Κινηματογραφικός τουρισμός: Στις λίμνες και τα ποτάμια της Μακεδονίας, από τη Βόλβη έως την Κερκίνη και τον Στρυμόνα

Επιλέχθηκαν ως το καταλληλότερο σκηνικό και φιλοξένησαν τα γυρίσματα κινηματογραφικών ταινιών που έμειναν στην ιστορία και κέρδισαν διακρίσεις και αναγνώριση από κοινό και κριτικούς.

Οι λίμνες και τα ποτάμια της Μακεδονίας, μέσα από τη ματιά των σκηνοθετών, σφράγισαν με την εικόνα τους το κινηματογραφικό τοπίο ενώ σήμερα, μέσα από τη ματιά του Film Office της Κεντρικής Μακεδονίας, χρησιμοποιούνται, ως εργαλείο για την προώθηση του κινηματογραφικού τουρισμού.

Χαρακτηριστική είναι η εικόνα του πυθμένα της λίμνης Κερκίνης, τον χειμώνα που τα νερά είχαν τραβηχτεί πολύ. Σε αυτό το μελαγχολικό τοπίο με χαρακτηριστική την υγρασία, το ψιλόβροχο και την ομίχλη, που άφηνε τη φαντασία να «ταξιδεύει», χτίστηκε το χωριό που εμπνεύστηκε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος για να φιλοξενήσει τους πρόσφυγες από την Κριμαία στο «Λιβάδι που δακρύζει». Το φανταστικό χωριό παραδόθηκε στα νερά της λίμνης που άρχισαν να φουσκώνουν ώσπου βυθίστηκε, ωστόσο σφράγισε με τον τρόπο του την ταινία που περιγράφει την ιστορία και την ανθρώπινη μοίρα.

Νότια της Κερκίνης, στο νομό Θεσσαλονίκης, στις όχθες της λίμνης Βόλβης έγιναν τα γυρίσματα για την ταινία «Ας περιμένουν οι γυναίκες» του Σταύρου Τσιώλη, με έντονες πολιτικές αναφορές της εποχής του 1979 για την Κίνηση της Βόλβης. Το τοπίο ήταν εντελώς διαφορετικό καθώς ήταν καλοκαίρι και το φως του ήλιου χρωμάτιζε αλλιώς έναν λαϊκό τόπο διακοπών τα Λουτρά της Βόλβης που τα τελευταία χρόνια έχει εγκαταλειφθεί.

Πιο κοντά στο σήμερα, στη λίμνη Δοϊράνη, ανάμεσα στις καλαμιές και τη λάσπη, τη βροχή, τη νύχτα και το ξημέρωμα, ένας ψαράς από κάποιο παραλίμνιο χωριό μεταφέρει πρόσφυγες έναντι αμοιβής για να αντιμετωπίσει τα χρέη του. Η ταινία «Πίσω από της θημωνιές» της Ασημίνας Προέδρου έχει δραματικό χαρακτήρα και περιγράφει τα γεγονότα που σχετίζονται με την προσφυγιά.

Κοινός τόπος το μακεδονικό τοπίο

Κοινός τόπος και στις τρεις κινηματογραφικές ταινίες είναι το μακεδονικό τοπίο και οι μακεδονικές λίμνες που κυριαρχούν και μεταφέρουν κάθε φορά έναν διαφορετικό χαρακτήρα στη ροή των εικόνων, σύμφωνα με τον κριτικό κινηματογράφου Στράτο Κερσανίδη. Ο ίδιος, όπως και ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Γιάννης Σολδάτος, μίλησαν πρόσφατα για το υδάτινο στοιχείο, τις λίμνες και τα ποτάμια της περιοχής που εμφανίζονται στον κινηματογράφο στο 36ο συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας που έγινε στο Κιλκίς και τη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Σολδάτος, άλλωστε, συμπλήρωσε το κάδρο των νερών της Μακεδονίας, εντάσσοντας σε αυτό τον ποταμό Στρυμόνα από το «Ποτάμι» του Κούνδουρου, τον ποταμό Σακουλέβα από το «Μετέωρο Βήμα του πελαργού» του Αγγελόπουλου και αρκετά ακόμη τοπία και ταινίες.

