Κυρ. Μητσοτάκης: «Η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι διαθέτει μεταρρυθμιστική ορμή η οποία δεν θόλωσε ούτε κατά τη διάρκεια της πανδημίας»

“Η Ελλάδα έχει γυρίσει σελίδα”. Αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης που συμμετείχε σε εκδήλωση του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, στο πλαίσιο του καθιερωμένου δείπνου που παραθέτει.

Η εκδήλωση εστίασε στις προοπτικές των ελληνογερμανικών οικονομικών και επενδυτικών σχέσεων, ενώ ο πρωθυπουργός συμμετείχε σε πάνελ με τίτλο «Το Green Deal στο επίκεντρο των ελληνογερμανικών οικονομικών σχέσεων» και κατά τη συζήτηση που είχε με τον πρόεδρο του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου Κωνσταντίνο Μαραγκό, τόνισε μεταξύ άλλων ότι η κυβέρνησή του “έχει αποδείξει ότι διαθέτει μεταρρυθμιστική ορμή η οποία δεν θόλωσε ούτε κατά τη διάρκεια της πανδημίας”.

Παράλληλα εκτίμησε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι πολύ πάνω από το 7% για το 2021», ενώ τόνισε ότι στη χώρα μας καταγράφεται η πιο γρήγορη αποκλιμάκωση ανεργίας στην Ευρώπη, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση δεν καλύπτει απλά το χαμένο έδαφος, αλλά θέτει τις βάσεις και για μια μακροχρόνια ποιοτική ανάπτυξη.

«Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο τα νούμερα της ανάπτυξης τα οποία μπορεί τελικά για το μέσο πολίτη να μην λένε πολλά πράγματα, είναι η αποκλιμάκωση της ανεργίας, η πιο γρήγορη αποκλιμάκωση ανεργίας στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή και παράλληλα η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος» σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός τόνισε επίσης ότι η Ευρώπη στάθηκε στο ύψος των προκλήσεων της υγειονομικής κρίσης επισημαίνοντας αφενός την κοινή αγορά εμβολίων και αφετέρου τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ο κ.Μητσοτάκης εξέφρασε την βεβαιότητά του ότι το μέλλον της ελληνικής οικονομίας είναι εξαιρετικά αισιόδοξο, προσθέτοντας ότι η ελληνική οικονομία μπόρεσε και ανέκαμψε από την κρίση του κορονοϊού με ρυθμούς ανάπτυξης που ξεπέρασαν και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις που γίνονταν πριν από έναν χρόνο.

Αναφερόμενος στο κυβερνητικό έργο, είπε ότι η κυβέρνησή του “εν μέσω πανδημίας ήταν απολύτως συνεπής στην υλοποίηση του εκλογικού της προγράμματος κυρίως ως προς τη μείωση φόρων και εργοδοτικών εισφορών, κάνοντας την Ελλάδα πιο ελκυστική όχι μόνο για τους επενδυτές, αλλά και βελτιώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζόμενων”.

Να σημειωθεί ότι χαιρετισμό στην εκδήλωση, μέσω βίντεο, απηύθυνε ο επικεφαλής της Καγκελαρίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και ομοσπονδιακός υπουργός Ειδικών Καθηκόντων, Wolfgang Schmidt, ενώ τη συζήτηση του πάνελ συντόνισε ο πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, Κωνσταντίνος Μαραγκός.

Ολόκληρη η συζήτηση του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Θεωρείτε ότι οι ευρωπαϊκές δομές έχουν ενσωματώσει τα διδάγματα της δεκαετούς κρίσης και μπορεί η Ένωση και τα μέλη της να πορευτούν με ασφάλεια σε ένα περιβάλλουν οξυμένου διεθνούς ανταγωνισμού;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Μαραγκέ, κατ’ αρχάς να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση να βρεθώ σήμερα μαζί σας. Και δεν μπορώ να μην θυμηθώ ότι ήταν τον Μάρτιο, αν θυμάμαι καλά, 8 Μαρτίου του 2020, όταν είχα βρεθεί μαζί με την Καγκελάριο Μέρκελ τότε στο Βερολίνο στα πλαίσια του Ελληνογερμανικού Επενδυτικού Φόρουμ, όπου είχαμε ανακοινώσει τότε μια σειρά από επενδυτικές πρωτοβουλίες.

Μία ημέρα μετά αναγκαστήκαμε να πάρουμε τις πρώτες δραστικές αποφάσεις περιορισμού της οικονομικής και της κοινωνικής δραστηριότητας και βρισκόμαστε σήμερα πάλι σε σχεδόν πλήρη σύνθεση. Ίσως και αυτό με τον τρόπο του σηματοδοτεί ότι περνάμε πια, παρά τις δυσκολίες που ακόμα αντιμετωπίζουμε, σε μία επόμενη φάση όπου την πανδημία πια θα τη διαχειριζόμαστε χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς στην οικονομική και στην κοινωνική ζωή.

Για να απαντήσω ευθέως στο ερώτημά σας, πιστεύω ότι η Ευρώπη στάθηκε στο ύψος των προκλήσεων μιας πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης και επιτρέψτε μου να σταθώ σε δύο σημαντικές πρωτοβουλίες ευρωπαϊκές, που απέδειξαν έμπρακτα ότι η Ευρώπη της αλληλεγγύης μπορεί να προσφέρει σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες ασφάλεια και ευημερία.

