Κορωνοϊός: Επιστήμονας προειδοποιεί ότι μπορεί να μη βρεθεί ποτέ εμβόλιο – Και τα lockdowns να γίνουν νόρμα

O πλανήτης ίσως χρειαστεί να μάθει να ζει με το νέο κορωνοϊό τα επόμενα χρόνια, αφού όπως προειδοποιούν ειδικοί, ίσως να μην βρεθεί ποτέ εμβόλιο για την Covid-19 και τα αλλεπάλληλα κύματα της επιδημίας και τα περιοριστικά μέτρα να αποτελέσουν έτσι μέρος της νέας μας πραγματικότητας.

Mπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να εμφανίστηκε χθες αισιόδοξος ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχουμε το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, αλλά ο δρ Ντέιβιντ Ναβάρο, καθηγητής του Imperial College του Λονδίνου και ειδικός απεσταλμένος στον ΠΟΥ για την Covid-19, τόνισε ότι «δεν μπορεί να γίνει καμία απόλυτη εικασία ότι θα αναπτυχθεί ένα εμβόλιο».

Και κατέβασε τον πήχη των προσδοκιών σημειώνοντας ότι οι επιστήμονες «αντιμετωπίζουν βιολογικά, όχι μηχανικά συστήματα» και προσθέτοντας ότι «ίσως εφαρμοστούν» νέα περιοριστικά μέτρα «σε τμήματα μιας χώρας ή και σε ολόκληρη», ενόψει ενός νέου κύματος της πανδημίας.

«Ηρωικό κατόρθωμα» η ανάπτυξη σύντομα ενός εμβολίου

Μιλώντας στο CNN Ο δρ Ναβάρο προειδοποίησε ότι ο κόσμος πρέπει να είναι έτοιμος για το ενδεχόμενο να πρέπει να φορά μάσκες στο μέλλον και τόνισε «Υπάρχουν κάποιοι ιοί εναντίον των οποίων ακόμη δεν έχουμε εμβόλια. Δεν μπορούμε να κάνουμε την απόλυτη εικασία ότι θα υπάρξει τελικά εμβόλιο, ή ότι αν εμφανιστεί, θα περάσει όλα τα τεστ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Υπάρχουν υψηλές προσδοκίες και μετά τις βλέπεις να διαψεύδονται. Αντιμετωπίζουμε βιολογικά συστήματα, όχι μηχανικά. Εξαρτάται πραγματικά πάρα πολύ από το πώς θα αντιδράσει το σώμα».

Πολλοί ειδικοί, ανάμεσά τους και ο επιφανής Αμερικανός επιδημιολόγος Άντονι Φάουτσι, αισιοδοξούν ότι κάποια στιγμή θα αναπτυχθεί ένα εμβόλιο κατά της Covid-19, εν μέρει επειδή σε αντίθεση με προηγούμενες ασθένειες όπως η ελονοσία και ο HIV, ο νέος κορωνοϊός δεν μεταλλάσσεται τάχιστα. Αρκετοί θεωρούν ότι το εμβόλιο μπορεί να είναι έτοιμο εντός ενός ή ενάμιση χρόνου, όμως άλλοι, θεωρούν ότι το χρονοδιάγραμμα αυτό είναι λίαν φιλόδοξο.

Αλλά ακόμη κι αν αναπτυχθεί εμβόλιο, θα είναι επίτευγμα άνευ προηγουμένου να κυκλοφορήσει στην αγορά σ’ αυτά τα χρονοδδιαγράμματα. «Ουδέποτε επιταχύναμε την παρασκευή ενός εμβολίου σε 12 με 18 μήνες», δήλωσε ο δρ Πίτερ Χότεζ του Baylor College of Medicine στο Χιούστον του Τέξας. «Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αδύνατο, αλλά θα αποτελεί σχεδόν ηρωικό κατόρθωμα. Χρειαζόμαστε σχέδιο Α και σχέδιο Β», υπογράμμισε.

