Κωνσταντίνος Μουτσιάνας- Παγκόσμια ανισορροπία

του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Λέκτορας Χρηματοοικονομικών City College, University of York Europe Campus

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε τον πλανήτη σε κατάσταση ανισορροπίας. Οι συνθήκες που επικρατούν διαμορφώνουν ένα περιβάλλον έντονης μεταβλητότητας. Η χρονική διάρκεια αυτής της ριψοκίνδυνης κατάστασης παραμένει άγνωστη προς το παρόν και οι παράγοντες κινδύνου γίνονται ολοένα περισσότεροι και δριμύτεροι. Είναι, πράγματι, αρκετές οι κρίσεις που χρονικά συμπίπτουν προκαλώντας μια τέλεια καταιγίδα που παίρνει παγκόσμιες διαστάσεις. Είναι πιθανό να χρειαστεί αρκετός χρόνος για να επανέλθει το «εκκρεμές» σε κατάσταση ισορροπίας ή τουλάχιστον σε μια φάση με λιγότερες αναταράξεις.

Η Ευρώπη καλείται να διαχειριστεί κρίσιμα ζητήματα που απαιτούν βιώσιμες και εφαρμόσιμες λύσεις. Ο ενεργειακός εκβιασμός της Ρωσίας είναι αρκετός από μόνος του να πυροδοτήσει κοινωνικές αναταραχές. Τα σενάρια ενεργειακής φτώχειας που διατυπώνονται περιγράφουν τις συνέπειες από την έλλειψη αυτών που μέχρι τώρα καλώς θεωρούσαμε ως δεδομένα. Οι ανοχές και οι αντοχές των δυτικών κοινωνιών έχουν εξαντληθεί και οι πολίτες μπορούν εύκολα να παρασυρθούν από λαϊκιστές που θα κοιτάξουν να εκμεταλλευτούν ακόμη μια ευκαιρία για να χειραγωγήσουν τον αγανακτισμένο λαό. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η προσοχή μας δεν στρέφεται αποκλειστικά στις ανεύθυνες πολιτικές δυνάμεις που θα προσπαθήσουν να παραπλανήσουν τον κόσμο αλλά στο πολιτικό σύστημα, στα κόμματα και τους πολιτικούς που θα πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που διαμορφώνει η νέα πραγματικότητα. Πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία όπου το έλλειμμα αποφασιστικότητας, ηγεσίας και η απουσία οράματος τροφοδοτεί τον λαϊκισμό και την ανευθυνότητα.

Οι κρίσεις που εκδηλώθηκαν και ήρθαν στο προσκήνιο στο πλαίσιο της παγκόσμιας ανισορροπίας που επικρατεί περιλαμβάνουν τις αναθεωρητικές βλέψεις που αναζωπυρώθηκαν και διαμορφώνουν σκηνικό πολέμου σε περιοχές του πλανήτη. Δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η εγκατάλειψη του αναθεωρητισμού υπήρξε βασικός παράγοντας για την ευημερία και την ανάπτυξη των λαών μεταπολεμικά. Και αυτό αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα και την Ελλάδα όπου έχει να διαχειριστεί τις αβάσιμες και προκλητικές επεκτατικές πολιτικές της Τουρκία που καταπατούν κάθε έννοια του διεθνούς δικαίου. Η ανισορροπία τροφοδοτείται, επίσης, από την αδυναμία αντιμετώπισης και διαχείρισης της κλιματικής κρίσης οι συνέπειες της οποίας άρχισαν να γίνονται ορατές ίσως πιο γρήγορα απ’ ότι είχαμε προβλέψει. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες κλιμακώνουν σταθερά τον κίνδυνο για τα κράτη, υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και υπονομεύουν το μέλλον των κοινωνιών. Είναι, πλέον, υπαρκτά και ορατά προβλήματα που πρέπει να λύσουμε. Οι πανδημίες αποδείχτηκε ότι μπορούν να προκαλέσουν αναδιοργάνωση των οικονομικών συστημάτων και της εφοδιαστικής αλυσίδας, αναγκαστική αλλαγή της συμπεριφοράς των ανθρώπων και να οδηγήσουν σε μεγάλο αριθμό ανθρώπινων απωλειών. Ταυτόχρονα, μπορούν να φτάσουν στα όρια τα συστήματα υγείας.
Οι σταθερές για τις οποίες κάποτε εκφραζόμασταν με απόλυτη βεβαιότητα έχουν πλέον «ξεθωριάσει». Σταθερές που σχετίζονταν με την κοινωνία, τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα, την εξασφάλιση αγαθών και υπηρεσιών, την κατανάλωση, τον τρόπο ζωής, την ανάπτυξη, την ευημερία και την ειρήνη τίθενται σε αμφισβήτηση. Από σταθερές μετατρέπονται σε μεταβλητές μέσα σε ένα σύστημα εξισώσεων με πολλούς αγνώστους. Η αύξηση του αριθμού των μεταβλητών κάνει ακόμα μεγαλύτερη την ανάγκη για αποδοτικά και αποτελεσματικά συστήματα διακυβέρνησης που θα έχουν την ικανότητα να δρουν προληπτικά και να διαχειρίζονται πολυπαραγοντικές κρίσεις. Για να μην κινδυνεύσει η ευημερία των λαών και απειληθεί το πολυπόθητο αγαθό της ειρήνης.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ‘Μακεδονία της Κυριακής” στις 07.08.2022.