Πρώτη απόφαση: η απόφαση γύρω από την κοινή αγορά εμβολίων. Παρά τις αρχικές μικρές καθυστερήσεις, η απόφαση αυτή ήταν μια απόφαση η οποία δικαιώθηκε ουσιαστικά στην πράξη καθώς όλες οι χώρες, μεγάλες, μικρές, φτωχές, πιο πλούσιες, είχαν τελικά πρόσβαση σε εμβόλια όχι με κριτήριο το μέγεθός τους ή την οικονομική τους δύναμη, αλλά με αποκλειστικό κριτήριο τον πληθυσμό τους.

Στη συνέχεια προφανώς και μία σειρά από άλλες πρωτοβουλίες, όπως το Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πιστοποιητικό, απέδειξαν ότι η Ευρώπη όταν θέλει μπορεί να συνεργάζεται και να βρίσκει λύσεις που σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ωφέλιμες για όλους τους ευρωπαίους πολίτες.

Δεύτερη σημαντικότατη υπέρβαση την οποία έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση εν μέσω της πανδημίας αφορά τις πολύ σημαντικές αποφάσεις που πήραμε για τη δημιουργία ουσιαστικά του Ταμείου Ανάκαμψης. Μία απόφαση η οποία ουσιαστικά πέρασε την Ευρώπη σε μία καινούργια εποχή ως προς τη δυνατότητά της αφενός να δανείζεται σε υπερεθνικό επίπεδο και στη συνέχεια να διοχετεύει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε σημαντικές επενδυτικές δράσεις, σε τομείς απολύτως κρίσιμους για το μέλλον της Ευρώπης.

Ποιοι είναι αυτοί; Εν προκειμένω οι ψηφιακές τεχνολογίες, οι πράσινες τεχνολογίες, οι δεξιότητες και εν γένει οι επενδύσεις που αποτελούν και τον πυλώνα του ελληνικού προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης. Μιλάμε για 32 δισεκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων τα 19 δισεκατομμύρια είναι απευθείας μεταβιβάσεις ευρωπαϊκές και τα υπόλοιπα αφορούν σε χαμηλότοκα δάνεια.

Λοιπόν, η Ευρώπη απέδειξε ότι έχει τη δυνατότητα -όταν βρίσκεται υπό πίεση- και να συνεργάζεται και να κάνει υπερβάσεις και να ξεπερνά ενδεχομένως στερεότυπα και αγκυλώσεις άλλων εποχών.

Διότι είχα πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις και με την Καγκελάριο Μέρκελ. Η Γερμανία άλλαξε τη θέση της για το ζήτημα του Ταμείου Ανάκαμψης και δέχθηκε την ανάγκη να μπορέσουμε να κάνουμε αυτή τη σημαντική υπέρβαση.

Στο χέρι μας τώρα -και όταν λέω στο χέρι μας εννοώ όλων των κρατών μελών- είναι να αξιοποιήσουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης προς τη σωστή κατεύθυνση. Να δρομολογήσουμε αυτές τις κρίσιμες επενδύσεις, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και εφόσον το κάνουμε αυτό είμαι απολύτως σίγουρος ότι αυτή η πρωτοβουλία δεν θα είναι μια πρωτοβουλία φωτοβολίδα, θα έχει και συνέχεια.

Προφανώς έχουμε ακόμα σημαντικές ευρωπαϊκές προκλήσεις μπροστά μας -ενοποίηση της Τραπεζικής Ένωσης, ενιαία ψηφιακή αγορά, ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς- διότι έχει ακόμα ατέλειες η ενιαία αγορά.

Και βέβαια την πιο σημαντική συζήτηση, το μέλλον του συμφώνου σταθερότητας: πως θα μπορέσουμε να εκσυγχρονίσουμε ένα πλαίσιο το οποίο είναι ξεκάθαρα ξεπερασμένο, έτσι ώστε από τη μια να ενθαρρύνουμε τις επενδύσεις που όλοι ξέρουμε ότι πρέπει να κάνουμε, από την άλλη να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε τη δημοσιονομική σταθερότητα σε όλα τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, έτσι ώστε το ενιαίο ευρωπαϊκό οικοδόμημα πραγματικά να μπορεί να αντέξει και σε άλλες πιθανές μελλοντικές κρίσεις.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: ‘Αρα, είστε απόλυτα αισιόδοξος. Πηγαίνοντας τώρα στα ειδικότερα θέματα της Ελλάδας, η Ελλάδα δέχτηκε την ύφεση της πανδημίας μόλις έβγαινε από μια δεκαετή οικονομική κρίση. Παρά το ότι τα οικονομικά μεγέθη είναι εντυπωσιακά, πολλές διαρθρωτικές αδυναμίες παραμένουν και το χρέος βρίσκεται ακόμη σε ένα πάρα πολύ μεγάλο, υψηλό επίπεδο, που πιθανόν θα έλεγα να θολώνει τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει πολύ ψηλές προσδοκίες, θα μπορέσει να ανταποκριθεί σε αυτές;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Είμαι απολύτως σίγουρος ότι το μέλλον της ελληνικής οικονομίας είναι εξαιρετικά αισιόδοξο. Η ελληνική οικονομία μπόρεσε και ανέκαμψε από την κρίση του κορονοϊού με ρυθμούς ανάπτυξης που πιστεύω ότι ξεπέρασαν και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις που μπορεί να κάναμε πριν από έναν χρόνο.