Η περίπτωση του HIV

Το 1984 η τότε υπουργός Υγείας των ΗΠΑ, Μάργκαρετ Χέκλερ, έσπευσε να ανακοινώσει ότι οι επιστήμονες είχαν ταυτοποιήσει τον HIV και προέβλεψε ότι εντός διετίας θα είναι έτοιμο για δοκιμές ένα εμβόλιο. Πέρασαν όμως σχεδόν 40 χρόνια, ο κόσμος θρήνησε 32 εκατομμύρια νεκρούς από τον HIV και ακόμη δεν έχει βρεθεί εμβόλιο. Για πολλά χρόνια η θετική διάγνωση ισοδυναμούσε με ανακοίνωση θανατικής καταδίκης για τους ασθενείς, που θα περνούσαν τους τελευταίους μήνες της ζωής τους εγκαταλελειμένοι. Η έρευνα συνεχίστηκε, βέβαια, και το 1997 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον έθεσε ως στόχο την ανάπτυξη εμβολίου εντός δεκαετίας. Πριν από 14 χρόνια οι επιστήμονες έλεγαν ότι ο στόχος αυτός απείχε περίπου δέκα χρόνια…

Οι δυσκολίες στην ανάπτυξη εμβολίου κατά του ΗIV ξεκινούν από την ίδια τη φύση του.

«Ο ιός της γρίπης μπορεί να αλλάζει κάθε χρόνο (…), ενώ ο HIV το κάνει στη διάρκεια μίας μόλυνσης. Συνεχίζει να μεταλλάσσεται μέσα μας, είναι σαν να έχουμε μολυνθεί με χιλιάδες διαφορετικά στελέχη του. Κι ενόσω μεταλλάσσεται, σακατεύει το ανοσοποιητικό σύστημα», λέει ο ειδικός στα λοιμώδη νοσήματα Πολ Όφιτ.

Tι έγινε και με άλλες ασθένειες

Υπήρξαν, όμως, κι άλλες ασθένειες που ταλαιπώρησαν τους επιστήμονες. Eπί δεκαετίες πάσχιζαν να βρουν αποτελεσματικό εμβόλιο για τον δάγκειο πυρετό – γνωστό και ως «πυρετό των σπασμένων οστών» επειδή ο πόνος που μπορεί να προκαλέσει στους ανθρώπους είναι τόσο μεγάλος, που έχουν την αίσθηση ότι σπάνε τα κόκκαλά τους-. Ο ιός του προσβάλλει έως και 400.000 ανθρώπους ετησίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ και το 2017 μια μεγάλης κλίμακας προσπάθεια για την ανάπτυξη εμβολίου εγκαταλείφθηκε όταν διαπιστώθηκε ότι επιδεινώνει τα συμπτώματα της νόσου.

Ομοίως δύσκολη ήταν και η ανάπτυξη εμβολίων για τους κοινούς ρινοϊούς και αδενοϊούς, που μπορούν όπως και οι κορωνοϊού να προκαλέσουν συμπτώματα κρυολογήματος. Υπάρχει μόλις ένα εμβόλιο για δύο στελέχη αδενοϊού και αυτό δεν είναι διαθέσιμο ευρέως. Κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους υποψηφίων εμβολίων για την Covid-19 διεξάγονται ήδη από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στη Γερμανία από την BioNTech σε συνεργασία με την Pfizer, στις ΗΠΑ από τη Moderna καθώς και αλλού. Αλλά η διαδικασία της δοκιμής του εμβολίου, όχι η ανάπτυξή του, είναι που καθυστερεί, αφού η δυσκολία έγκειται στο να αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό αλλά και ασφαλές.

Το σχέδιο B’

Αν δεν υπάρξει επιτυχία αναφορικά με την Covid-19 τότε ο κορωνοϊός θα παραμείνει εφιάλτης για πολλά χρόνια. Ωστόσο, η ιατρική αντιμετώπιση του HIV/AIDS μας δείχνει ένα πλαίσιο συμβίωσης με τον φονικό ιό. «Στην περίπτωση του HIV καταφέραμε να τον μετατρέψουμε αντιϊικά φάρμακα σε χρόνια ασθένεια, δεν είναι πια καταδίκη σε θάνατο, όπως τη δεκαετία του 1980», λέει ο δρ Όφιτ.

Έρευνες για θεραπείες της Covid-19 είναι επίσης σε εξέλιξη καθώς οι επιστήμονες αναζητούν ένα σχέδιο Β παράλληλα με τις δοκιμές εμβολίων, αν και οι έρευνες αυτές είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Οι ερευνητές μελετούν ακόμη την αποτελεσματικότητα του remdesivir, για το οποίο «υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι οι ασθενείς που το λαμβάνουν φαίνεται να αναρρώνουν κατά 30% νωρίτερα», όπως τόνισε προ ημερών ο Σωτήρης Τσιόδρας, ενώ ερευνώνται και θεραπείες με πλάσμα αίματος. Η χλωροκίνη, το εγκώμιο της οποίας έπλεξε αρκετές φορές ο Ντόναλντ Τραμπ, αποδείχθηκε ότι δεν αποδίδει σε βαριά νοσούντες, ενώ διεκόπη και έρευνά της στη Βραζιλία καθώς αποδείχθηκε θανατηφόρα σε πολύ υψηλές δόσεις.

