Έθιμα της Θράκης : Σήμερα οι γυναίκες κυριαρχούν και γλεντούν στην Νέα Πέτρα Σερρών

Ημέρα της Μπάμπως την Τρίτη 8 Ιανουαρίου στις 3 το μεσημέρι. Αναβίωση του εθίμου από τον Σύλλογο Εγγάμων Γυναικών Νέας Πέτρας Σερρών “ΟΙ ΑΜΑΖΟΝΕΣ” και με την συμμετοχή της ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ Ν.ΣΕΡΡΩΝ με χορευτές και χορωδία. Ακολουθεί γλέντι, ποτό φαγητό με το μουσικό παραδοσιακό σχήμα του Νίκου Μπούσιου.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΜΠΑΜΠΩΣ?

ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΜΠΑΜΠΩΣ» (ΓΥΝΑΙΚΟΚΡΑΤΙΑ)

‘Ένα από τα χαρακτηριστικότερα θρακικά έθιμα που τελείται και σήμερα σε πολλά μέρη του ‘Εβρου και της Μακεδονίας όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες Θρακιώτες μετά τον ξεριζωμό είναι η “Ημέρα της Μπάμπως” (μέρα της Γριάς).

Κυρίως τελούνταν στη Βόρεια και την Ανατολική Θράκη, απ’ όπου οι πρόσφυγες το μετέφεραν στις νέες τους πατρίδες. Οι πρόσφυγες από τη Βουλγαρία, το έλεγαν “Μπάμπω Ντεν”, από την Τουρκία “Μπάμπω Γκιουνού”, ενώ όσοι ήρθαν από τα παράλια του Πύργου (Μεσημβίας Σωζόπολη), το έλεγαν “Μπαμπώτερα”.

Το έθιμο αυτό, τελείται στις 8 Ιανουαρίου, εορτή της Αγίας Δομνίκης, ή Δόμνης και σκοπό έχει την απόδοση τιμής στο πρόσωπο της γιαγιάς, η οποία συνέβαλε στη γέννα των παιδιών. Η γιαγιά στην αρχαιότητα, λέγονταν μάμμη και ως έμπειρη στη ζωή, ήταν αυτή που με τη σοφία και την πείρα της βοηθούσε τις έγκυες στη γέννα. Έτσι με τα χρόνια η μάμμη με την μετάθεση του τόνου έγινε μαμή και από γιαγιά απόχτησε τη σημασία της μαίας.

Σε πολλά χωριά του Νομού Σερρών αναβιώνεται το έθιμο της μπάμπως. Αρχικά από το 1923 αμέσως μετά την εγκατάστασή τους στις νέες πατρίδες στην Ν.Πέτρα Σερρών που το έφεραν από την Πέτρα και Σκόπελο Ανατ.Θράκης και αργότερα στην Μονοκκλησιά Σερρών που ήταν από την ίδια περιοχή δηλαδή Πετρινοί και Σκοπελινοί και αναβιώνεται με μεγάλη επιτυχία. Τα τελευταία χρόνια αναβιώνουν το έθιμο και σε άλλα χωριά που υπάρχουν Θρακιώτες όπως ‘Άνω Καμήλα, Λιβαδιά και Κοίμηση Σερρών.

Το έθιμο της Μπάμπως διοργανώνει και αναβιώνει και φέτος για 97 συνεχόμενα χρόνια ο Σύλλογος Εγγάμων γυναικών Ν.Πέτρας Σερρών «ΟΙ ΑΜΑΖΩΝΕΣ» με την συμμετοχή ΘΡΑΚΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ Ν.ΣΕΡΡΩΝ.

Οι γυναίκες λοιπόν που γέννησαν την χρονιά που πέρασε και βοηθήθηκαν από την μπάμπω, την επισκέπτονται εκείνη την ημέρα και θέλοντας να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους την ραντίζουν με βρεγμένο βασιλικό και της δίνουν για δώρα πετσέτα, σαπούνι ,παπούτσια και γλυκά.

Για να μπορεί να πλένεται, να σκουπίζεται και να τρέχει στα σπίτια όσων την έχουν ανάγκη. Η μπάμπω ανταποδίδει τα κεράσματα και τις ευχές. Μετά όλες οι γυναίκες φέρουν την μπάμπω με πομπή πάνω σ’ ένα αμάξι κατάλληλα στολισμένο μέχρι τη βρύση του χωριού. Εκεί κάθε γυναίκα πλένει τα χέρια της μπάμπως και ακολουθεί διασκέδαση με χορούς και τραγούδια μόνο των εγγάμων γυναικών.

Γιατί είναι η ημέρα της χειραφέτησης της γυναίκας. Αυτή την ημέρα η γυναίκα θα διασκεδάσει χωρίς να κάνει καμία δουλειά. Οι άνδρες θα υποστούν όλες τις δουλειές του σπιτιού και την φροντίδα των παιδιών. Ήδη από το πρωί ομάδες γυναικών με ένα μπακιράκι νερό και δέσμη βασιλικού γυρνούν στα σπίτια του χωριού, ψάλλοντας το τροπάριο του Ιορδάνη και δίνοντας ευχές προσπαθούν να μαζέψουν τα αγαθά για το βραδινό τους γλέντι.

Όποιος άνδρας προσπαθεί να τις πλησιάσει θα το μετανιώσει γιατί ή τον καταβρέχουν ή τον παίρνουν τα ρούχα του. Συνεχίζονται δηλαδή τα ΒΡΕΞΟΥΔΙΑ και την ημέρα αυτή. Αλλά αυτή την φορά βρέχουν τους άνδρες που θέλουν να πλησιάσουν την πομπή αλλά και το μέρος που διασκεδάζουν οι γυναίκες.

Κατά τους λαογράφους, το έθιμο έχει αρχαιοελληνική προέλευση και θυμίζει τα “Θεσμοφόρια”, αγροτική γιορτή κατά την οποία οι γυναίκες επικαλούνταν γονιμότητα και ιδιαίτερα τα Αλώα, που γίνονταν την ίδια εποχή (αρχές Ιανουαρίου), στα οποία μετείχαν μόνο γυναίκες, οι οποίες πορεύονταν τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια, ενώ στα τραπέζια τους είχαν πολύ κρασί και ομοιώματα “μορίων”. Όλα  αυτά, ήταν χαρακτηριστικά για όλες τις γιορτές, οι οποίες αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των ανθρώπων και των καρπών.