Θέλω να θυμίσω τι προέβλεπε ο προϋπολογισμός και πού θα κλείσει τελικά ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2021, δεν θέλω να κάνω κάποια συγκεκριμένη εκτίμηση, μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητας ότι θα είναι πολύ πάνω από το 7% ο τελικός ρυθμός ανάπτυξης για το 2021. Και δεν είναι μόνο η ανάπτυξη αλλά είναι και η ποιότητα της ανάπτυξης.

Η δυνατότητα, όμως, πια να αναπτυσσόμαστε όχι έχοντας ως μόνο και αποκλειστικό άξονα της ανάπτυξης την κατανάλωση, αλλά μία ανάπτυξη η οποία πια δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στις ιδιωτικές και σε ένα βαθμό και στις δημόσιες επενδύσεις.

Η Ελλάδα είχε -και εξακολουθεί να έχει- ένα σημαντικό επενδυτικό κοινό και αυτό που με χαροποιεί ιδιαίτερα είναι ότι βλέπω πια ότι η χώρα μας είναι ένας πολύ ελκυστικός επενδυτικός προορισμός, όχι μόνο σε κλάδους οι οποίοι στο παρελθόν μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον ξένων επιχειρήσεων ή ξένων διαχειριστών κεφαλαίου.

Η Ελλάδα, λοιπόν, πιστεύω ότι έχει γυρίσει σελίδα, η Κυβέρνηση αυτή έχει αποδείξει ότι διαθέτει μεταρρυθμιστική ορμή η οποία δεν θόλωσε ούτε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μπορέσαμε και αντιμετωπίσαμε τις κρίσεις της πανδημίας, τις κρίσεις στα εξωτερικά μας (ζητήματα), χωρίς ταυτόχρονα να κάνουμε εκπτώσεις στο μεταρρυθμιστικό μας ρυθμό και αυτό νομίζω είναι κάτι το οποίο φαίνεται εκ του αποτελέσματος.

Και το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο τα νούμερα της ανάπτυξης τα οποία μπορεί τελικά για το μέσο πολίτη να μην λένε πολλά πράγματα, αλλά είναι η αποκλιμάκωση της ανεργίας, η πιο γρήγορη αποκλιμάκωση ανεργίας στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή και είναι και η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Η Κυβέρνηση αυτή εν μέσω πανδημίας ήταν απολύτως συνεπής στην υλοποίηση του εκλογικού της προγράμματος κυρίως ως προς τη μείωση φόρων και εργοδοτικών εισφορών, κάνοντας την Ελλάδα πιο ελκυστική όχι μόνο για τους επενδυτές, αλλά και βελτιώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζόμενων.

Κατά συνέπεια, όπως σας είπα, είμαι πολύ αισιόδοξος και σε ένα βαθμό η πανδημία υπήρξε καταλύτης για σημαντικές αλλαγές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η πιο χαρακτηριστική, υπήρξε καταλύτης για σημαντικές αλλαγές και σε εθνικό επίπεδο.

Η ψηφιοποίηση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης προχώρησε με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς από αυτούς τους οποίους ενδεχομένως να είχαμε προγραμματίσει.

Η ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας που αποτελούσε μια προτεραιότητα για την Κυβέρνηση μπήκε, ακόμα, σε άλλο επίπεδο προτεραιότητας. Και βέβαια και τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την αντιμετώπιση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού άλματος που πρέπει να κάνει η χώρα. Εκ των πραγμάτων και λόγω της πανδημίας θα έλεγα ότι όλα αυτά μπήκαν στον επιταχυντή.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: ‘Αρα, μπορώ να πω ότι θεωρείτε ότι δεν είναι ένα bounce effect μετά από την πανδημική κρίση αλλά είναι μία, θα έλεγα, ανάκαμψη η οποία έχει βάθος και συνέχεια. Και το ερώτημά μου είναι, τι είναι αυτό το οποίο θα προσελκύσει έναν ξένο επενδυτή στην Ελλάδα, ειδικότερα έναν Γερμανό επενδυτή; Γιατί απλά να φέρει τα κεφάλαιά του εδώ και όχι σε μια άλλη γειτονική χώρα και ποια είναι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, η Ελλάδα είναι μια οικονομία η οποία εξέρχεται δυναμικά από μια δεκαετή κρίση. Αυτό από μόνο του δημιουργεί ευκαιρίες. Αλλά δεν είναι μόνο μια εφήμερη ανάκαμψη. Δεν καλύπτουμε απλά το χαμένο έδαφος. Θέτουμε τις βάσεις και για μια μακροχρόνια ποιοτική ανάπτυξη.

Η Ελλάδα σήμερα είναι μια χώρα που αποτελεί ελκυστικό επενδυτικό προορισμό πρώτα και πάνω από όλα πιστεύω γιατί έχει πολιτική σταθερότητα. Είναι κάτι το οποίο θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό.

Είναι μια χώρα της Ευρωζώνης, άμα δει κανείς την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, με μια κυβέρνηση η οποία είναι συνεπής σε αυτά τα οποία λέει και είναι αξιόπιστη. Αυτά που λέει τα κάνει.

