Σήμερα, Κυριακή 21 Μαρτίου σύμφωνα με το εορτολόγιο γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Λωξάνδρα, Λωξάντρα, Ρωξάνη, Ρωξάνα, Ορθοδόξης, Δόξης, Δοξάκης, Ορθοδοξία, Δόξα, Ορθούλα, Άξιος, Άξια
Επίσης έχουν την τιμητική τους οι Θωμάς πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, Βήρυλλος επίσκοπος Κατάνης, Μάρτυρες Δομνίνος και Φιλήμονας εκ Θεσσαλονίκης.
Άγιος Θωμάς Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Ο Άγιος Θωμάς, έζησε τον 7ο μ.Χ. αι. και στις 23 Ιανουαρίου του 607 μ.Χ. διαδέχθηκε στο Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, τον αποβιώσαντα Κυριακό (βλέπε 27 Οκτωβρίου).
Διακρίθηκε πολύ νωρίς για την ευλάβεια, τη σύνεση, τη σεμνότητα αλλά και τις εγκρατείς θεολογικές γνώσεις του. Αυτά τα χαρίσματα εκτίμησε ο πατριάρχης Ιωάννης ο Νηστευτής και τον χειροτόνησε διάκονο και στη συνέχεια Σακελλάριο.
Ως πατριάρχης ο Θωμάς ο Α’ επέδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και μέριμνα για τα θέματα και τις υποθέσεις του Πατριαρχείου. Έκτισε τον Πατριαρχικό οίκο κοντά στην Αγία Σοφία, τον μέγα τρίκλινο, που από το όνομα του εκλήθη «Θωμαΐτης». Επίσης στο κάτω μέρος του κτηρίου, εγκατέστησε τη Πατριαρχική βιβλιοθήκη.
Παρέμεινε στο θρόνο τρία έτη και καθοδήγησε το ποίμνιό του με σύνεση, ενώ αγωνίσθηκε και κατά των αιρετικών.
Κοιμήθηκε ειρηνικά στις 20 Μαρτίου του 610 μ.Χ. και κηδεύτηκε στις 22 του ιδίου μηνός.
Αρχαιότερα χειρόγραφα ορίζουν την μνήμη του στις 18 και 22 Φεβρουαρίου και στις 19, 20, 22 Μαρτίου. Ο Παρισινός Κώδικας 1587 και ο Κώδικας της Πετρουπόλεως 227 κατά τις 19 και 20 Μαρτίου αναφέρουν και την εορτή της ανακομιδής των ιερών λειψάνων του Αγίου Θωμά.
Κυριακή της Ορθοδοξίας
Η γιορτή είναι αύριο Κυριακή 21 Μαρτίου.
Λέγεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, γιατί γιορτάζουμε την αναστήλωση των αγίων Εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου Πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων, των αιρετικών δηλαδή εκείνων που δεν δέχονταν να τιμούν τις άγιες Εικόνες.
Το ‘Ωρολόγιο’ της Εκκλησίας γράφει:
Για εκατό και πλέον χρόνια διαταράχθηκε η Εκκλησία με διωγμούς από κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος υπήρξε ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο Θεόφιλος, άνδρας της αγίας Θεοδώρας, η οποία μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στερέωσε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με τον Πατριάρχη Μεθόδιο.
Το 726 μ.Χ. ο αυτοκράτωρ Λέων ο Γ’ ο Ίσαυρος (717 – 741 μ.Χ.) αποφάσισε να επιφέρει στο κράτος ριζικές μεταρρυθμίσεις.
Μια από αυτές ήταν η απαγόρευση προσκύνησης των ιερών εικόνων, επειδή, παίρνοντας αφορμή από ορισμένα ακραία φαινόμενα εικονολατρίας, πίστευε πως η χριστιανική πίστη παρέκλινε στην ειδωλολατρία. Στην ουσία όμως εξέφραζε δικές του ανεικονικές απόψεις, οι οποίες ήταν βαθύτατα επηρεασμένες από την ανεικονική ιουδαϊκή και ισλαμική πίστη.
Η αναταραχή ήταν αφάνταστη.
Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο φοβερά αντιμαχόμενες ομάδες, τους εικονομάχους και τους εικονολάτρες. Οι διώξεις φοβερές. Μεγάλες πατερικές μορφές ανάλαβαν να υπερασπίσουν την ορθόδοξη πίστη. Στα 787 μ.Χ. συγκλήθηκε η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία διατύπωσε με ακρίβεια την οφειλόμενη τιμή στις ιερές εικόνες.
Σε αυτή επίσης διευκρινίστηκαν και άλλα δυσνόητα σημεία της χριστιανικής πίστεως, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη αποκρυστάλλωση του ορθοδόξου δόγματος και να ομιλούμε για θρίαμβο της Ορθοδοξίας μας.
