Γιατί τρώμε λαγάνα και χαλβά τη Καθαρά Δευτέρα;

Η λαγάνα, ο χαλβάς και ο ταραμάς είναι οι βασικοί «πρωταγωνιστές» στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας και το κάθε ένα έχει την δική του ιστορία.

Τι συμβολίζει η λαγάνα στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας

Η Καθαρά Δευτέρα είναι απαρχή μιας σημαντικότατης περιόδου για την Ορθόδοξη Εκκλησία, τη Σαρακοστή, δηλαδή την προετοιμασία για το Πάσχα που συνδιάζεται με νηστεία τροφών και παθών.

Advertisement

Έτσι η πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής ονομάζεται Καθαρά Εβδομάδα και δίνει το χρόνο στο πιστό να εξαγνιστεί και να καθαριστεί και να προετοιμαστεί.

Έτσι ο πιστός τη Καθαρά Δευτέρα τρέφεται με λαγάνα για να θυμάται τη βοήθεια που προσέφερε ο Θεός στους Ισραηλίτες με τα “άζυμα” και τους οδήγησε στη Έξοδο από την Αίγυπτο.

Η παρασκεύη της είναι ίδια με τα άζυμα (δηλαδή χωρίς προζύμι) και με αυτό τον τρόπο αρχίζει η νηστεία των τροφών.

Η λαγάνα αναφέρεται ως έδεσμα σε πολλά κείμενα της αρχαιότητας. Ένα από αυτά είναι οι Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη, όπου αναφέρεται η φράση “λαγάνα πέττετται”, δηλαδή λαγάνες γίνονται. Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως “Το γλύκισμα των φτωχών”. Επίσης, μια θεωρία θέλει η λαγάνα να παρομοιάζεται με τον άρτο που κατανάλωσαν οι Ισραηλίτες κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο. Έκτοτε, επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής.

Advertisement

Χαλβάς

Για τους Έλληνες ο χαλβάς αποτελεί ένα από τα σαρακοστιανά γλυκά τους και ιδίως η παραλλαγή που φτιάχνεται με ταχίνι και πωλείται σε μορφή κυλίνδρου η παραλληλεπιπέδου. Το είδος αυτό του χαλβά ονομάζεται Μακεδονικός Χαλβάς, το οποίο τιμάται την Καθαρά Δευτέρα και καθόλη τη διάρκεια της Σαρακοστής. Πωλείται με το βάρος του και κυκλοφορεί στο εμπόριο σκέτος, με σοκολάτα ή με καρύδια. Στους Έλληνες αρέσει να τρώνε το Μακεδονικό Χαλβά με χυμό λεμονιού και κανέλα, και τον οποίο συνοδεύουν συχνά με ένα δροσερό ποτήρι ρετσίνα.

Ωστόσο, υπάρχουν τουλάχιστον πέντε ή έξι παραλλαγές του χαλβά στην Ελλάδα .Παρά το γεγονός ότι ο χαλβάς συναντάται σε ολόκληρη την Ελλάδα, φαίνεται ότι το έθιμο και ίσως η καταγωγή του χαλβά είναι τουρκικά

Ταραμάς

Ταραμάς είναι η λέξη που χρησιμοποιούν οι Έλληνες αναφερόμενοι στους κόκκους από ερυθρό χαβιάρι (αυγά) που βγαίνει από τον μπακαλιάρο ή τον κυπρίνο και το οποίο-όπως και τα ξαδέλφια του, το μαύρο χαβιάρι και το αυγοτάραχο του τόνου – θεωρείται ένα από τα εκλεκτότερα είδη αυγοτάραχου.

Στο εμπόριο διατίθενται δύο είδη ταραμά. Ο λευκός και αυτός με το βαθύ ρόδινο χρώμα. Ο λευκός ταραμάς θεωρείται ποιοτικά ανώτερος. Ο ροδόχρους έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του στην αγορά στη δεκαετία του 1950, κυρίως λόγω ενός εμπορικού τεχνάσματος, καθώς οι παραγωγοί πίστευαν, κατά κάποιο τρόπο, ότι ένα έδεσμα με χρώμα ήταν πιο ελκυστικό από τα άγευστα λευκά παρασκευάσματα. Με λίγα λόγια, άρχισαν να προσθέτουν χρωστικές ουσίες. Η επιτυχία θα πρέπει να ήταν αστραπιαία αφού, έκτοτε, ο ροδόχρους είναι και ο πιο κοινός ταραμάς.