Και αυτά που δεν μπορεί να κάνει, λέει ξεκάθαρα ότι δεν θα τα κάνει. Έχουμε νομίζω κατοχυρώσει το τεκμήριο της ειλικρίνειας και της αλήθειας στον πολιτικό λόγο.

Οι επενδυτές που γνωρίζουν ότι έχουν απέναντί τους μια δημόσια διοίκηση η οποία προσπαθεί να ξεπεράσει χρόνιες αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας, έχουμε ψηφίσει 16, αν δεν κάνω λάθος, νομοσχέδια αναπτυξιακού χαρακτήρα τα οποία έρχονται και αντιμετωπίζουν παθογένειες του παρελθόντος.

Και πιστεύω, τελικά, ότι το αποτέλεσμα δικαιώνει αυτό το οποίο λέμε. Διότι έχουν ήδη γίνει πολύ σημαντικές επενδύσεις στην Ελλάδα και έχουμε καταφέρει και έχουμε προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών που στο παρελθόν δεν θα σκεφτόντουσαν την Ελλάδα ως έναν εν δυνάμει επενδυτικό προορισμό.

Αλλά θέλω να τονίσω κάτι ακόμα το οποίο έχει μια ξεχωριστή σημασία: Δεν είναι μόνο το φυσικό μας περιβάλλον. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι έχουμε ήλιο και άνεμο για τις ΑΠΕ. Δεν είναι μόνο οι ωραίες μας παραλίες που καθιστούν το τουριστικό προϊόν μοναδικό.

Για μένα είναι και η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας. Και επιμένω πολύ σε αυτό. Για αυτό και επιμείναμε πολύ να μειώσουμε και τους φόρους στην εργασία γιατί θεωρώ ότι αυτό αποτελεί πια συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας.

Όταν έρχονται εταιρείες και επενδύουν στην υψηλή τεχνολογία το κάνουν πρωτίστως γιατί διαπιστώνουν ότι στην Ελλάδα μπορούν να βρουν εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό με πολύ πρόθυμους νέους Έλληνες, πολύ καλά καταρτισμένους, οι οποίοι θέλουν να δουλέψουν με ενθουσιασμό και να προκόψουν μαζί με τις εταιρείες στις οποίες εργάζονται.

Και νομίζω ότι αυτή η διάσταση ενός εξαιρετικά ποιοτικού ανθρώπινου δυναμικού σε πολλούς διαφορετικούς τομείς είναι αυτό το οποίο έχει προσελκύσει και επενδυτές που ενδεχομένως να μην ενδιαφερόντουσαν καθόλου για την Ελλάδα στο παρελθόν.

Και βέβαια μια τελευταία κουβέντα όσον αφορά τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Πράγματι, είναι αλήθεια αυτό που λέτε. Οι γερμανικές εταιρείες οι πιο πολλές έμειναν στην Ελλάδα στη διάρκεια της κρίσης και χαίρομαι διότι έχουν αυξήσει σημαντικά τον επενδυτικό τους φάκελο από εδώ και στο εξής στην Ελλάδα.

Πιστεύω ότι έχουμε κάνει πράξη αυτό για το οποίο είχαμε δεσμευτεί με την τότε Καγκελάριο, την ‘Ανγκελα Μέρκελ, να αλλάξουμε το αφήγημα των ελληνογερμανικών σχέσεων, το οποίο για μία δεκαετία ήταν ένα αφήγημα, «τι χρωστάμε στη Γερμανία» και «ποιος είναι ο καλός ή ο κακός αυτής της υπόθεσης» και να πάμε πια σε μία καινούργια εποχή αμοιβαία επωφελών εμπορικών και επενδυτικών σχέσεων και ελληνικών εξαγωγών προς την Γερμανία, κάτι το οποίο μας ενδιαφέρει πολύ, είναι πολύ μεγάλη αγορά για τις εξαγωγές, αλλά και η Ελλάδα ως υποδοχέας πια για σημαντικά γερμανικά κεφάλαια τα οποία ήδη κινητοποιούνται στην πατρίδα μας.

Και πιστεύω ότι έχουμε, αν αγωνιστούμε περισσότερο, να εξηγήσουμε γιατί πρέπει και οι γερμανικές επιχειρήσεις να δουν την Ελλάδα μέσα από μία διαφορετική οπτική γωνία, ότι το ενδιαφέρον των γερμανικών επιχειρήσεων να επενδύσουν στην Ελλάδα θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Συνεχίζοντας την ερώτηση αυτή, συγκεκριμένα στο πλαίσιο της στρατηγικής Ελλάδα 2.0, Βιομηχανία 4.0., ποιοι θα ήταν αυτοί οι βασικοί πυλώνες ανάπτυξης στους οποίους θα μπορέσουμε να περιμένουμε μεγάλες επενδύσεις και από την γερμανική αγορά;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όπως σας είπα, στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης έχουμε εντοπίσει τέσσερις κεντρικούς πυλώνες στους οποίους θα διοχετευτούν σημαντικοί πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, που αποτελούν ταυτόχρονα όμως και προτεραιότητες αιχμής για την ελληνική Κυβέρνηση.

Ψηφιακή μετάβαση, η πράσινη μετάβαση, οι ιδιωτικές επενδύσεις εν γένει, οι παραγωγικές ιδιωτικές επενδύσεις και τα ζητήματα της κατάρτισης και των δεξιοτήτων για τα οποία χαίρομαι ότι κάνατε μία ειδική αναφορά. Και χαίρομαι γιατί σε όλους αυτούς τους τομείς υπάρχει έντονο γερμανικό ενδιαφέρον και έχουμε ήδη να δείξουμε πολύ συγκεκριμένα αποτελέσματα.

