλαιστής
• 1942 Γιώργος Χατζηνάσιος, Έλληνας συνθέτης
• 1943 Τζάνις Τζόπλιν, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
• 1947 Ροντ Έβανς, Άγγλος τραγουδιστής (Deep Purple)
• 1947 Έλενα Ναθαναήλ, Ελληνίδα ηθοποιός
• 1952 Έκτωρ Νασιώκας, Έλληνας πολιτικός
• 1954 Κέιτι Σαγκάλ, Αμερικανίδα ηθοποιός
• 1972 Αρ Τρουθ, Αμερικανός παλαιστής
• 1979 Γιόσου Σαριέγκι, Ισπανός ποδοσφαιριστής
• 1980 Άρβυντας Ματσιγιάουσκας, Λιθουανός καλαθοσφαιριστής
• 1980 Τζένσον Μπάτον, Άγγλος οδηγός αγώνων
• 1981 Δημοσθένης Μανουσάκης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
• 1986 Κλάουντιο Μαρκίζιο, Ιταλός ποδοσφαιριστής
• 1988 Τόμας Πρωτόπαπας, Έλληνας ηθοποιός και μοντέλο

Θάνατοι στις 19 Ιανουαρίου

• 532 Υπάτιος, Βυζαντινός ευγενής
• 1345 Ραούλ Α’ της Βρυέννης, κόμης του Ε
• 1576 Χανς Ζαξ, Γερμανός συγγραφέας
• 1847 Αθανάσιος Χριστόπουλος, Έλληνας ποιητής
• 1865 Πιέρ
• 1938 Μπράνισλαβ Νούσιτς, Σέρβος συγγραφέας
• 1948 Τόνι Γκαρνιέ, Γάλλος αρχιτέκτονας
• 1969 Γιαν Πάλαχ, Τσέχος πολιτικός ακτιβιστής
• 1988 Δόρα Στράτου, Ελληνίδα χορογράφος
• 2000 Χέντι Λαμάρ, Αυστριακή ηθοποιός
• 2007 Χραντ Ντινκ, Τούρκος εκδότης

[Πηγή για τα γεγονότα: wikipedia]