Χιλιάδες πλαστικά ποτήρια και μπουκάλια, αποτσίγαρα και αποφάγια «αφήνουν» πίσω τους οι θεατές φεστιβάλ και εκδηλώσεων, κυρίως υπαίθριων, που ξεκινούν αυτή την εποχή και πυκνώνουν το καλοκαίρι. Τι γίνεται, όμως, με τη διαχείριση των αποβλήτων; Πώς μπορούμε να επιτύχουμε την αειφορική διοργάνωση φεστιβάλ και άλλων μαζικών εκδηλώσεων μηδενικών αποβλήτων (zero waste);
Ο προβληματισμός είναι ιδιαίτερα έντονος τα τελευταία χρόνια, με την περιβαλλοντική κρίση να εγείρει ζητήματα βιωσιμότητας. Στην κατεύθυνση αυτή, είναι ενδεικτικό, ότι το διάσημο βρετανικό συγκρότημα Coldplay ανακοίνωσαν τον περασμένο Ιούνιο πως μείωσαν το αποτύπωμα άνθρακα της περιοδείας τους κατά 59% σε σύγκριση με την προηγούμενη παγκόσμια περιοδεία τους, μετά την υπόσχεση του frontman Κρις Μάρτιν (Chris Martin), να μην περιοδεύσει ξανά, εκτός αν γίνει με βιώσιμο τρόπο.
Με σκοπό να ανοίξει τη συζήτηση για τις διοργανώσεις μηδενικών αποβλήτων στην Ελλάδα, καθώς από τη χώρα μας απουσιάζουν παντελώς τόσο η εμπειρία όσο και το νομοθετικό πλαίσιο, το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ – Γραφείο Θεσσαλονίκης δημιούργησε την έκδοση «Σχεδιάζοντας zero waste φεστιβάλ και άλλες μαζικές εκδηλώσεις – Τα πρώτα βήματα», με συγγραφέα τη δασολόγο Βικτώρια Δάτση. Σύμφωνα, μάλιστα, με την υπεύθυνη προγραμμάτων Οικολογίας, Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ – Γραφείο Θεσσαλονίκης, Αγάπη Τσαμπάζη, τα φεστιβάλ, οι μεγάλες συναυλίες και άλλες παρόμοιες διοργανώσεις, αποτελούν μικρογραφία του ευρύτερου προβλήματος της υπερκατανάλωσης πλαστικού μίας χρήσης, γιατί παρατηρείται μια πολύ μεγάλη κατανάλωση σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
«Επειδή δεν υπάρχει κάποιο συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο όσον αφορά τις μεγάλες εκδηλώσεις και η κουβέντα δεν έχει ανοίξει προς αυτή την κατεύθυνση, αποφασίσαμε στο Ίδρυμα να εξειδικεύσουμε στο θέμα των μηδενικών αποβλήτων με μία βιβλιογραφική έρευνα», εξήγησε, μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Τσαμπάζη.
Σύμφωνα με την ίδια, η διαχείριση των απορριμμάτων έγκειται στον κάθε διοργανωτή, είτε σε συνεργασία με ιδιώτες είτε με τον δήμο, ενώ σημαντικός είναι και ο ρόλος της εκπαίδευσης σε θέματα περιβάλλοντος για τους επισκέπτες. «Στο Βερολίνο συμμετείχα σε ένα μουσικό φεστιβάλ, όπου δεν υπήρχε πλαστικό μίας χρήσης, υπήρχαν μόνο επαναχρησιμοποιούμενα σκεύη. Δεν υπήρχε δηλαδή εναλλακτική αφού απουσίαζε εντελώς το πλαστικό μίας χρήσης», αναφέρει, προσθέτοντας ότι είναι σημαντική η νομοθεσία αλλά και η συνεργασία των πολιτών.
Η κ. Τσαμπάζη θεωρεί ότι ένα zero waste festival θα μπορούσε να είναι και ένα πολύ καλό μάρκετινγκ για την προσέλκυση επισκεπτών, αν και, όπως παραδέχεται, δεν μπορεί να είναι υπάρξει φεστιβάλ με εντελώς μηδενικά απορρίμματα, αλλά σίγουρα με σημαντικό περιορισμό τους. «Επειδή σε μια μεγάλη εκδήλωση εμπλέκονται πολλοί παράγοντες για το τελικό αποτέλεσμα, δηλαδή είναι θέμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διοργανωτή, καλλιτεχνών και κοινού, πιστεύω ότι αν γίνουν κινήσεις απ΄ όλες τις μεριές, το αποτέλεσμα θα είναι θετικό για στρατηγική προς τα μηδενικά απόβλητα», κατέληξε.
Αποφάγια σε κομποστοποίηση μαζί με φλούδες πορτοκαλιού από τα κοκτέιλ
Επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια, συλλογή τηγανέλαιων και φαγητών είναι μερικές από τις δράσεις ευαισθητοποίησης που θα υλοποιηθούν στο φετινό Thessaloniki Street Food Festival, το οποίο διοργανώνεται από 21 έως 25 Μαΐου στον προαύλιο χώρο της ΔΕΘ.