Ειδικά για τον τομέα στον οποίο κάνατε ειδική μνεία, της πράσινης μετάβασης, πιστεύω ότι έχει μεγάλη σημασία ότι η χώρα έχει ήδη δώσει στους επενδυτές μία ξεκάθαρη ορατότητα για το ποιες είναι οι προθέσεις μας από εδώ και στο εξής.

Θα έχουμε καταθέσει φαντάζομαι, κύριε Υπουργέ, εντός του επόμενου μήνα τον κλιματικό μας νόμο στο ελληνικό Κοινοβούλιο που θέτει συγκεκριμένους δεσμευτικούς στόχους για το πώς θα φτάσουμε στην κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 αλλά και τους ενδιάμεσους στόχους για το 2030, για το 2040.

Και αυτό σημαίνει πια ότι όλοι γνωρίζουν ότι αυτή η μετάβαση σε μία κυκλική πράσινη οικονομία αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα για την ελληνική Κυβέρνηση.

Θέλω να θυμίσω επίσης ότι είχαμε πάρει σημαντικές αποφάσεις σε αυτή την κατεύθυνση νωρίτερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το 2019 πήραμε την απόφαση, η οποία μάλιστα τότε είχε προκαλέσει και διάφορα ερωτηματικά, μήπως ήταν πρόωρη. Δεν ήταν πρόωρη. Πιστεύω ότι ήταν απολύτως ενδεδειγμένη, να φύγουμε νωρίτερα από ότι είχαμε προγραμματίσει από τον λιγνίτη.

Και βέβαια αυτή είναι μια απόφαση η οποία μας επέτρεψε να μπορέσουμε να επιταχύνουμε τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αντικρούσουμε και αυτό το επιχείρημα ότι αυτή τη στιγμή ενδεχομένως να έχουμε αυξημένες τιμές φυσικού αερίου, γιατί εμείς φύγαμε νωρίτερα από ότι έπρεπε από τον λιγνίτη.

Ο λιγνίτης είναι ήδη -και ήταν ήδη- πολύ ακριβός και όσο περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουμε τόσο φτηνότερη θα είναι η ενέργεια που παράγουμε.

Για αυτό και θέλουμε να δίνουμε τη δυνατότητα και στις ίδιες τις επιχειρήσεις να μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να εγκαθιστούν δική τους παραγωγική δυνατότητα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έτσι ώστε για αυτοπαραγωγή, για αυτοκατανάλωση να μπορούν να χρησιμοποιούν την ανανεώσιμη ενέργεια που οι ίδιες παράγουν για τις δικές τους ενεργειακές ανάγκες.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Χωρίς να θέλω εκ μέρους του Επιμελητηρίου να εκφράσω δυσπιστία, συνειδητά θα έλεγα προσπαθούμε να εκφράσουμε τις τυχόν αρνητικές ή επιφυλάξεις σκέψεις των Γερμανών επενδυτών και θα ήθελα να σχολιάσετε την πρόσφατη εξέλιξη των ελληνικών του δεκαετούς αγγλικού ομολόγου το οποίο ξεπερνάει τώρα το 2,4%.

Ίσως είναι κάτι το οποίο και ειδικότερα το ότι πλέον είναι πιο ψηλά από το Πορτογαλικό, το Ιρλανδικό, είναι ίσως κάτι το οποίο να μπορεί να δημιουργεί κάποιες αμφισβητήσεις. Θα θέλατε να δώσετε κάποια τοποθέτηση σε αυτό το θέμα;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Χαίρομαι γιατί μου κάνετε αυτή την ερώτηση. Θα ήθελα να κάνω τις εξής επισημάνσεις: Πρώτον, είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα έχει ένα πολύ υψηλό δημόσιο χρέος, όμως το δημόσιο χρέος αυτό έχει ορισμένα πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και έχει κλειδωμένη χαμηλή εξυπηρέτηση για πολλά χρόνια.

Κατά συνέπεια, δεν είμαστε άμεσα εξαρτημένοι σε βαθμό που ενδεχομένως να είναι άλλες χώρες από τις κινήσεις στα επιτόκια.

Δεύτερον, η Ελλάδα δεν είναι ακόμα σε επενδυτική βαθμίδα. Είναι το τελευταίο κομμάτι του παζλ το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε προκειμένου να πούμε ότι αφήσαμε οριστικά πίσω την δεκαετή κρίση που τόσο μας ταλάνισε. Και αποτελεί εθνικό στόχο για την Κυβέρνηση και για την πατρίδα μας η Ελλάδα να αποκτήσει την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα εντός του 2023, το πρώτο εξάμηνο του 2023 θεωρώ ότι είναι ένας ρεαλιστικός στόχος.

Για να μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό όμως χρειάζεται μια ξεκάθαρη προσήλωση στους δημοσιονομικούς στόχους τους οποίους έχουμε θέσει για το 2022 και στη συνέχεια για το 2023: Το πρωτογενές έλλειμμα της τάξης περίπου του 1,5% για το 2022 και πρωτογενές πλεόνασμα για το 2023. Και δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία ότι οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν και ενδεχομένως και να υπερκαλυφθούν.

