Κώστας Καραμανλής: Η διαδρομή του – Λονδίνο – Σέρρες – Τέμπη

Κώστας Αχ. Καραμανλής: Λονδίνο – Σέρρες – Τέμπη χωρίς σύστημα ασφαλείας

Το πρώτο πράγμα που είδε ο Κώστας Καραμανλής όταν έφτασε στον τόπο του σιδηροδρομικού δυστυχήματος, λίγο μετά τις 9 το πρωί της Τετάρτης 1 Μαρτίου, ήταν ένα αθλητικό παπούτσι. Το παπούτσι περιείχε ανθρώπινα ίχνη. Είχε εκσφενδονιστεί από το τρένο.

Ενα νήμα συνέδεσε αυτή την πρώτη εικόνα με το πρώτο τηλεφώνημα που έλαβε για το δυστύχημα, περίπου στις 11.30 το προηγούμενο βράδυ. Ο Καραμανλής δεν κοιμήθηκε εκείνη τη νύχτα. Βρισκόταν σε επικοινωνία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, με συνεργάτες του και με μέλη της οικογένειάς του. Οι αξιωματούχοι του υπουργείου Υποδομών που έφτασαν πρώτοι στον τόπο της τραγωδίας ήταν ο υφυπουργός Μιχάλης Παπαδόπουλος, που βρισκόταν στην Κοζάνη και ο γενικός γραμματέας Γιάννης Ξιφαράς. Λίγο μετά τις 6 το πρωί, αφού μίλησε τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό, ο υπουργός ξεκίνησε από την Αθήνα για τα Τέμπη.

Οταν έφτασε στο σημείο της σύγκρουσης υπήρχαν ακόμη αναθυμιάσεις. Έμοιαζε με βομβαρδισμένο τοπίο. Είδε εικόνες που βλέπει κανείς μόνο σε πεδίο μάχης. «Εύχομαι να μη δει κανείς ό,τι είδα», φέρεται να είπε σε συνομιλητή του. Στις 11.42 έκανε δηλώσεις στα τηλεοπτικά συνεργεία. Σε κάποια στιγμή κατακλύστηκε από συγκίνηση. Μέσα του είχε πάρει την απόφαση να παραιτηθεί, ήδη πριν φτάσει στα Τέμπη, γιατί θεωρούσε ότι αυτό επιβάλλει η συνείδησή του, η πολιτική ηθική και ο στοιχειώδης σεβασμός απέναντι στην κοινή γνώμη και τις οικογένειες που έχασαν τους ανθρώπους τους. Οι κυνικοί εικάζουν ότι απλώς αντιλήφθηκε αμέσως πως δεν είχε ούτως ή άλλως καμία άλλη επιλογή. Μπορεί να ισχύουν και τα δύο.

Ο Μητσοτάκης έφτασε λίγο αργότερα στα Τέμπη. Μίλησαν. Εδωσαν ραντεβού στη Λάρισα, στο γραφείο του περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστού. Στη συνάντηση αυτή ο Καραμανλής υπέβαλε την παραίτησή του. «Το ίδιο θα έκανα κι εγώ, σε τιμάει αυτό», απάντησε ο Μητσοτάκης. «Να τα πούμε πάλι το απόγευμα». Ο Καραμανλής δεν περίμενε το απόγευμα. Εφυγε με αυτοκίνητο για να επιστρέψει στην Αθήνα και στον δρόμο έγραψε στο κινητό του την επιστολή παραίτησης. Την έστειλε με email στον Μητσοτάκη που τη διάβασε λίγο πριν επιβιβαστεί στο ελικόπτερο για να επιστρέψει στην Αθήνα. Η παραίτηση δημοσιοποιήθηκε σχεδόν αμέσως.

Μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες η κοινωνία αισθάνεται τραυματισμένη και μετέχει στο πένθος. Η πληθώρα πηγών ενημέρωσης (συμβατικά και κοινωνικά δίκτυα) εστιασμένων πάνω σε ένα βαρύ δυστύχημα, που συνέβη σε μια ευαίσθητη προεκλογική συγκυρία, προκάλεσε έξαρση συγκίνησης, θυμού και αποδοκιμασίας απέναντι στο πολιτικό σύστημα, που ήδη παράγει πολιτικό αποτέλεσμα (καθυστέρηση προκήρυξης εκλογών). Ποιες είναι οι ευθύνες του Καραμανλή; Θα είναι υποψήφιος στις Σέρρες ή θα πρέπει να αποδεχθεί έναν ρόλο Ιφιγένειας και να αποχωρήσει από το ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. προκειμένου να εξευμενιστούν τα οξυμένα πνεύματα και να ανανήψει το κόμμα του στις δημοσκοπήσεις; Οι παρασκηνιακές συζητήσεις δίνουν και παίρνουν. Ο Μητσοτάκης φέρεται να μην του έχει ζητήσει κάτι τέτοιο. Ούτε, όμως, από το υπουργείο τού ζήτησε να παραιτηθεί. Προφανώς, ο Καραμανλής θα αξιολογήσει τα δεδομένα και θα αποφασίσει ο ίδιος. Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι εδώ και έναν χρόνο σε επιχειρηματικά και πολιτικά σαλόνια άρχισε να συζητιέται ότι ο Καραμανλής θα μπορούσε να ήταν ο επικρατέστερος διάδοχος του Μητσοτάκη στην προεδρία της Ν.Δ. και τώρα συζητιέται το αν θα είναι υποψήφιος βουλευτής. Μάλιστα, αν δεν είναι υποψήφιος ή αν δεν εκλεγεί, τότε η επόμενη Βουλή θα είναι η πρώτη χωρίς έναν Καραμανλή από το 1935.

Οικογένεια και οικόσημα

Ο Κώστας Καραμανλής γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1974, όταν πρωθυπουργός ήταν ο θείος του, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Είναι το δεύτερο παιδί του Αχιλλέα Καραμανλή, του κατά 22 χρόνια μικρότερου αδελφού του Κωνσταντίνου Καραμανλή και της Νίκης Διαμαντή, θυγατέρας του εφοπλιστή Κωνσταντίνου Διαμαντή, μία κυρία με δωρική προσωπικότητα, η οποία κληρονόμησε τη Mantinia Shipping, ναυτιλιακή εταιρεία με λιγότερα από δέκα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου, που ίδρυσε ο πατέρας της στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Οταν γεννήθηκε ο νεότερος Κώστας, ο εξάδελφός του με το ίδιο ονοματεπώνυμο, που θα γινόταν πρωθυπουργός το 2004, είχε μόλις κλείσει τα 18.

Ο Καραμανλής ο νεότερος συμμετέχει σε ναυτιλιακές εταιρείες υπό ελληνική σημαία –όπως προβλέπει ο σχετικός νόμος για τους πολιτικούς– υπό τη διαχειρίστρια εταιρεία Mantinia. Επικεφαλής της Mantinia είναι σήμερα η αδελφή του, κατά δύο χρόνια μεγαλύτερη, η Φωτεινή Καραμανλή, νομικός με σπουδές στην Αθήνα και το Κέμπριτζ και με εργασιακή εμπειρία στο Λονδίνο, η οποία έχει τη φήμη δραστήριας γυναίκας.

Οταν γεννήθηκε ο Κώστας, ο πατέρας του Αχιλλέας, που είχε διατελέσει διευθυντής του ιδιαίτερου Γραφείου του πρωθυπουργού αδελφού του από το 1956 έως το 1963 (πρώτη περίοδος Καραμανλή), ήταν υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ. Σε λιγότερο από έναν μήνα διορίστηκε υφυπουργός Προεδρίας αρμόδιος για θέματα Αθλητισμού, όπου έμεινε έως το 1981. Επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (1990-’93) έγινε για έναν χρόνο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων και για τα επόμενα δύο χρόνια υπουργός στο ίδιο υπουργείο. Η οικογένεια Καραμανλή έχει ιστορία στα δημόσια έργα, αφού στο ίδιο υπουργείο έχτισε τη φήμη του αποτελεσματικού πολιτικού ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (1952-1955) πριν διαδεχθεί τον Παπάγο στην πρωθυπουργία.

