Έρευνα: Ο ανθρώπινος πολιτισμός θα εξαφανιστεί έως το 2050
Date:
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι θέμα για ταινίες φαντασίας, είναι πραγματικότητα και απειλεί περισσότερο από ποτέ
Πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη Γη και τον ανθρώπινο πολιτισμό και απευθύνουν όλο και περισσότερες εκκλήσεις προς τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα σωτηρίας. Αυτό που είναι σημαντικότερο όλων είναι το γεγονός πως με την πάροδο του χρόνου ο χρονικός ορίζοντας όλο και μικραίνει.
Θανατηφόροι καύσωνες που θα εναλλάσσονται με πλημμύρες από καταρρακτώδεις βροχές, λιμοί, πείνα, μαζικές μεταναστεύσεις είναι λίγες μόνο από τις εφιαλτικές προβλέψεις των επιστημόνων που ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι περιέχουν στοιχεία υπερβολής επαρκούν και με το παραπάνω ώστε να μας προκαλούν σοβαρότατο προβληματισμό.
Η 5η Ιουνίου έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως ημέρα προστασίας του Περιβάλλοντος. Ο γραμματέας του Οργανισμού εκφράζει την έντονη ανησυχία του, αλλά οι επιστήμονες είναι σαφέστεροι. Η κλιματική αλλαγή συνιστά μια υπαρξιακή απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό σε βραχυπρόθεσμο έως μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, σύμφωνα με ένα «σενάριο» που έδωσε στη δημοσιότητα το Εθνικό Κέντρο Breakthrough για την Αποκατάσταση του Κλίματος στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.
Ραγδαίες οι αλλαγές έως το 2050
Το Κέντρο διαβλέπει καθόλου αμελητέες πιθανότητες να καταρρεύσει η ανθρώπινη κοινωνία έως το 2050, αν δεν ληφθούν σοβαρές δράσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία για να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας. Η κεντρική θέση του «τρομοκρατικού σεναρίου» είναι ότι μέχρι σήμερα οι κλιματολόγοι και λοιποί επιστήμονες έχουν κάνει πολύ συντηρητικές προβλέψεις για το πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει τον πλανήτη και μάλιστα στο όχι μακρινό μέλλον.
Όπως λένε οι δύο συγγραφείς του «σεναρίου» Ντέηβιντ Σπρατ και Ίαν Ντάνλοπ (ο πρώτος επιστήμονας του κλίματος και ο δεύτερος μέλος της Λέσχης της Ρώμης και πρώην διευθυντικό στέλεχος πετρελαϊκών εταιρειών), η κλιματική κρίση – όρος προτιμότερος πλέον από την κλιματική αλλαγή- είναι κάτι μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο από οτιδήποτε άλλο έχουν αντιμετωπίσει οι άνθρωποι μέχρι σήμερα. Τα υπάρχοντα μοντέλα πρόβλεψης αδυνατούν να ενσωματώσουν όλη αυτή την πολυπλοκότητα και άρα την κλίμακα των πιθανών μελλοντικών συνεπειών. Η αλήθεια είναι πιθανώς πολύ χειρότερη από οποιοδήποτε μοντέλο μέχρι σήμερα, εκτιμούν οι δύο Αυστραλοί ερευνητές.
Όπως αναφέρουν, το σενάριό τους προβλέπει αρχικά ότι οι κυβερνήσεις του πλανήτη θα αγνοήσουν τη συμβουλή των επιστημόνων και δεν θα προχωρήσουν σε μια οικονομία με ολοένα λιγότερες εκπομπές άνθρακα, π.χ. μέσω μαζικής υιοθέτησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η συνέπεια θα είναι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία να ανέβει τελικά έως τα μέσα του αιώνα μας κατά τουλάχιστον τρεις βαθμούς Κελσίου ή και κατά τέσσερις, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, ξεπερνώντας κατά πολύ το στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για αύξηση μικρότερη των δύο βαθμών.
Αυτό θα οδηγήσει σε εκτεταμένη τήξη των πάγων και σε καταστροφικές ξηρασίες που θα αποψιλώσουν πολλά δάση (τα οποία απορροφούσαν διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας), με αποτέλεσμα να πυροδοτηθεί ένας φαύλος κύκλος, που θα οδηγεί σε ολοένα πιο υψηλές θερμοκρασίες, άνοδο της στάθμης των θαλασσών και ξηρασίες, καθώς επίσης σε άλλα ακραία και φονικά καιρικά φαινόμενα (πλημμύρες, πυρκαγιές κ.α.).
Οι συγγραφείς του σεναρίου υποθέτουν ότι τα 35% της χερσαίας έκτασης της Γης και το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού θα εκτίθενται πλέον πάνω από 20 μέρες το χρόνο σε θανατηφόρες θερμοκρασίες πέρα από το όριο της ανθρώπινης επιβίωσης. Σχεδόν το ένα τρίτο του πλανήτη θα μετατραπεί σε έρημο, ολόκληρα οικοσυστήματα της φύσης θα καταρρεύσουν (αρχίζοντας με τα κοράλλια), η γεωργία σε πολλές περιοχές θα πληγεί δραματικά ή θα καταστεί αδύνατη (ξεκινώντας από τους τροπικούς), ενώ περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως από φτωχές χώρες, θα γίνουν κατ’ ανάγκη πρόσφυγες με προορισμό τις πιο πλούσιες χώρες.