‘Αρα, πρέπει να έχουμε μία αίσθηση ότι η δημοσιονομική σταθερότητα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να τεθεί υπό αμφισβήτηση και η ελληνική Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι τις όποιες πρόσθετες κινήσεις έχει κάνει για ανακούφιση κοινωνικών ομάδων που χρειάζονται στήριξη από την Κυβέρνηση, τις έχει κάνει χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την δημοσιονομική σταθερότητα.

Κατά συνέπεια, θεωρώ ότι αυτές οι κινήσεις στην αγορά ομολόγων έχουν κάποια συγκυριακά χαρακτηριστικά, η αξιοπιστία όμως της Κυβέρνησης, η προσήλωση στους δημοσιονομικούς στόχους και η ξεκάθαρη ορατότητα την οποία προσφέρουμε προς τους επενδυτές για το πώς θα φτάσουν στην επενδυτική βαθμίδα με κάνουν να είμαι αισιόδοξος και να μην προβληματίζομαι ιδιαίτερα για τις όποιες ημερήσιες αυξομειώσεις στο δεκαετές ομόλογο.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Μάλιστα, αγγίξατε το θέμα της πράσινης ανάπτυξης και θα ήθελα να υπενθυμίσω σε όλους τους παρευρισκόμενους ότι τον Πρωθυπουργό μας τον αποκαλούν στην Ευρώπη “The greenest Greek Prime Minister ever”, σωστά;

Δεν είναι τυχαία η προτεραιότητα την οποία έχει δώσει στην πράσινη μετάβαση, ήδη αναφερθήκατε προηγουμένως στην απολιγνιτοποίηση. Η μετάβαση, όμως, αυτή προϋποθέτει διασφάλιση ενεργειακής επάρκειας και ανταγωνιστικότητα στο κόστος ενέργειας για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία.

Πώς θα πετύχουμε αυτές τις δύο προϋποθέσεις και δεν θα έχουμε σε ευρωπαϊκό και ελληνικό επίπεδο αποχωρήσεις βιομηχανικών μονάδων που θα μεταφέρουν την παραγωγή τους για λόγους κόστους ενέργειας σε χώρες εκτός Ευρώπης με πολύ πιο χαλαρούς στόχους πράσινης μετάβασης.

Και ταυτόχρονα είναι δεδομένο ότι θα χαθούν υφιστάμενες θέσεις εργασίας, αλλά η μεγάλη πρόκληση είναι πώς θα δημιουργήσουμε νέες αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό στο οποίο αναφερθήκατε της Ελλάδος.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η ερώτηση που κάνατε έχει μία ευρωπαϊκή και μία εθνική διάσταση. Η ευρωπαϊκή διάσταση αφορά στην υποχρέωση της Ευρώπης να μπορεί να προστατεύσει την ευρωπαϊκή παραγωγή από αθέμιτο ανταγωνισμό από χώρες οι οποίες δεν έχουν τόσο φιλόδοξους στόχους ως προς την πράσινη μετάβαση και αυτό λέγεται carbon adjustment touch, είναι κάτι το οποίο συζητείται ήδη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προφανώς δεν είμαστε αφελείς και δεν πρόκειται να πάμε να πυροβολήσουμε τα πόδια της ευρωπαϊκής παραγωγής εκθέτοντάς την σε έναν αθέμιτο ανταγωνισμό -διότι περί τούτου θα επρόκειτο- από χώρες οι οποίες υπολείπονται της Ευρώπης ως προς τους στόχους που έχουμε θέσει για την κλιματική μετάβαση.

Τώρα, για την πατρίδα μας. Η πατρίδα μας κάνει βήματα, έχοντας καθυστερήσει σε αυτήν την κατεύθυνση για να έχει μια πραγματική αγορά ενέργειας και να ξεπεράσει τις στρεβλώσεις του παρελθόντος.

Έχουμε αποδείξει, όμως, ότι και βραχυπρόθεσμα έχουμε την δυνατότητα να στηρίξουμε την εγχώρια επιχειρηματική κοινότητα, την παραγωγή, όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις, με έκτακτες παρεμβάσεις, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις πολύ απότομες αυξήσεις που είδαμε τους τελευταίους μήνες στις τιμές του φυσικού αερίου, που έχουν συμπαρασύρει, προφανώς και τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος.

Από τον Ιανουάριο υπάρχει ήδη επιδότηση 65 ευρώ την μεγαβατώρα για όλες τις ελληνικές επιχειρήσεις, κάτι το οποίο δεν υπήρχε μέχρι και τον Δεκέμβριο. ‘Αρα, θα υπάρχει μια πρώτη ανακούφιση στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας, όπως ήδη έχουμε κάνει, θα εξακολουθούμε να στηρίζουμε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Καμία χώρα -θέλω να το τονίσω αυτό- δεν είναι σε θέση να απορροφήσει πλήρως τις αυξήσεις στο ενεργειακό κόστος. Όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα χρησιμοποιώντας διαφορετικά ή και συχνά παρεμφερή εργαλεία. Το ίδιο κάνουμε και εμείς. Και από κει και πέρα προφανώς υπάρχουν ζητήματα που αφορούν τη σωστή και εύρυθμη λειτουργία των αγορών ενέργειας.