Οπως έχει πει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, «όταν δίνεις σε κάποιον πολιτικό το υπουργείο Δημοσίων Εργων, ε, τον δελεάζεις». Κάπως έτσι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που πάντα απέδιδε βαρύτητα στις πατρικές συμβουλές, δελέασε πολιτικά τον νεότερο Κώστα όταν του ανέθεσε το 2019 το υπουργείο Υποδομών. Ο ουδέτερος παρατηρητής θα έλεγε ότι οι δύο ισχυρές οικογένειες της Κεντροδεξιάς μοίρασαν δίκαια την πολιτική επιρροή.

Τις Κυριακές ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συχνά έπαιρνε τον Κώστα για να παίξουν γκολφ στη Γλυφάδα, αλλά πάντα σταματούσαν ισόπαλοι λίγο πριν από τη λήξη. Ο θείος δεν ήθελε να χάνει ούτε στην πολιτική ούτε στο γκολφ…

Η κληρονομιά του θείου

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής από το 1985, μετά την πρώτη θητεία του στην Προεδρία της Δημοκρατίας, γευμάτιζε κάθε Παρασκευή με τα ανίψια του, παιδιά του Αχιλλέα, τη Φωτεινή και τον Κώστα, που λόγω της διαφοράς ηλικίας που είχε μαζί τους, τα έβλεπε σαν εγγόνια του. Τα ανίψια – εγγόνια θυμούνται έναν γλυκομίλητο, ζεστό και ανθρώπινο Καραμανλή, αφού στα 80 του απείχε πολύ από τον αψύ ηγέτη των νιάτων και της μέσης ηλικίας του. Τις Κυριακές συχνά έπαιρνε τον Κώστα για να παίξουν γκολφ στη Γλυφάδα, αλλά πάντα σταματούσαν το παιχνίδι με ισοπαλία λίγο πριν από τη λήξη. Ο θείος-παππούς δεν ήθελε ποτέ να χάνει, ούτε στην πολιτική ούτε στο γκολφ ούτε καν στο τάβλι. Κάποιες φορές ο έφηβος Κώστας συμμετείχε στα πολυσυζητημένα κυριακάτικα «καραμανλικά γεύματα» στην ταβέρνα του Ψαρόπουλου στη Γλυφάδα με τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Δημήτρη Χορν, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Γιάννη Μόραλη και τον Αλέξη Μινωτή. Στη διαθήκη του ο Καραμανλής τού έγραψε το σπίτι του στην Πολιτεία και –εξ ημισείας με τον άλλον ανιψιό του, τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή– το πατρικό σπίτι του στην Πρώτη Σερρών (φροντίζοντας να διασφαλίσει γραπτώς ότι δεν θα το κατεδαφίσουν ποτέ).

Στα δεκαοχτώ του, απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών, ο Κώστας Καραμανλής πήγε στη Νέα Υόρκη και σπούδασε Ιστορία στο Hamilton College. Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts. Μετά τις σπουδές του υπηρέτησε 24 μήνες έφεδρος αξιωματικός στα τεθωρακισμένα (οκτώ από τους οποίους στην 25η Ταξιαρχία Τεθωρακισμένων στην Ξάνθη). Στη συνέχεια εργάστηκε στην UBS Warburg στο Λονδίνο. Εκεί συζητούσε συχνά με τον Λίον Μπρίταν, γνωστό της οικογένειας και πρόεδρο του Εποπτικού Συμβουλίου της τράπεζας, που ήταν πρώην υπουργός της Μάργκαρετ Θάτσερ και Ευρωπαίος πρώην επίτροπος. «Αν πάρεις ποτέ δημόσιο αξίωμα μη βάλεις κανένα προσωπικό αντικείμενο πάνω στο γραφείο σου γιατί τα αξιώματα είναι εφήμερα», του είπε ο Μπρίταν.