Το συνέδριο, το οποίο είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς, στο πλαίσιο της συντονισμένης προβολής των τοποθεσιών γυρισμάτων εκ μέρους της Περιφέρειας.

Ενδεικτικές του σχετικού ενδιαφέροντος είναι οι αναφορές του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστα ότι η Κεντρική Μακεδονία μπαίνει για τα καλά στον παγκόσμιο χάρτη των κινηματογραφικών παραγωγών. Στο ίδιο πνεύμα, άλλωστε, έχουν δημιουργηθεί μια βιβλιοθήκη τοποθεσιών και ένας οδηγός τοποθεσιών για όλη την Κεντρική Μακεδονία και τις περιφερειακές ενότητες Θεσσαλονίκης, Ημαθίας, Κιλκίς, Πέλλας, Πιερίας, Σερρών και Χαλκιδικής. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι η βιβλιοθήκη και ο οδηγός τοποθεσιών είναι το αποτέλεσμα μιας μοναδικής διαδικασίας εντοπισμού τοποθεσιών σε όλη την περιοχή, που διαρκώς ανανεώνεται με σκοπό να αποτυπωθούν οι πιο συναρπαστικές τοποθεσίες και από τις επτά Περιφερειακές Ενότητες που φωτογραφήθηκαν από κινηματογραφική άποψη, για πρώτη φορά, με σκοπό να προσελκύσουν οπτικοακουστικές παραγωγές.

Η σημασία του τοπίου

Τη σημασία του τοπίου της Κεντρικής Μακεδονίας ως εργαλείου υποστήριξης και προώθησης οπτικοακουστικών παραγωγών παρουσίασε στο 36ο συνέδριο της Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας (ΟΚΛΕ) η αναπληρώτρια προϊσταμένη του Film Office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ιστορικός κινηματογράφου Λίνα Μυλωνάκη. Η ίδια υπογράμμισε την ανάγκη αξιοποίησης ενός νέου τρόπου προώθησης προορισμού και θέασης για το τοπίο, κάνοντας λόγο για ένα νέο εργαλείο για τον κινηματογραφικό τουρισμό. Τόνισε ότι το τοπίο είναι αξιοποιήσιμο σκηνικό για γυρίσματα και μέσο προσέλκυσης και υποστήριξης οπτικοακουστικών παραγωγών και αναφέρθηκε αναλυτικά στις διαδικασίες ανεύρεσης και επιλογής των κατάλληλων τοποθεσιών από το Film Office για σκηνική αξιοποίηση σε οπτικοακουστικές παραγωγές.

Πλέον ο ρόλος του Film Office είναι να στρέψει την προσοχή του όχι μόνο στη σκηνοθετική ματιά και στη θέαση μιας ταινίας αλλά και στην υποστήριξη της παραγωγής της σε όλα τα στάδια, με οφέλη στην εξωστρέφεια ενός τόπου, την απασχόληση και την ανάδειξη της φυσιογνωμίας κάθε περιοχής. Αυτό έγινε τα τελευταία χρόνια πράξη με πρόσφατη καλή πρακτική την ταινία «Πίσω από της θημωνιές» της Ασημίνας Προέδρου, που είχε την υποστήριξη του Film Office Κεντρικής Μακεδονίας εν μέσω πανδημίας και υπό ακραίες κλιματολογικές συνθήκες. Συγκινητική ήταν, άλλωστε, η στιγμή που η ταινία έλαβε και ένα άτυπο βραβείο από τους κατοίκους του Κιλκίς καθώς ήταν η πρώτη φορά που προβλήθηκε στο Κιλκίς, ανοίγοντας τις εργασίες του συνεδρίου της ΟΚΛΕ.

*Το φωτογραφικό υλικό παραχώρησε η Ασημίνα Προέδρου