Κάνουμε πολλά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Και προφανώς θέλουμε να είμαστε παρόντες και στο ευρύτερο γήπεδο, εντός εισαγωγικών, στο ευρύτερο πεδίο της ενεργειακής διπλωματίας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο ως ενεργειακός κόμβος.

Είτε μιλάμε σε πρώτη φάση, παραδείγματος χάριν, για εισαγωγές φυσικού αερίου από την ευρύτερη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, είτε αυτό γίνει με αγωγό, είτε αυτό γίνει με LNG.

Έχουμε κάνει πολλές κινήσεις σε αυτή την κατεύθυνση. Η Ελλάδα θα είναι εκ των πραγμάτων κόμβος για την διασύνδεση του ευρωπαϊκού δικτύου με το δίκτυο της Αφρικής ως προς την ηλεκτρική ενέργεια.

Για αυτό και αποδίδουμε τόσο μεγάλη σημασία και στον Euroasia και στον Euroafrica Interconnector να μπορούμε να διασυνδεθούμε από την μία με την Κύπρο και το Ισραήλ, από την άλλη με την Αίγυπτο.

Αναφέρομαι ειδικά στην Αίγυπτο, διότι η Αίγυπτος έχει πολύ μεγάλες δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ιδίως η ηλιακή ενέργεια.

Και είναι επιβεβλημένο αυτή η ενέργεια με κάποιο τρόπο να μπορεί να φτάσει στην Ευρώπη. Η ίδια η Ελλάδα κάποια στιγμή θα πρέπει να είναι πλεονασματική στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτό απαιτεί διασυνδέσεις, καλύτερες διασυνδέσεις με το υπόλοιπο ευρωπαϊκό δίκτυο. Και βέβαια το μεγάλο ζήτημα του υδρογόνου, το οποίο μας απασχολεί όλους, και εκεί πιστεύω ότι η χώρα θα έχει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο ως παραγωγός ή ως διαμετακομιστής υδρογόνου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Πολλές οι ευκαιρίες, λοιπόν, και στο ενεργειακό πεδίο και πολλές οι επενδυτικές ευκαιρίες. Εξάλλου φαντάζομαι και ότι πολλά από τα μέλη σας ήδη σπεύδουν να επενδύσουν στον τομέα της ενέργειας.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Το θέμα του υδρογόνου θα μας δοθεί η ευκαιρία με τον Υπουργό, τον κύριο Σκρέκα, να το εξαντλήσουμε γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό, συμφωνούμε απόλυτα.

Κλείνοντας, ποιες θα ήταν οι συστάσεις σας, πώς θα μπορούσαν οι σχέσεις των δύο χωρών προς όφελος και των δύο να γίνουν ακόμη πιο ισχυρές;

Κυριάκος Μητσοτάκης Κατ’ αρχάς, όπως σας είπα, έχουμε ένα πολύ καλό επίπεδο σχέσεων με τη Γερμανία και θεωρώ πολύ σημαντικό ότι έχουμε αφήσει στο παρελθόν στερεότυπα της προηγούμενης δεκαετίας.

Πιστεύω ότι έχουμε ακόμα δουλειά να κάνουμε και εδώ σίγουρα μπορεί να μας βοηθήσει το Επιμελητήριο να παρουσιάσουμε τις επενδυτικές ευκαιρίες της χώρας, όχι τόσο στις μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις όσο στο αμέσως χαμηλότερο επίπεδο.

Η Γερμανία έχει μία πάρα πολύ δυναμική αγορά μεσαίων επιχειρήσεων. Δεν είμαι σίγουρος ότι όλοι ακόμα γνωρίζουν αυτά τα οποία συμβαίνουν στην Ελλάδα και πιστεύω ότι εκεί μπορούμε να δουλέψουμε από κοινού μέσα από τη διεθνή οικονομικής μας διπλωματία, με τη βοήθεια των επιμελητηρίων, να γνωρίσουν την Ελλάδα και επιχειρήσεις που ενδεχομένως ακόμα να τη βλέπουν με κάποιο σκεπτικισμό.

Από εκεί και πέρα, αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι σε πολιτικό επίπεδο έχουμε άριστες σχέσεις. Εκτιμώ ότι σύντομα θα έχω τη δυνατότητα να συναντηθώ και με τον νέο Γερμανό Καγκελάριο για να μπορέσουμε να συζητήσουμε και τα ευρύτερα θέματα της πολιτικής μας συνεργασίας.

Οπότε, για να τελειώσουμε από εκεί που ξεκινήσαμε, να τονίσω ότι και κατά τη διάρκεια της κρίσης πολλοί από τους στόχους και τα επενδυτικά σχέδια τα οποία είχαμε προδιαγράψει όταν βρεθήκαμε στο Επενδυτικό Φόρουμ του Βερολίνου γίνονται πραγματικότητα και αυτό είναι εξαιρετικά αισιόδοξο διότι πάει να πει ότι σε αυτή την Κυβέρνηση αρέσουν οι πράξεις και όχι τα λόγια.