Η μοίρα της πολιτικής

Στο Λονδίνο ο Κώστας γνώρισε τη σύζυγό του, Μιράντα Μιχαλοπούλου, που είναι σήμερα 42 ετών. Η Μιράντα γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Λονδίνο μόνο με τη μητέρα της, έπειτα από το διαζύγιο των γονέων της. Ο πατέρας της είναι Ελληνας, που έχει ασχοληθεί με επιχειρήσεις και η μητέρα της είναι Ιρανή και ονομάζεται Λίλα (Λέιλα) Ρασιντιάν. Η κ. Ρασιντιάν ασχολείται με την εναλλακτική ιατρική στο Λονδίνο και κατάγεται από οικογένεια του Ιράν που έφυγε από τη χώρα μετά την πτώση του Σάχη το 1979. Ερχεται συχνά στην Ελλάδα, ιδίως στα γενέθλια και τις γιορτές των εγγονών της. Η Μιράντα, η οποία δεν υποκρίνεται ότι την ενθουσιάζει η πολιτική, αλλά στηρίζει πάντοτε τον σύζυγό της, σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και πολιτισμική διαχείριση (arts management) στο Λονδίνο. Το ζευγάρι ήρθε στην Ελλάδα το 2004. Παντρεύτηκαν το 2006 σε στενό κύκλο στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου που βρίσκεται στην Πλάκα. Η πρωτότοκη κόρη τους, Νίκη-Αναΐς γεννήθηκε το 2008. Ακολούθησε το 2009 η Αρια και το 2013 ο Αχιλλέας. Και οι δύο γονείς είναι αφοσιωμένοι στα παιδιά τους. Η οικογένεια διαθέτει δύο σκυλιά, ένα ράτσας και ένα ημίαιμο.

Ο Καραμανλής δεν ήθελε να ασχοληθεί με την πολιτική. Ηταν επικεντρωμένος στη ναυτιλιακή επιχείρηση. Ομως, το θέμα συζήτησης στις παρέες προ δεκαετίας ήταν τι θα έκανε ο καθένας αν η χώρα έβγαινε από την Ευρωζώνη. Πολλοί έλεγαν ότι θα φύγουν στο εξωτερικό. Οι συζητήσεις αυτές τον επηρέασαν και αποφάσισε να μπει στην πολιτική. Η οικονομική του επιφάνεια τού επέτρεπε να ζήσει οπουδήποτε, αλλά δεν θέλησε να προετοιμάσει ένα «σχέδιο Β» για μια μετακόμιση στο εξωτερικό. Η σχετική πρόταση για να πολιτευθεί ήλθε από τον Αντώνη Σαμαρά, που ενημερώθηκε για τις διαθέσεις του, αλλά ο Καραμανλής διευκρίνισε ότι θα ήθελε να συμμετάσχει στην τελευταία μη εκλόγιμη θέση του ψηφοδελτίου Σερρών στις εκλογές του Ιουνίου 2012 που έγιναν με λίστα. Μόλις τρία χρόνια μετά την ήττα του Κώστα Καραμανλή και μέσα στην έξαρση του αντισυστημικού λόγου, ο νεότερος Κώστας έκανε αργά βήματα για να μην προκαλέσει. Στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 εξελέγη πρώτος με 20.139 σταυρούς (σχεδόν ένας στους δύο ψηφοφόρους της Ν.Δ. στις Σέρρες τον επέλεξε για βουλευτή). Το 2019 πήρε 5.000 σταυρούς επιπλέον. Ως χαρακτήρας θεωρείται ευγενικός, χαμηλών τόνων, σχεδόν επιφυλακτικός, αλλά μόλις ανέλαβε υπουργός αποκάλεσε «αποβράσματα» όσους δεν πληρώνουν εισιτήριο στο μετρό. Ισως ήθελε να διώξει από πάνω του την εικόνα του βουτυρόπαιδου. Ισως απλώς παρασύρθηκε. Πάντως αναγνώρισε το λάθος του. Στη συνέχεια μείωσε την τιμή του εισιτηρίου από το 1,40 στο 1,20 ευρώ.

