Σε μια εποχή όπου η δράση για το κλίμα γίνεται όλο και πιο επείγουσα, είναι μια αρνητική έκπληξη ότι τα περισσότερα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας πιέζουν να μειώσουν την προστασία που ισχύει,
για τους επιβάτες των σιδηροδρόμων σε όλη την ΕΕ.
«Έπρεπε να συμβαίνει, ακριβώς το αντίθετο» υποστηρίζει ο κ. Νικόλαος Τσεμπερλίδης από το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών.
Οι σιδηροδρομικές μεταφορές πρέπει επειγόντως να προωθηθούν ως σημαντικό μέτρο, για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Η ανάγκη περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι ένας καλός λόγος, για τις δημόσιες πολιτικές να «απομακρύνουν» τους ανθρώπους από τα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα και να τους φέρουν κοντά στις σιδηροδρομικές μεταφορές, καθώς προτιμώνται οι καθαρότερες μορφές μεταφορών έναντι των πιο ρυπογόνων.
Επομένως, αποτελεί δυσάρεστη έκπληξη ότι, αντί να προστατευθούν καλύτερα οι επιβάτες όταν δημιουργηθούν προβλήματα ώστε να γίνουν οι σιδηροδρομικές μεταφορές πιο ελκυστικές για τους ανθρώπους, η Ελλάδα εντάσσεται στην ομάδα εκείνων, που υποστηρίζουν το αντίθετο, σε επίπεδο ΕΕ.
Γίνονται, επί του παρόντος, διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, για την επικαιροποίηση των δικαιωμάτων των επιβατών των σιδηροδρόμων στην ΕΕ. Ωστόσο, πολλά κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, εργάζονται για τη μείωση των υφιστάμενων δικαιωμάτων που είναι σημαντικά για τους επιβάτες. Αυτό δεν είναι μόνο επιβλαβές για τους ευρωπαίους επιβάτες αλλά και αντίθετο στην ανάπτυξη πιο βιώσιμων τρόπων μεταφοράς, όπως οι αμαξοστοιχίες.
“Τι συμβαίνει όταν το τρένο μου καθυστερεί ή ακυρώνεται;”, “Τι συμβαίνει εάν, ως αποτέλεσμα χάσω την ανταπόκρισή μου;” και “Σε ποιες σιδηροδρομικές υπηρεσίες έχω τα ευρωπαϊκά δικαιώματα των επιβατών;”
είναι όλα έγκυρα ερωτήματα, που αξίζουν καλές απαντήσεις. Οι άνθρωποι θα αισθάνονται πιο σίγουροι εάν γνωρίζουν ότι έχουν δικαίωμα αποζημίωσης, σε περίπτωση που η μέρα τους καταστρέφεται, από καθυστερημένη, ή ακυρωμένη υπηρεσία τρένων.
Υπάρχουν τρία πράγματα λάθος σε όσα προωθούν τα κράτη μέλη της ΕΕ στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις, σε επίπεδο ΕΕ.
Πρώτον, οι εθνικές κυβερνήσεις θα ήθελαν να συμπεριλάβουν, ξανά μια ρήτρα, σύμφωνα με την οποία οι σιδηροδρομικοί φορείς δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν αποζημίωση σε περίπτωση που η καθυστέρηση οφείλεται σε «εξαιρετικές περιστάσεις». Αυτός ο περιορισμός της ευθύνης μέχρι σήμερα δεν υπάρχει στις σιδηροδρομικές μεταφορές, αλλά υπάρχει ήδη στις αεροπορικές μεταφορές. Το πρόβλημα είναι ότι, στα αεροπορικά ταξίδια, οι εταιρίες καταφέρνουν και ξεφεύγουν από την ευθύνη τους βάσει αυτής της ρήτρας, σε περιπτώσεις όπως οι ανακοινωμένες απεργίες ή ορισμένα τεχνικά προβλήματα με το αεροσκάφος. Ωστόσο, αυτά είναι προβλήματα, που μπορεί να ελέγξει η αεροπορική εταιρεία όπως και η εταιρεία σιδηροδρόμων. Πολλές φορές, τα δικαστήρια πρέπει να κρίνουν ότι η δικαιολογία που χρησιμοποίησε η αεροπορική εταιρεία δεν αποτελεί «έκτακτη περίσταση» και ότι συνεπώς οι επιβάτες πρέπει να αποζημιωθούν. Δεν πρέπει αυτή η ρήτρα να επαναληφθεί στις σιδηροδρομικές μεταφορές. Δεν πρέπει να εισαχθεί.
Δεύτερον, η Ελλάδα θέλει να επεκτείνει έναν μακρύ κατάλογο υπηρεσιών σιδηροδρομικών μεταφορών που εξαιρούνται από αυτούς τους νέους κανόνες.
Αλλά αυτό δημιουργεί μεγάλη αβεβαιότητα για τους επιβάτες των σιδηροδρόμων. Με τον τρέχοντα προτεινόμενο κατάλογο εξαιρέσεων, έχουμε μόνο 1 στις 3 πιθανότητες να προστατευθούμε. Οι επιβάτες δε μπορούν να γνωρίζουν σε ποια σιδηροδρομική υπηρεσία έχουν δικαιώματα. Η δημιουργία κανόνων από τους οποίους εξαιρούνται οι περισσότερες υπηρεσίες δεν είναι καλή πολιτική. Οι εξαιρέσεις πρέπει να διαγραφτούν.
Τρίτον, όταν οι άνθρωποι κάνουν κράτηση για ένα ταξίδι με πολλές ενδιάμεσες στάσεις μέσω ενός πωλητή, συνήθως λαμβάνουν ξεχωριστά εισιτήρια για κάθε τμήμα, τα οποία ο φορέας εκμετάλλευσης θεωρεί ξεχωριστά ταξίδια. Αλλά αυτό μπορεί να προκαλέσει τεράστια προβλήματα, εάν ένας καταναλωτής χάσει την ανταπόκρισή του, καθώς μπορεί να χάσει όλα τα υπόλοιπα στάδια του ταξιδιού τους και να μην έχει το δικαίωμα να πάρει το επόμενο τραίνο. Αυτό θα μπορούσε εύκολα να επιλυθεί παρέχοντας προστασία σε ολόκληρο το ταξίδι του επιβάτη, εάν το ταξίδι ταξινομήθηκε μέσω του ίδιου φορέα εκμετάλλευσης.
Είναι σαφές ότι υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί τρόποι για να καταστεί η μεταφορά με τρένο πιο ελκυστική για τους επιβάτες.
Πρέπει να υπάρξει πρόσθετη υποδομή, καλύτερες συνδέσεις και πιο προσιτές τιμές.
Ωστόσο, τα δικαιώματα των επιβατών δεν πρέπει να είναι αόρατα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, οι οποίοι θα πρέπει να κάνουν ελκυστικότερες τις σιδηροδρομικές μεταφορές, για να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, κατά τα επόμενα χρόνια. Και σίγουρα χορηγώντας οφέλη στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις δεν καθιστούν τα ταξίδια με τρένο πιο ελκυστικά για τους επιβάτες.
Η ενθάρρυνση των επιβατών να στραφούν σε πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς, δεν συμβαδίζει με την άρνηση προστασίας των δικαιωμάτων των επιβατών.