Οι θετικές επιπτώσεις μιας επιτυχημένης θεραπείας θα γίνουν αμέσως αισθητές. ΑΝ ένα φάρμακο μπορεί να μειώσει κατά μερικές μέρες τον χρόνο νοσηλείας των ασθενών στις ΜΕΘ μπορεί να απελευθερωθούν κλίνες και έτσι οι κυβερνήσεις να είναι πιο πρόθυμες να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα.

Ωστόσο, η όποια θεραπεία δεν θα εμποδίζει τις μολύνσεις στην κοινωνία, πράγμα που σημαίνει ότι ενώ η αντιμετώπιση της Covid-19 θα είναι ίσως ευκολότερη, η ασθένεια θα μας συνοδεύει για πολλά χρόνια, όπως επεσήμαναν πρόσφατα και κορυφαίοι Κινέζοι επιστήμονες.

Πώς θα είναι η ζωή μας χωρίς εμβόλιο κατά του κορωνοϊού

Αν δεν καταστεί εφικτή η ανάπτυξη εμβολίου κατά του νέου κορωνοϊού η ζωή μας δεν θα επιστρέψει σύντομα στην κανονικότητα, λένε οι ειδικοί. «Τα περιοριστικά μέτρα δεν είναι βιώσιμα από οικονομική και πιθανώς από πολιτική άποψη. Άρα θα χρειαστούμε άλλα μέσα για να ελέγξουμε τη νόσο», λέει ο επίτιμος καθηγητής Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, Κιθ Νιλ. Πράγμα που σημαίνει ότι καθώς οι χώρες αρχίζουν να χαλαρώνουν τα lockdown οι ειδικοί θα πιέζουν τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν παράδοξα μέτρα αναφορικά με τη διαβίωση και την αλληλεπίδρασή μας με τον περίγυρο για να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος μέχρις ότου εξαλειφθεί επί τελους η Covid-19 με εμβόλιο.

«Είναι απολύτως αναγκαίο να προετοιμαστούμε για την Covid-19», λέει ο δρ Ναβάρο απευθύνοντας έκκληση για ένα ιδιότυπο «κοινωνικό συμβόλαιο», με το οποίο οι πολίτες θα αναλάβουν τις προσωπικές τους ευθύνες για αυτοαπομόνωση όταν εμφανίζουν συμπτώματα ή έρχονται σε επαφή με ύποπτα κρούσματα. Άρα, θα παρέλθει η εποχή που συνεχίζαμε να πηγαίνουμε στη δουλειά μας ακόμη κι όταν είχαμε βήχα ή ελαφρά συμπτώματα κρυολογήματος. Ειδικοί προβλέπουν ακόμη και μια μονιμότερη μεταστροφή προς την τηλεεργασία, τουλάχιστον κάποιες μέρες, για τους υπαλλήλους με τις εταιρείες να ρυθμίζουν τις βάρδιες έτσι ώστε να μην εργάζονται ταυτόχρονα όλοι οι εργαζόμενοι, αν δεν είναι αναγκαίο.

Τα περιοριστικά μέτρα πιθανότατα θα επανέρχονται σε ισχύ τον χειμώνα, όταν θα αναμένεται νέο κύμα της Covid-19, μέχρις ότου βρεθεί εμβόλιο.

«Από καιρού εις καιρόν θα υπάρχουν νέα κύματα και οι μετακινήσεις θα απαγορεύονται πιθανώς σε τμήματα μιας χώρας ή και σε ολόκληρη», λέει ο Ναβάρο. Όσο θα περνά ο καιρός θα αναπτύσσεται και ανοσία της αγέλης (όταν το 70% με 90% του πληθυσμού θα αποκτά ανοσία).

«Αυτό σε κάποιο βαθμό θα περιορίζει την εξάπλωση του κορωνοϊού, αν και η ανοσία του πληθυσμού από τη μόλυνση δεν είναι ο καλύτερος τρόπος, αλλά μέσω του εμβολιασμού», λέει ο δρ Όφιτ. Ο ίδιος θεωρεί ότι θα βρεθεί εμβόλιο δεδομένων των χρημάτων και της πληθώρας των ερευνητών που έχουν ριχτεί στη μάχη. Αλλά όπως έχουν δείξει και προηγούμενες πανδημίες, η έκβαση δεν είναι ποτέ 100% σίγουρη…