«Σε συνέχεια της ομπρέλας δράσεων ευαισθητοποίησης Celebrate Awareness και ολοκληρώνοντας τη δράση The UpCycle Project, που αφορά την ενημέρωση των επισκεπτών μας στις πτυχές της αειφορίας και επαναχρησιμοποίησης υλικού, το φεστιβάλ μας εισάγει το ποτήρι πολλαπλών χρήσεων και αποσκοπεί στη μείωση του πλαστικού μίας χρήσης. Δέκα χιλιάδες επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης αυτού του ποτηριού, διακοσμημένο με τα λογότυπα του φεστιβάλ και με δυνατότητα πλυσίματος σε συγκεκριμένα σημεία. Τα υπόλοιπα πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης θα τοποθετούνται στους ειδικούς κάδους και θα προορίζονται για ανακύκλωση», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Καλέμης, αρχιτέκτονας, μέλος της δημιουργικής ομάδας της SOULFOOD, διοργανώτριας εταιρείας του Thessaloniki Street Food Festival και του Beer Festival Thessaloniki.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του φεστιβάλ, σε συνεργασία με το ΑΠΘ και το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, θα παρουσιάζεται η δημιουργία βιοκαύσιμου από τη συλλογή τηγανέλαιων από τους συμμετέχοντες (καντίνες με φαγητό) για την τροφοδότηση γεννήτριας και παραγωγή ρεύματος. Επίσης, με τη συλλογή υπολειμμάτων φρούτων (φλούδες από πορτοκάλια και λεμόνια), από ποτά και cocktails, θα παρουσιαστεί η παραγωγή βιοαιθανόλης.
Τέλος, για πρώτη φορά, θα τοποθετηθούν καφέ κάδοι, όπου θα καταλήγουν τα υπολείμματα φαγητού που θα προορίζονται για κομποστοποίηση. «Σε προηγούμενο φεστιβάλ, από την ανακύκλωση πλαστικών ποτηριών και μετά από ανάμειξη πέλλετ των ποτηριών με ακρυλικό μπετόν και ρητίνη, δημιουργήσαμε πάνελ που χρησιμοποιούμε για σκίαση, διαφοροποίηση χώρων καθιστικού και παιχνιδιού με το φως», ανέφερε ο κ. Καλέμης.
Βήματα για ένα zero waste φεστιβάλ
Όπως αναφέρεται στην έκδοση του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ που διατίθεται και ηλεκτρονικά, «Σχεδιάζοντας zero waste φεστιβάλ και άλλες μαζικές εκδηλώσεις – Τα πρώτα βήματα», στις εκδηλώσεις μεγάλης κλίμακας, οι επισκέπτες τις περισσότερες φορές, καταναλώνουν ποτά και φαγητό σε συσκευασίες που καταλήγουν στα σκουπίδια, καθώς δεν γνωρίζουν, εάν είναι από υλικό ανακυκλώσιμο, κομποστοποιήσιμο ή βιοδιασπώμενο. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια αυτών των εκδηλώσεων χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες από πλαστικά μίας χρήσης, όπως ποτήρια, μπουκάλια, μαχαιροπίρουνα και πιάτα, τα οποία παραμένουν συχνά στους ίδιους τους χώρους όπου πραγματοποιούνται τα φεστιβάλ. Πέραν της οπτικής ρύπανσης που προκαλούν, τα πλαστικά αυτά, λόγω της ανθεκτικότητάς τους, αποσυντίθενται αργά και μετατρέπονται σε μικροπλαστικά, τα οποία εισέρχονται σε οικοσυστήματα, απειλώντας την τοπική χλωρίδα και πανίδα και επηρεάζοντας την τροφική αλυσίδα. Τέλος, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους αυξάνονται, αν συνυπολογίσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από την παραγωγή και διάθεσή τους, επιδεινώνοντας συνολικά την κλιματική κρίση.
Ένας άλλος παράγοντας περιβαλλοντικής ρύπανσης που συναντάται συχνά σε μαζικές διοργανώσεις είναι τα αποτσίγαρα, ένα υλικό μη βιοδιασπώμενο. Τα αποτσίγαρα χρειάζονται έως και 15 χρόνια για να διαλυθούν και η απόρριψή τους σε χώρους υγειονομικής ταφής δεν λύνει επαρκώς το πρόβλημα.
«Η μετάβαση ενός φεστιβάλ ή άλλης εκδήλωσης σε zero waste διοργάνωση δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική πρωτοβουλία, αλλά και μια πολιτιστική μεταβολή. Απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας τόσο από τους διοργανωτές όσο και από τους συμμετέχοντες. Αν οι επισκέπτες μπορούσαν να ενημερώνονται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των απορριμμάτων και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν οι ίδιοι να συμβάλουν στη μείωσή τους, όχι μόνο θα μειωνόταν ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των εκδηλώσεων, αλλά θα διαμορφωνόταν και μια νέα γενιά καταναλωτών, πιο συνειδητοποιημένων και ευαίσθητων απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα», σημειώνεται στην έκδοση.
*Τις φωτογραφίες από προηγούμενες διοργανώσεις και το πάνελ από ανακύκλωση πλαστικού παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καλέμης