Αυτή η μαζική ροή προσφύγων, σε συνδυασμό με την απειλή της υψηλότερης στάθμης των θαλασσών για πολλές παράκτιες μεγαλουπόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου, καθώς και η ολοένα μεγαλύτερη έλλειψη τροφίμων και η εντεινόμενη λειψυδρία που θα πλήξει δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους, θα αρχίσουν να δοκιμάζουν την ίδια την αντοχή και τη συνοχή ακόμη και ισχυρών χωρών όπως οι ΗΠΑ.
Στο σημείο αυτό, είναι πιθανό ότι θα ξεσπάσουν ένοπλες συγκρούσεις μέσα στις χώρες και μεταξύ χωρών για τη διασφάλιση ζωτικών πόρων για την επιβίωση (νερού, τροφής, ενέργειας κ.α.), φέρνοντας πιο κοντά ακόμη και την προοπτική ενός πυρηνικού πολέμου. Η κατάληξη θα είναι «σκέτο χάος», σύμφωνα με το σενάριο, και ίσως «το τέλος του παγκόσμιου ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ξέρουμε» – κάτι που, άλλωστε, έχουν παρουσιάσει αρκετές κινηματογραφικές ταινίες.
Πώς μπορεί το σενάριο αυτό να μείνει σίγουρα σενάριο φαντασίας; Μόνο αν οι κυβερνήσεις και οι πολίτες αναγνωρίσουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι επείγουσα πρόκληση και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Σύμφωνα με τους Αυστραλούς συγγραφείς, η ανθρωπότητα έχει περιθώριο περίπου μια δεκαετία για να κάνει την παγκόσμια μετάβαση σε μια οικονομία και κοινωνία μηδενικών εκπομπών άνθρακα.
Όπως λένε, η προσπάθεια αυτή πρέπει να «είναι αντίστοιχης κλίμακας με την επείγουσα κινητοποίηση για το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» και τουλάχιστον ανάλογη του μεταπολεμικού Σχεδίου Μάρσαλ για την ανάπτυξη ενός κατεστραμμένου κόσμου.
Οι πλημμύρες θα σημάνουν την καταστροφή
Η συχνότητα των καταρρακτωδών βροχών, που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφικές πλημμύρες, αλλά και να διευκολύνουν την εξάπλωση μεταδοτικών νόσων, έχει αυξηθεί παγκοσμίως κατά την τελευταία 50ετία και η αιτία είναι πιθανότατα η άνοδος της θερμοκρασίας και η κλιματική αλλαγή. Αυτό δείχνει μια νέα επιστημονική μελέτη του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ασφάλειας Νερού του καναδικού Πανεπιστημίου του Σασκάτσιουαν, με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής υδρο-κλιματολόγο δρα Σίμωνα-Μιχαήλ Παπαλεξίου, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Water Resources Research”.
Ο αριθμός των ακραίων νεροποντών έχει αυξηθεί σταθερά κατά την περίοδο 1964-2013, παράλληλα με την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας το ίδιο χρονικό διάστημα. Η μεγαλύτερη συχνότητα των καταρρακτωδών και δυνητικά καταστροφικών βροχών είναι αισθητή σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Καναδά, της Ρωσίας, της Κίνας και άλλων περιοχών.
«Εφαρμόζοντας μια νέα μέθοδο για την ανάλυση των ακραίων φαινομένων, χρησιμοποιώντας χιλιάδες αρχεία βροχοπτώσεων, αποκαλύψαμε μια ξεκάθαρη αύξηση στη συχνότητα των ακραίων βροχών κατά τα τελευταία 50 χρόνια, όταν επιταχύνθηκε η άνοδος της θερμοκρασίας παγκοσμίως», δήλωσε ο Παπαλεξίου. Όπως είπε, «αυτή η ανοδική τάση είναι άκρως απίθανο να μπορεί να εξηγηθεί με βάση τις φυσικές διακυμάνσεις του κλίματος.
Η πιθανότητα να συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι μικρότερη του 0,3%». Η μελέτη έλαβε υπόψη της πάνω από 8.700 ημερήσια αρχεία βροχοπτώσεων από 100.000 μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο. Υπολογίσθηκε ότι μεταξύ 2004-2013 υπήρξαν διεθνώς 7% περισσότερες καταρρακτώδεις βροχές από ό,τι αναμενόταν, ενώ ειδικότερα στην Ευρώπη κατά την ίδια δεκαετία συνέβησαν 8,6% περισσότερες ακραίες νεροποντές από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Ο Παπαλεξίου προβλέπει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση των ακραίων βροχοπτώσεων στο μέλλον, καθώς η συσσώρευση ολοένα περισσότερης θερμότητας στην ατμόσφαιρα οδηγεί σε περισσότερο νερό στην ατμόσφαιρα, το οποίο με τη σειρά του πέφτει με τη μορφή βροχής. Αυτό δεν συνιστά απειλή μόνο λόγω των πιθανών πλημμυρικών φαινομένων, των κατολισθήσεων, των ζημιών στις γεωργικές καλλιέργειες και στις υποδομές (γέφυρες, κτίρια κ.α.), αλλά απειλεί και τη δημόσια υγεία, καθώς οι δυνατές βροχές διευκολύνουν την μεταφορά μικροβίων μέσω του νερού.