Οπότε πια είμαστε σε μία περίοδο όπου ήδη έχουμε success stories πολύ συγκεκριμένα για τα οποία μπορούμε να μιλήσουμε. Και φυσικά τίποτα δεν προσελκύει περισσότερο το ενδιαφέρον των επενδυτών από τις ιστορίες άλλων επενδυτών οι οποίοι ήρθαν και νομίζω ότι εξέφρασαν μια ικανοποίηση από το επενδυτικό κλίμα και από τις ευκαιρίες που η χώρα παρουσίασε.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Σε αυτό το οποίο αναφέρατε συμφωνούμε απόλυτα ότι μπορεί σε επίπεδο Βερολίνου να είναι γνωστές οι εξελίξεις στην Ελλάδα, πολύ σημαντικό αυτό όμως να το μεταφέρουμε και σε επίπεδο των κρατιδίων, τα οποία τα κρατίδια είναι αυτά τα οποία είναι πιο συνδεδεμένα, πιο στενά με τον επιχειρηματικό κόσμο. Και εκεί είναι και η αμεσότητα των αποφάσεων.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Και βέβαια για να είμαστε και λίγο έτσι πρακτικοί και για τις άμεσες ευκαιρίες του καλοκαιριού, μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι και ένας πάρα πολύ σημαντικός τουριστικός προορισμός για Γερμανούς επισκέπτες.

Είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της TUI πριν από κάποιες εβδομάδες, υπάρχει πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για σημαντική αύξηση των τουριστικών ροών από τη Γερμανία προς την Ελλάδα.

Σημαντικότατη πρόκληση για εμάς είναι η διεύρυνση της τουριστικής μας περιόδου, η οποία συνδέεται νομίζω συνολικά με την επανεξέταση του τι μπορούν να προσφέρουν οι επενδυτικοί μας προορισμοί.

Και βέβαια να τονίσω και πάλι ότι για εμάς τουριστική ανάπτυξη δεν νοείται χωρίς προστασία του περιβάλλοντος. Η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη είναι μονόδρομος για τη χώρα. Είναι το αίτημα των καιρών και νομίζω ότι και στον τομέα αυτόν μπορούμε να πρωτοπορήσουμε.

Και νομίζω ότι και ορισμένα έργα τα οποία έχουν γίνει, όπως παραδείγματος χάρη, το project της Αστυπάλαιας που δίνουν τη δυνατότητα να εξηγήσουμε τι σημαίνει, ειδικά στα νησιά μας, το πόσο γρήγορα μπορούμε να πάμε προς την κλιματική ουδετερότητα σε κλειστά συστήματα όπως είναι τα νησιά μας, όπου μπορούμε να δούμε συνολικά την κυκλική οικονομία μέσα από ένα τελείως διαφορετικό πρίσμα.

Νομίζω ότι όλες αυτές είναι πρωτοβουλίες οι οποίες μας επιτρέπουν να βλέπουμε την Ελλάδα του μέλλοντος και όχι την Ελλάδα του παρελθόντος.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Θα είμαστε κοντά σας. Μάλιστα συμπληρώνοντας και κλείνοντας, silver economy το οποίο σημαίνει πλέον ότι θα θέλαμε τους συνταξιούχους της Γερμανίας να μην πηγαίνουν στην Ισπανία αλλά να έρχονται πλέον και να περνάνε την ηλιοφάνεια, τους θερινούς μήνες στην Ελλάδα.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Έχουμε δώσει σημαντικά φορολογικά κίνητρα για συνταξιούχους οι οποίοι θα μπορέσουν να φορολογούνται, να μεταφέρουν τη φορολογική τους έδρα στην Ελλάδα.

Και θα ήθελα να πω ότι η Ελλάδα πια δεν είναι μια χώρα προορισμός επισκεπτών. Είναι μια χώρα από την οποία μπορεί κάποιος να δουλεύει, είναι μια χώρα στην οποία κάποιος μπορεί να περάσει συνταξιοδοτικό χρόνο.

Είναι μια χώρα στην οποία θα μπορεί να έρθει για να λάβει υπηρεσίες εκπαίδευσης, υπηρεσίες υγείας και βέβαια σε μια εποχή όπου η διάκριση μεταξύ εργασίας και ψυχαγωγίας αρχίζει να γίνεται πιο νεφελώδης, όπου κάποιος μπορεί να δουλεύει, να περνάει χρόνο στην Ελλάδα, να δουλεύει στην Ελλάδα κάποιους μήνες, να επιστρέφει στη δουλειά του. Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις μεγάλες, οι οποίες μας προσεγγίζουν και μας λένε σε αυτή τη λογική: θέλουμε να δίνουμε τη δυνατότητα σε εργαζόμενούς μας να περνάνε κάποιες εβδομάδες στην Ελλάδα και να δουλεύουν από την Ελλάδα.

Θεωρώ ότι ανοίγονται πολλές άλλες ευκαιρίες που τοποθετούν την Ελλάδα πια πέρα και πάνω από το πλαίσιο μιας χώρας που βασικά για τους ξένους επισκέπτες ήταν ένας καλοκαιρινός προορισμός.

Κωνσταντίνος Μαραγκός: Ευχαριστούμε πάρα πολύ για τις ξεκάθαρες τοποθετήσεις σας, νομίζω πραγματικά ότι παρόλο που, θα έλεγα, ήταν αρκετά προκλητικές οι ερωτήσεις οι οποίες θέσαμε έγινε συνειδητά για να μπορέσουμε, θα έλεγα, ώστε τυχόν σύννεφα ή σκέψεις οι οποίες υπάρχουν ίσως στους εν δυνάμει Γερμανούς επενδυτές, από εσάς προσωπικά να τα ξεκαθαρίσουμε. Ευχαριστώ πάρα πολύ για την παρουσία σας.

Πηγή ΑΠΕ