Κωνσταντίνος Μουτσιάνας: Μάθημα πολιτικής και οικονομίας από την Ιταλία

του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Λέκτορας Χρηματοοικονομικών City College, University of York Europe Campus

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ιταλία που οδηγούν σε πολιτική κρίση αποτελούν ένα ακόμη μάθημα και δίδαγμα το οποίο θα ήταν καλό να το μελετήσουμε στην Ελλάδα. Ο Μάριο Ντράγκι αναγκάστηκε σε παραίτηση με συνέπεια η Ιταλία να οδηγείται σε πρόωρες εκλογές. Η συγκυρία, δυστυχώς, δεν είναι ευνοϊκή για την Ιταλία δεδομένου ότι ο στασιμοπληθωρισμός πιέζει τις οικονομίες, η καταναλωτική δύναμη έχει περιοριστεί σημαντικά και η ενεργειακή κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη. Επιπλέον, οι πρόωρες εκλογές μπορεί να αποτελέσουν τροχοπέδη στην πρόσβαση της χώρας στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Σημειώνεται ότι για τη διασφάλιση των συγκεκριμένων πόρων απαιτείται η υλοποίηση ενός προγράμματος μεταρρυθμίσεων. Ταυτόχρονα, οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά στις πολιτικές εξελίξεις της Ιταλία με την απόδοση των ιταλικών ομολόγων να ανεβαίνει σημαντικά.
Το δίδαγμα που προκύπτει από την κρίση στην οποία έχει περιέλθει η Ιταλία είναι αυτό της πολιτικής σταθερότητας και των ισχυρών κυβερνήσεων. Είναι σημαντικό και κρίσιμο, ειδικά σε περιόδους με έντονη μεταβλητότητα και αβεβαιότητα, οι πολιτικές δυνάμεις να επιδεικνύουν πολιτική ωριμότητα και να μπορούν να αξιολογούν τους κινδύνους από την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές στη σωστή διάσταση. Είναι το πρόσκαιρο πολιτικό όφελος πιο σημαντικό από την οικονομική σταθερότητα; Θα πρέπει να υπάρχει μια ιεράρχηση και στάθμιση των επιλογών σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες συνθήκες. Η οικονομία της Ιταλίας εδώ και αρκετά χρόνια παραμένει στάσιμη, η υγειονομική κρίση την έπληξε σημαντικά και τώρα επιλέγει να βαδίσει σε ένα άγνωστο τοπίο.
Αν προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε και να «στήσουμε» αυτό το σκηνικό των εξελίξεων στη χώρα μας θα πρέπει να προσθέσουμε ακόμη έναν αστάθμητο και απρόβλεπτο παράγοντα: την Τουρκία. Πόσο επιτυχής θα μπορούσε άραγε να είναι η διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων με τη χώρα να βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και την αντιπαράθεση ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις να ανεβαίνει ενώ την ίδια θα έπρεπε να συγκλίνουν και να συστρατεύονται για το εθνικό συμφέρον. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε όλοι, κόμματα και πολίτες, τη σπουδαιότητα της πολιτικής σταθερότητας. Να εκτιμήσουμε τις συνέπειες σε οικονομία, κοινωνία και εξωτερικές σχέσεις από πολιτικές ανωμαλίες όταν μπροστά μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε τεράστιες προκλήσεις. Είναι χρήσιμο να παγιωθεί η ολοκλήρωση των εκλογικών κύκλων, θα αναβαθμίσει σημαντικά την ποιότητα της δημοκρατίας. Είναι, επίσης, χρήσιμο η αντιπολίτευση να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ρόλου της και να ασκεί ουσιαστικό έλεγχο στην κυβέρνηση.
Πολιτική σταθερότητα επιζητούν οι πολίτες μιας κοινωνίας που διαδέχεται την μια κρίση μετά την άλλη. Θέλουν εκλογικά συστήματα που οδηγούν σε ισχυρές κυβερνήσεις που θα είναι σε θέση να προωθήσουν και να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος. Η πραγματικότητα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι εντελώς διαφορετική από αυτή που θέλαμε και σχεδιάζαμε. Οι πηγές κινδύνου που απειλούν τη σταθερότητα, την ειρήνη και την ευημερία έχουν αυξηθεί και διαφοροποιηθεί. Μόνο με σύνεση και ωριμότητα θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε σε αυτόν τον διαφορετικό κόσμο που ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Έχει αποδειχτεί πολλές φορές ότι πολιτική και οικονομία «προχωρούν» μαζί. Η οικονομία ορίζει την ποιότητα ζωής και την πρόοδο μιας κοινωνίας.