Κωνσταντίνος Μουτσιάνας -Τα προβλήματα του φετινού χειμώνα και τα μέτρα της Δ.Ε.Θ.

του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Λέκτορας Χρηματοοικονομικών City College, University of York Europe Campus

Ο φετινός χειμώνας προοιωνίζεται δύσκολος, με προβλήματα που θα επηρεάσουν οριζόντια το σύνολο της κοινωνίας. Με καταστάσεις που θα δοκιμάσουν για ακόμη μια φορά τις αντοχές της κοινωνικής συνοχής και με πρωτόγνωρες συνθήκες που δεν έχουμε ζήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Σε αντίθεση με την οικονομική κρίση που διήρκησε περισσότερο από δέκα χρόνια, οι επιπτώσεις των προβλημάτων του φετινού χειμώνα χτυπούν ακαριαία στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον έντονης αβεβαιότητας που στο χειρότερο σενάριο η ένταση των επιπτώσεων μπορεί να είναι αρκετά μεγάλη.

Ενεργειακή επάρκεια.

Θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι σε περίπτωση επιβολής πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, η Ρωσία θα διακόψει την παροχή του προς την Ευρώπη. Έχει, εξάλλου, διατυπωθεί επίσημα και από εκπροσώπους της κυβέρνησης της Ρωσίας. Αυτό μεταφράζεται σε ενεργειακή ανεπάρκεια που πλήξει τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η οικονομίας της Ευρωζώνης θα εισέλθει σε ύφεση με την οικονομική δραστηριότητα να «παγώνει». Το χειρότερο σενάριο που θα μπορούσε να βιώσει η Ευρωζώνη και, κυρίως, οι χώρες με μεγάλες ανάγκες σε κατανάλωση φυσικού αερίου είναι η επιβολή “δελτίων ενέργειας”. Σημειώνεται ότι ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας είχε αναφέρει ότι αν ο χειμώνας συμπέσει με αύξηση της οικονομικής ζήτησης από την Κίνα, τότε δεν αποκλείεται να υπάρξει δελτίο φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Πληθωρισμός.

Η συνεχής αύξηση του επιπέδου των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών ασκεί μεγάλη πίεση στο οικογενειακό εισόδημα και συμπιέζει την κατανάλωση, πρόβλημα που μετακυλίεται ακολούθως στην πραγματική οικονομία μέσα από τους αναιμικούς τζίρους στο λιανικό εμπόριο. Οι υψηλές τιμές των καυσίμων τροφοδοτούν διαρκώς τον πληθωρισμό δημιουργώντας την ανάγκη για επιπρόσθετα μέτρα  μείωσης φόρων και ενίσχυσης των εισοδημάτων. Μέσα στο χειμώνα θα υπάρξουν σημαντικές ανατιμήσεις στις τιμές των τροφίμων αλλά και άλλων προϊόντων που θα κάνουν το «καλάθι της νοικοκυράς» ακόμη πιο ακριβό.

Κόστος χρήματος.

Η αύξηση των επιτοκίων του ευρώ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ανεβάσει το κόστος του χρήματος για τα επιχειρηματικά, τα καταναλωτικά δάνεια και τις πιστωτικές κάρτες. Ένα επιπλέον πρόβλημα που δημιουργεί η αύξηση του κόστους του χρήματος είναι η δυσκολία πρόσβασης που θα προκύψει ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επιπρόσθετα, το «ακριβό χρήμα» δρά ως ανασταλτικός παράγοντας στην προσέλκυση και την υλοποίηση των επενδύσεων. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητη η ενεργοποίηση ενός μηχανισμού στήριξης που θα παρέχει δανειοδότηση αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης όπως επίσης και κρατικές εγγυήσεις.

Οικονομική ύφεση στην Ευρωζώνη.

Η οικονομική επιβράδυνση που αναμένεται στην Ευρωζώνη μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση τις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης. Για την αντιμετώπιση και την επιβράδυνση της ύφεσης θα απαιτηθεί περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων η οποία θα προκαλέσει αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών  εξαιτίας της μείωσης της αξίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Οι ελληνικές εξαγωγές, επίσης, θα επηρεαστούν αρνητικά από την επιβράδυνση στις ευρωπαϊκές οικονομίες δεδομένου ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις εξάγουν κυρίως προς τις χώρες της Ευρώπης.

Τα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον χειμώνα είναι δύσκολα. Η Ρωσία διεξάγει έναν υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ευρώπης και οι συνέπειες είναι πλέον εμφανείς και στην καθημερινότητα μας. Η ελληνική κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ,στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης,  είναι περισσότερο από απαραίτητο να διαμορφώσουν μια δέσμη μέτρων άμεσης ενίσχυσης των εισοδημάτων και ενίσχυσης των οικονομικά αδύναμων με βάση τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα δημιουργήσουν τα έσοδα από τον τουρισμό.