«Φοβάμαι μην αρρωστήσω» η ανησυχία που αναφέρουν σπουδαστές του ΚΠΕΠ

Ο φόβος της αρρώστιας από covid-19 είναι η συχνότερη ανησυχία που αναφέρουν οι σπουδαστές κάθε ηλικίας του Κοινωνικού Πανεπιστημίου Ενεργών Πολιτών (ΚΠΕΠ), ενός μη κερδοσκοπικού εκπαιδευτικού φορέα που βρίσκεται στον όγδοο χρόνο λειτουργίας του, σε διάφορες πόλεις σε όλη τη χώρα, και εκτός από την εκπαίδευση σε θέματα ψυχολογίας και μη, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στους συμμετέχοντες, σε όλη τη διάρκεια του έτους.

«Είναι ο φόβος της νόσου, ο φόβος μήπως νοσήσει κάποιος, μήπως πεθάνει, μήπως μείνει μόνος και απομονωμένος, ο φόβος να μην ξέρει τι να κάνει. Η πανδημία βέβαια είναι ένα γεγονός, όμως ο φόβος -στην ουσία- είναι μια αγχώδης διαταραχή που μπορεί να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά της εμμονής», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επικεφαλής του ΚΠΕΠ, Δρ. Ψυχολογίας και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Σοφία Χατζηνικολάου.

Σε μια προσπάθεια να αποσαφηνίσει τα όρια ανάμεσα στον φόβο και την πραγματικότητα, τονίζει:

«Πραγματικός φόβος εκδηλώνεται, για παράδειγμα, όταν βρισκόμαστε στην κορυφή ενός βουνού με το αυτοκίνητο και τα φρένα του δεν λειτουργούν. Τότε πραγματικά έχουμε φόβο γιατί ξέρουμε ότι κινδυνεύει η ζωή μας και το βλέπουμε, είναι ένα πραγματικό γεγονός. Ακολουθούν τα σωματικά συμπτώματα του άγχους: η εφίδρωση, η ταχυπαλμία, η διαστολή των οφθαλμών, ο κόμπος στο στομάχι. Όταν βρεθούμε πάλι στο στέρεο έδαφος, και ο λόγος του φόβου εκλείψει, τα συμπτώματα σταματούν να υπάρχουν. Με τον τρόπο αυτό προσπαθούμε να διαχωρίσουμε μια πραγματική κατάσταση από τον φόβο, ο οποίος, ως μια αγχώδης διαταραχή που δεν έχει πραγματικό αίτιο, μπορεί να δημιουργήσει συμπτώματα που παραμένουν».

Στους τρόπους διαχείρισης της κατάστασης, οι οποίοι είτε προτείνονται μέσω της συμβουλευτικής, είτε μαθαίνονται από την εκπαιδευτική διαδικασία, οι σπουδαστές ενθαρρύνονται να συνειδητοποιήσουν τα συμπτώματα που η ανησυχία και ο φόβος δημιουργούν στο σώμα τους. Παράλληλα προτείνονται και εφαρμόζονται συγκεκριμένες τεχνικές όπως η εκμάθηση αναπνοών, το θεατρικό παιχνίδι, η μουσικοθεραπεία και οι δραματοποιήσεις, προκειμένου οι άνθρωποι να καταφέρουν μέσα από ένα ρόλο να εξωτερικεύσουν συναισθήματα και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.

Αφορμή για τη δημιουργία του Κοινωνικού Πανεπιστημίου Ενεργών Πολιτών αποτέλεσαν τα ευρήματα έρευνας της κ. Χατζηνικολάου για τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που εκδηλώνουν οι Έλληνες πολίτες, στην περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Όπως αναφέρει, «σύμφωνα με την έρευνα, η κατάσταση αυτή έχει έντονες ψυχοσωματικές επιδράσεις στα μέλη μιας οικογένειας, τα ζευγάρια, τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, τη στιγμή, μάλιστα, που η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, όσον αφορά τις δομές που προσφέρουν συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη». Αυτός ήταν και ο λόγος για τη δημιουργία του ΚΠΕΠ, τη διαμόρφωση σχετικών θεματικών ενοτήτων και ετήσιου προγράμματος, με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχεται υποστήριξη σε όλους τους συμμετέχοντες.

Υπολογίζεται ότι από την αρχή της λειτουργίας του φορέα, τα προγράμματα του ΚΠΕΠ έχουν παρακολουθήσει πάνω από 5.000 σπουδαστές, ηλικίας από 18 έως 79 ετών, ανεξάρτητα από μορφωτικό ή κοινωνικό επίπεδο ή οικονομική κατάσταση. Τα μαθήματα κάνουν πάνω από 100 εισηγητές σε δεκαέξι πόλεις σε ολόκληρη τη χώρα, από τον Οκτώβριο ως τον Ιούνιο, ενώ κάθε μήνα γίνονται δύο δίωρα μαθήματα.

Παράλληλα, έρευνα για το προφίλ των σπουδαστών έδειξε ότι, στην πλειοψηφία τους, είναι ηλικίας από 30 ως 50 ετών, γυναίκες σε ποσοστό 90%, άτομα που δεν έχουν ελεύθερο χρόνο και παρακολουθούν τα μαθήματα το Σάββατο. Από αυτούς το 60% διαθέτει πτυχίο, το 20% έχει κάνει μεταλυκειακές σπουδές και το 20% είναι απόφοιτοι λυκείου. Ιδιαίτερη έμφαση, επίσης, δίνεται στην ενεργό συμμετοχή των σπουδαστών στη διαδικασία του μαθήματος, την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης και την διευκόλυνση της επικοινωνίας με τους εισηγητές.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα μαθήματα στην πανδημία

Στο μεταξύ, κατά τη διάρκεια της πανδημίας εκδηλώθηκε ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την παρακολούθηση των μαθημάτων, τα οποία γίνονται και διαδικτυακά. «Υπάρχει σίγουρα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα μαθήματα του Κοινωνικού Πανεπιστημίου, σε σχέση με το παρελθόν, δεδομένου και ότι υπάρχει και μεγαλύτερη ανάγκη των ανθρώπων για επαφή και επικοινωνία, γεγονός που αποτυπώνεται και στη συμμετοχή και στον τρόπο έκφρασης των ανθρώπων», σημειώνει η κ. Χατζηνικολάου.

Αναφερόμενη, τέλος, στις κοινωνικές δράσεις που αναπτύσσονται μέσω του ΚΠΕΠ, σημειώνει ότι σε αυτές περιλαμβάνονται προσφορές σε μητροπόλεις και κοινωνικούς φορείς, συμμετοχές σε εθελοντικές αιμοδοσίας, βιβλιοπαρουσιάσεις, ημερίδες και εκδηλώσεις.

«Το Κοινωνικό Πανεπιστήμιο είναι ένα ταξίδι ζωής. Σε αυτό γίνονται μαθήματα ζωής μαθήματα δεξιοτήτων ζωής αλλά είναι σημαντικό να γίνουμε και ενεργοί πολίτες γιατί αν μάθουμε να έχουμε αυτοέλεγχο και αυτοσεβασμό, σίγουρα θα σεβόμαστε και τους ανθρώπους γύρω μας και το περιβάλλον», προσθέτει η επικεφαλής του φορέα.