Λαϊλιάς Σερρών: Τόπος αναψυχής και καύχημα των Σερραίων

Το δάσος του Λαϊλιά, βρίσκεται 25 χλμ από την πόλη των Σερρών, στην οροσειρά της Βροντούς και αποτελεί μία μαγευτική τοποθεσία, υψηλής αισθητικής και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Είναι ένα ψηλό δάσος οξιάς και δασικής πεύκης με έκταση 33.000 στρεμμάτων. Πρόκειται για ορεινό σύμπλεγμα με υψηλότερη κορυφή τα 1850 μέτρα, με δασοκάλυψη 83% και οδικό δίκτυο 110 χιλιόμετρα.

Το δάσος του Λαϊλιά είναι συνδεδεμένο με χίλιες παραδόσεις και ιστορίες.

Για πρώτη φορά το όνομα «Λαϊλιάς» που είναι παραφθορά της τουρκικής λέξης Γιαϊλιάς, αναφέρεται στο «Χρονικό του Πάπα-Συνοδινού» το 1603-1604.

Το όνομα Γιαϊλιάς σήμαινε τόπος ξεφαντώματος, αναψυχής και παραθερισμού.

Τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία για το ορεινό συγκρότημα της Βροντούς που περιλαμβάνει το δάσος Λαϊλιά, δεν είναι ικανά να αποδώσουν την πλήρη ιστορική εξέλιξη της περιοχής, δείχνουν ωστόσο ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν αποτελούσε ένα ανεξάρτητο ορεινό τμήμα, ξεκομμένο από την ανθρώπινη δραστηριότητα της γειτονικής πεδιάδας των Σερρών, που ήταν ιδιαίτερα έντονη από τους αρχαιοτάτους χρόνους.

Πηγές αναφέρουν πως επι τουρκοκρατίας είχαν στον Λαϊλιά θερινές κατοικίες πρόκριτοι του Νομού και οι μπέηδες έστελναν εκεί τα χαρέμια τους για παραθέριση.

Λίγο αργότερα οι Σερραίοι δημιούργησαν στον Λαϊλιά ένα γραφικό χωριό αξιοποιώντας, τον έτσι σε αξιόλογο θέρετρο.

Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος, όμως, ερήμωσε τα πάντα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των επισκεπτών συγκεντρώνει ο τεράστιος βράχος της Κατίγκας που βρίσκεται στο χείλος μιας βαθιάς χαράδρας και ξαναζωντανεύει το θρύλο της Κατίγκας, της κοπέλας που αυτοκτόνησε πέφτοντας από το βράχο για να μην παντρευτεί έναν μωαμεθανό.

Στο μεσοπόλεμο οι Σερραίοι, στο οργανωμένο θέρετρο που είχαν στο βουνό οργάνωναν τα «ανταμώματα». Οι κτηνοτρόφοι νομάδες Βλάχοι είχαν στεριώσει στα χαμηλότερα και ηπιότερα επίπεδα του δάσους χτίζοντας οικισμό στον οποίο ξεχώριζε η εκκλησία, καμωμένη με μεράκι και ευλάβεια.

Πολλοί είναι οι περιπατητές και οι αθλητές που επισκέπτονται καθημερινά το δάσος κατα τους θερινούς μήνες με αποκορύφωμα το Δεκαπενταύγουστο, οπότε και διοργανώνονται λαογραφικές εκδηλώσεις.

Στην κορυφή «Αλή-μπαμπάς» υπάρχει μία πηγή, το νερό της οποίας χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή του «ακανέ» που αποτελεί ακόμα και σήμερα παραδοσιακό τοπικό γλύκισμα.

Στη βόρεια πλευρά της κορυφής μέσα σε δάσος από οξυές και έλατα σε υψόμετρο 1600 μέτρων, βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο του Λαϊλιά, δημιούργημα του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Σερρών, που είναι ένα από τα πιο αξιόλογα της Ελλάδας. Διαθέτει μία βασική χιονοδρομική πίστα μήκους 1.000 μέτρων και πλάτους 70 μέτρων, η οποία εξυπηρετείται από ένα συρόμενο χιονοδρομικό αναβατήρα ενω υπάρχει και μία δεύτερη πίστα με μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας. Με κατάλληλο φωτισμό που τοποθετήθηκε στην πίστα γίνονται και νυχτερινές καταβάσεις.

Κάθε χρόνο στο χιονοδρομικό κέντρο πραγματοποιούνται αγώνες καταβάσεων και δρόμου αντοχής, πανελλήνιοι, τοπικοί, περιφερειακοί και άλλοι χιονοδρμικοί αγώνες.

Επίσης, λειτουργεί ένα σύγχρονο χιονοδρομικό περίπτερο-σαλέ.

Το βιοκλίμα της περιοχής έχει αξηρικό εύκρατο χαρακτήρα που δεν ανήκει στο μεσογειακό αλλά στα βιοκλίματα της Μεσευρώπης.

Στο δάσος του Λαϊλιά παρατηρούνται 515 περίπου taxa, είδη και κατώτερες ταξινομικές μονάδες.

Πλούσια είναι η βλάστηση και η υποβλάστηση. Στην τοποθεσία «Μπαλτά-Τσαΐρ» αναπτύσσεται ένα παλαιοντολογικό φυσικό μουσείο της βλάστησης του δάσους.

Στην περιοχή χρονολογικά εντοπίσθηκε η πρώτη παρουσία των ανθρώπων σ΄αυτήν. Ο χώρος ονομάζεται «σφαγνώνας», προστατεύεται από το Υπουργείο Γεωργίας και κηρύχθηκε διατηρητέο φυσικό μνημείο.

Σ΄αυτήν την έκταση συναντώνται από τα πιο σπάνια είδη χλωρίδας, ενώ γίνονται έρευνες της μεταπαγετώδους εξέλιξης του δάσους.

Η πανίδα του είναι πλούσια και σημαντική, ενώ το δάσος διατηρείται σαν πυρήνας αποταμίευσης με την απαγόρευση του κυνηγιού διαρκώς.

Από τα φυτοφάγα θηλαστικά έντονη είναι η παρουσία των ζαρκαδιών και των λαγών, από τα παμφάγα τα αγριογούρουνα αποτελούν το σημαντικότερο πληθυσμό ενω οι λίγες καφετιές αρκούδες βρίσκουν άσυλο στο βόρειο απόκρημνο τμήμα του δάσους.

Έντονη είναι η παρουσία της αλεπούς από τα σαρκοφάγα και μετριότερη του τσακαλιού. Επίσης, στην περιοχή παρατηρήθηκαν και χειρόπτερα, ενώ σημαντική είναι η παρουσία των ερπετών τόσο αριθμητικά όσο και σε ποικιλία ειδών.

Επίσης έχουν καταγραφεί 63 είδη ορνιθοπανίδας από τα οποία τα 10 προστατεύονται από σχετική οδηγία της Ε.Ο.Κ., περι διατήρησης των άγριων πουλιών.

Το δάσος του Λαϊλιά με τα πανύψηλα δένδρα, τις απότομες χαράδρες, τους απόκρυμνους και τεράστιους βράχους, τα περιπατητικά μονοπάτια καθώς και τις ανέσεις του χιονοδρομικού κέντρου και του ορειβατικού καταφυγίου προσφέρεται για τουρισμό όλες τις εποχές του χρόνου.