Διάδρομοι με παγίδες

Στο γραφείο του στο υπουργείο Υποδομών δεν τοποθέτησε τίποτα προσωπικό, ακολουθώντας τη συμβουλή του Μπρίταν. Δεν περίμενε ποτέ όμως ότι θα έπρεπε να φύγει υπό το βάρος ενός τέτοιου γεγονότος. Οι επικριτές του λένε ότι δεν αντιλήφθηκε το βάρος των ευθυνών που ανέλαβε το 2019. Οτι περπατούσε ανυποψίαστος στους δαιδαλώδεις διαδρόμους ενός υπουργείου γεμάτου παγίδες. Και ότι υποχωρούσε σε πιέσεις. Για παράδειγμα, υπό την πίεση του τουριστικού κλάδου κατάργησε την καθολική απαγόρευση της κίνησης τετράτροχων μοτοσικλετών («γουρούνες») που είχε επιβάλει ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι υποστηρικτές του απαντούν ότι εφάρμοσε ένα δυτικό μοντέλο διοίκησης. Επέτρεπε δηλαδή πολλές ελευθερίες σε πολιτικά και διοικητικά στελέχη του υπουργείου. Ο ίδιος διαφωνεί με την άποψη ότι είχε μόνο επιφανειακή εποπτεία των τομέων ευθύνης του. Βεβαιώνει ότι παράλληλα με την ανάθεση ευθυνών σε άλλους, ασχολούνταν και ο ίδιος προσωπικά με όλα.

Δεν θα ξεχάσει ποτέ όσα είδε στα Τέμπη. Οι εικόνες φρίκης τον επηρέασαν βαθιά. Θεωρεί ότι η παραίτησή του ήταν πράξη ευθύνης και τον ενοχλεί η συζήτηση που γίνεται για την έδρα του στον νομό Σερρών. Οσοι συζητούν μαζί του αποκομίζουν την εντύπωση ότι θέλει να κριθεί από τους πολίτες της ιδιαίτερης πατρίδας του, αλλά πιστεύει ότι οποιεσδήποτε πολιτικές δηλώσεις είναι άκαιρες και άκυρες όταν ο θρήνος σκεπάζει την ελληνική κοινωνία. Στους συνομιλητές του εκφράζει τη διαφωνία του με την εκτίμηση ότι αφέθηκε ο ελληνικός σιδηρόδρομος χωρίς σύστημα ασφαλείας. Εξηγεί ότι ηλεκτρονικό σύστημα λειτουργούσε σε τμήμα του δικτύου και ότι και στην υπόλοιπη Ευρώπη αυτά τα σύγχρονα συστήματα λειτουργούν στο 30% του δικτύου και όχι στο σύνολο. «Αλλά όλα αυτά που λέμε δεν φέρνουν τους ανθρώπους πίσω», φέρεται να είπε σε συνομιλητή του.

Αυτές τις μέρες στηρίζεται στην οικογένειά του και σε λίγους φίλους. Δεν διαφωνεί ιδιαίτερα με όσους λένε ότι ποτέ δεν έδειχνε απόλυτα αφοσιωμένος στην πολιτική. Θεωρεί ότι η αγάπη για την πολιτική δεν πρέπει να εξελίσσεται σε εθισμό. «Πιστεύω ότι κάναμε έργο στο υπουργείο, αλλά δεν είναι η ώρα για απολογισμό», είπε σε συνομιλητή του. «Δεν σκοπεύω να τα παρατήσω, αλλά έχω επίγνωση ότι η πολιτική δεν είναι για πάντα».

Πηγή kathimerini.gr