«Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» – Μία παράσταση θησαυρός στο θέατρο «Μπέλλος»

Μία άνοιξη ξεριζωμένη από τα σπλάχνα του χρόνου («Οι νέοι που σκοτώνονται στον πόλεμο μοιάζουν με χρόνο που άρπαξες από μέσα του την άνοιξη» έλεγε ο Περικλής) είναι το θέμα της παράστασης με τον παράξενο τίτλο «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο θέατρο «Μπέλλος».

Το κοφτερό κείμενο του Ρουμάνου Ματέι Βίζνιεκ είναι μία οργισμένη γροθιά στο ανατριχιαστικό πρόσωπο του πολέμου, που αντιστρέφει τη φυσική εξέλιξη της ζωής τερματίζοντας τη νεανική φρεσκάδα και όχι το βασιλεμένο γήρας. Ο λογοκριμένος από τον Τσαουσέσκου συγγραφέας, που αυτοεξορίστηκε και ζει στο Παρίσι, δείχνει να αναρωτιέται ποια, στην ευχή, είναι η πρόοδος του ανθρώπου, όταν εξακολουθεί να αναζητά την ειρήνη επιλέγοντας μονοπάτια γεμάτα θάνατο και θρήνο, που εντέλει κληροδοτούν στις επόμενες γενιές σκοτεινή συλλογική μνήμη.

Δύο γονείς επιστρέφουν στο μπαρουτοκαπνισμένο τοπίο μίας πολεμικής σύρραξης, που μόλις έχει τερματιστεί, αφήνοντας πίσω μισοκαμένο το σπίτι τους κι ένα δάσος σπαρμένο με πτώματα. Ψάχνουν για τη σορό του δικού τους παιδιού, που χάθηκε στον πόλεμο. Είναι δύο άνθρωποι στη δύση του βίου τους που πρέπει να βαδίσουν τη σπαρακτική διαδρομή της μακάβριας αναζήτησης μέσα από τις πλέον εμετικές συνέπειες του πολέμου: Κοράκια που εμπορεύονται τον ανθρώπινο πόνο προσφέροντας, με το αζημίωτο, «ανακούφιση» στην αγωνία και την απελπισία… Γιατί να ψάχνεις τη σορό του παιδιού σου, όταν σου προσφέρω έτοιμο ένα λείψανο να θρηνήσεις; Να, διάλεξε εσύ το κρανίο, που θέλεις! Όλα τα κόκκαλα ίδια είναι… Είναι αυτός ο τυπικός άνθρωπος, το γέννημα-τέρας του πολέμου, που -πριν κατακάτσει ο κουρνιαχτός- ξεπροβάλλει σαν δηλητηριώδης τσουκνίδα ποτισμένη με αίμα, να εμπορεύεται ανταλλακτικά, καύσιμα και κόκκαλα…
Σαν αποκρουστικές μορφές γκροτέσκο, βγαλμένες από τη σκοτεινή σπηλιά του θανάτου, παρουσιάζει αυτές τις ανατριχιαστικές συνέπειες του πολέμου η 27χρονη πανάξια Αικατερίνη Παπαγεωργίου, που έχει δώσει εντυπωσιακά δείγματα γραφής στον χώρο. Υπό την ευρηματική σκηνοθετική μπαγκέτα της (αχ, αυτή η δημιουργική φρεσκάδα των νέων!) το ζοφερό κείμενο του Βίζνιεκ γίνεται πεδίο συμβολισμών και κυνισμού για να μετατραπεί εντέλει σε τεράστια γλώσσα που κοροϊδεύει και ξεμπροστιάζει τον παραλογισμό του πολέμου.

Μια μάνα (Μάνια Παπαδημητρίου) που ακροβατεί ανάμεσα στη λογική και την τρέλα κι ένας σαστισμένος αποδέκτης (Δημήτρης Πετρόπουλος), που οι σιωπές του, πιο φλύαρες κι από τον έτσι κι αλλιώς μετρημένο λόγο του, συμπυκνώνουν όλα τα συναισθήματα του πονεμένου, απελπισμένου πατέρα. Αμφότεροι γνωρίζουν, ανομολόγητα, πως η μόνη πηγή χρήματος της χαροκαμένης οικογένειας είναι πλέον η εκπορνευμένη κόρη (Ελίζα Σκολίδη). Κι αυτή υπομένει με στωικότητα την έκθεσή της σε μία αποκτηνωμένη πελατεία, που τοποθετεί σε κλίμακα επιδόσεων τις απελπισμένες γυναίκες των πολεμικών πεδίων.

Σταθερά όπλα στη φαρέτρα της Παπαγεωργίου φαίνεται να είναι, μαζί με τη Σκολίδη, και οι πολυτάλαντοι Αλέξανδρος Βάρθης και Τάσος Λέκκας, που αποδίδουν μοναδικά πολλαπλούς αντικρουόμενους ρόλους με κορυφαίους τον αδίστακτο έμπορο ανθρώπινων μελών για τον πρώτο και την τρυφερή ψυχή του χαμένου γιου για τον δεύτερο.

Θαυμάσια υπηρεσία προς το όλον του ζόφου το λειτουργικό σκηνικό της Μυρτώς Σταμπούλου. Εκπληκτική η ιδέα της Ειρήνης Γεωργακίλα (κοστούμια) για την απόδοση της αδιέξοδης αναζήτησης του πρόσφυγα με διπλή όψη και μάσκα Ιανού, που κοιτάζει προς τη νέα πατρίδα, χωρίς ωστόσο να αφήνει από το βλέμμα του την παλιά. Στοχευμένα υποστηρικτικό συμπλήρωμα οι εμπνευσμένες βαλκανικές μουσικές της Μαρίνας Χρονοπούλου.
Μία παράσταση κόσμημα.

πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