Η στάση του τραπεζικού συστήματος στην ενεργειακή κρίση- του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα

του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Λέκτορας Χρηματοοικονομικών City College, University of York Europe Campus

Η ενεργειακή κρίση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στη αποδοτική προσπάθεια που είχε ξεκινήσει η χώρα μας για ανάκαμψη της οικονομίας και διαμόρφωση προϋποθέσεων ανάπτυξης. Ο τροφοδοτούμενος, από την κρίση, πληθωρισμός έχει μειώσει σε τέτοιο βαθμό την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών που ο κύκλος εργασιών των καταστημάτων είναι σε αρκετές περιπτώσεις χαμηλότερος από το περυσινό όπου ίσχυαν τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας. Η πολιτική ενίσχυσης των  νοικοκυριών, που ανέπτυξε έγκαιρα η κυβέρνηση, φαίνεται πως παίζει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των συνεπειών. Πρόκειται για μια κρίση με πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά απέναντι στην οποία η οικονομία μας επιδεικνύει ανθεκτικότητα.

Το περιβάλλον που διαμορφώνεται επιβαρύνει σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς σε σχέση με την εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων απέναντι στις τράπεζες. Οι αλλεπάλληλες αυξήσεις των επιτοκίων, ως αποτέλεσμα της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, οδηγούν σε αύξηση των δόσεων. Για να μην δημιουργηθεί ξανά νέο κύμα «κόκκινων» δανείων οι τράπεζες θα πρέπει να λάβουν μέτρα απέναντι στις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης. Οφείλουν να εξετάσουν εργαλεία που από την μία πλευρά θα διευκολύνουν τους οικονομικά ευάλωτους να παραμείνουν συνεπείς και από την άλλη πλευρά να επιβραβεύσουν τους συνεπείς για τη δύσκολη προσπάθεια που καταβάλλουν, υπό αντίξοες οικονομικές συνθήκες, να αποπληρώνουν ομαλά τις υποχρεώσεις τους. 

Συγκεκριμένα, τα τραπεζικά ιδρύματα μπορούν να εξετάσουν τη δυνατότητα επιμήκυνσης δανείου που θα οδηγήσει σε καταβολή χαμηλότερης μηνιαίας δόσης. Πρόκειται για ένα μέτρο το οποίο αφ’ενός δεν προσκρούει σε εποπτικούς περιορισμούς και αφ’ετέρου δεν επηρεάζει σημαντικά τη κεφαλαιακή διάρθρωση των τραπεζών. Ακόμη και αν δεν ήταν εφικτό να εφαρμοστεί η επιμήκυνση της διάρκειας οριζόντια για όλα τα δάνεια, υπάρχουν κατηγορίες δανείων που θα μπορούσε να λειτουργήσει με σημαντικά οφέλη για τους δανειολήπτες. Επιπλέον, η ρύθμιση οφειλών για δανειολήπτες που αδυνατούν λόγω της κατάστασης που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση στην οικονομία θα πρέπει να υλοποιείται με πιο γοργούς ρυθμούς και να έχει πιο «βιώσιμα» χαρακτηριστικά για την εξυπηρέτηση του δανείου. Αναφορικά με την απορρόφηση της αύξησης των επιτοκίων, πρόκειται για ένα μέτρο που με τεχνικές δυσκολίες εφαρμογής που υπόκειται σε περιορισμούς από τις εποπτικές αρχές δεδομένου ότι μια ενδεχόμενη απορρόφηση θα ανάγκαζε τις τράπεζες να αυξήσει τις προβλέψεις της για επισφαλείς απαιτήσεις.

Το τραπεζικό σύστημα οφείλει να δείξει ότι αντιλαμβάνεται πραγματικά τι συμβαίνει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και να διαμορφώσει μια στάση με κοινωνικό πρόσημο. Το γεγονός ότι οι δανειολήπτες μπορούν ως ένα βαθμό να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους οφείλεται εν πολλοίς στην ασκούμενη οικονομική πολιτική από την κυβέρνηση. Και αυτό είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να αγνοούν οι τράπεζες.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία της Κυριακής» στις 04.12.2022