Δύο είναι οι βασικές παραδοσιακές συνταγές με ταραμά. Η πιο γνωστή είναι η ταραμοσαλάτα. Το πλούσιο αυτό επάλειμμα θεωρείται το άλφα και το ωμέγα στο τραπέζι της Σαρακοστής. Ουσιαστικά, η ταραμοσαλάτα είναι ένα κρεμώδες, πολτοποιημένο επάλειμμα από αυγοτάραχο που έχουμε χτυπήσει (κατά προτίμηση στο γουδί) με βρασμένες και ξεφλουδισμένες πατάτες ή ψωμί. Προσθέτουμε, εν συνεχεία, εναλλάξ στο μείγμα ελαιόλαδο και χυμό λεμονιού, αναλόγως με την απαιτούμενη δοσολογία. Συνήθως, η ταραμοσαλάτα που γίνεται με πατάτα είναι πιο κρεμώδης αλλά οι σκληροπυρηνικοί της παράδοσης επιμένουν ότι η μόνη αποδεκτή βάση είναι το ψωμί.

Πηγή: newsbomb.gr


ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Silver Alert για την 59χρονη που εξαφανίστηκε στην Παραλία Οφρυνίου

02/08/25 8:46 μμ

Silver Alert για την 59χρονη που εξαφανίστηκε στην Παραλία Οφρυνίου

Παραλία Οφρυνίου: Μυστήριο με 58χρονη κάτοικο Σερρών που εξαφανίστηκε χθες το βράδυ

02/08/25 5:08 μμ

Παραλία Οφρυνίου: Μυστήριο με 58χρονη κάτοικο Σερρών που εξαφανίστηκε

ΥΠΕΞ: «Απαράδεκτη, μονομερής και παράνομη ενέργεια» η εξαγγελία «θαλάσσιων πάρκων» από την Τουρκία σε μη οριοθετημένες περιοχές

02/08/25 2:31 μμ

ΥΠΕΞ: «Απαράδεκτη, μονομερής και παράνομη ενέργεια» η εξαγγελία «θαλάσσιων πάρκων» από την Τουρκία σε μη οριοθετημένες περιοχές

Δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση στη μητέρα του παιδιού που βρέθηκε νεκρό στο Π. Φάληρο

02/08/25 1:56 μμ

Δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση στη μητέρα του παιδιού που βρέθηκε νεκρό στο Π. Φάληρο

Δημογραφικό: Μείωση των παιδιών που απέκτησαν οι γενεές του 1950 και του 1980 στις ευρωπαϊκές χώρες

02/08/25 2:24 μμ

Δημογραφικό: Μείωση των παιδιών που απέκτησαν οι γενεές του 1950 και του 1980 στις ευρωπαϊκές χώρες

ΠΟΜΙΔΑ: Άνοιξε το Μητρώο Απογραφής Ανελκυστήρων

02/08/25 2:07 μμ

ΠΟΜΙΔΑ: Άνοιξε το Μητρώο Απογραφής Ανελκυστήρων

Υπουργείο Ανάπτυξης: Έρχονται «καμπάνες» στις εταιρείες πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων για παραβάσεις της νομοθεσίας

02/08/25 2:01 μμ

Υπουργείο Ανάπτυξης: Έρχονται «καμπάνες» στις εταιρείες πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων για παραβάσεις της νομοθεσίας

Π. Φάληρο: «Ερευνάται η μητέρα να ήθελε να ξεφορτωθεί το παιδί, σε ρηχά νερά ο πνιγμός»

02/08/25 1:56 μμ

Π. Φάληρο: «Ερευνάται η μητέρα να ήθελε να ξεφορτωθεί το παιδί, σε ρηχά νερά ο πνιγμός»

Πρώτη επίσκεψη στελεχών της ΑΑΔΕ στον ΟΠΕΚΕΠΕ

02/08/25 12:28 μμ

Πρώτη επίσκεψη στελεχών της ΑΑΔΕ στον ΟΠΕΚΕΠΕ

Θεσσαλονίκη: Οδηγός μηχανής ανέβηκε στον πεζόδρομο Αγίας Σοφίας για να αποφύγει τους αστυνομικούς

02/08/25 12:23 μμ

Θεσσαλονίκη: Οδηγός μηχανής ανέβηκε στον πεζόδρομο Αγίας Σοφίας για να αποφύγει τους αστυνομικούς

Σοφία Ζαχαράκη: Ιστορική αναγνώριση των Μπεκτασήδων Αλεβιτών Θράκης - Μεγάλη μέρα για την Ελλάδα

02/08/25 12:15 μμ

Σοφία Ζαχαράκη: Ιστορική αναγνώριση των Μπεκτασήδων Αλεβιτών Θράκης – Μεγάλη μέρα για την Ελλάδα

Η ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης – Διασώζεται μοναδικό τεχνικό έργο 2.500 ετών

02/08/25 11:15 πμ

Η ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης – Διασώζεται μοναδικό τεχνικό έργο 2.500 ετών