Δύο σημαντικές εκδηλώσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο μνημείο του Δημητρίου Μεσθενέως και στο μέγαρο Χρυσόγελου, στο Μεσολόγγι και ήταν αφιερωμένες στην ιστορία του Ελληνικού Τύπου και στην πνευματική κληρονομιά της Εξόδου, διοργάνωσε το βράδυ του Σαββάτου ο Δήμος της Ιερής Πόλης, ενώ ήταν ενταγμένες στο πλαίσιο της προετοιμασίας των τιμητικών εκδηλώσεων για τη 200η επέτειο της Εξόδου του Μεσολογγίου.

Το μνημείο του Δημητρίου Μεσθενέως

Η πρώτη εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ και πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Ιωάννη – Ιάκωβου Μάγερ, του Μεσολογγίου, όπου έγινε η τελετή αποκαλυπτηρίων του μνημείου του Δημητρίου Μεσθενέως, τυπογράφου του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» και των «Ελληνικών Χρονικών».

Στον χαιρετισμό της, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου, τόνισε ότι «ο Ιωάννης – Ιάκωβος Μάγερ, ο μεγάλος αυτός δημοσιογράφος που προσέφερε τόσα πολλά στην ελληνική δημοσιογραφία και στην επανάσταση, δεν θα μπορούσε να επιτελέσει το σπουδαίο έργο του χωρίς την συμβολή του τυπογράφου Δημητρίου Μεσθενέως, αφού μαζί, μέσα από το τυπογραφείο τους στο Μεσολόγγι, έδωσαν φωνή στον Αγώνα και άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία του Τύπου και του Έθνους», προσθέτοντας: «Ο Δημήτριος Μεσθενεύς υπήρξε μια εμβληματική μορφή των πρώτων χρόνων του ελληνικού κράτους. Ανήκε στη γενιά των ανθρώπων που έζησαν τον αγώνα για την ελευθερία, που υπηρέτησαν την επανάσταση. Την υπηρέτησαν χωρίς να πυροβολήσουν τον εχθρό με σφαίρες από μολύβι. Αλλά με τα δικά τους βόλια, με τα βόλια της γνώσης, με το μελάνι και με το χαρτί, με τις λέξεις και με τις ιδέες.

Το μνημείο είναι ένα σύμβολο. Ένα σύμβολο της ευγνωμοσύνης που νοιώθουμε προς όλους εκείνους που εργάστηκαν με ταπεινότητα και αφοσίωση για να οικοδομήσουν την υποδομή του νέου ελληνισμού.

Το μνημείο είναι μια υπενθύμιση ότι εκτός των επωνύμων που κατέχουν ηγετικά αξιώματα στην πολιτική, το στρατό και τις τέχνες, υπάρχουν χιλιάδες ανώνυμοι συμπολίτες μας που έχουν μοχθήσει και προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στο Έθνος.

Η τέχνη της τυπογραφίας, όπως την υπηρέτησε ο Δημήτριος Μεσθενεύς υπήρξε πράξη πολιτισμού και πατριωτισμού. Η μνήμη του μας διδάσκει ότι η γνώση, η παιδεία και η καλλιέργεια του λόγου είναι τα θεμέλια της ελευθερίας μας, τα θεμέλια της Πολιτείας μας, τα θεμέλια του κόσμου μας. Τα θεμέλια που πρέπει παντοιοτρόπως να συντηρήσουμε».

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ, Σωτήρης Τριανταφύλλου, στο δικό του χαιρετισμό σημείωσε:«Η ελληνική δημοσιογραφία αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια ιστορία του Τύπου, διότι υπήρξε η πρώτη δημοσιογραφία στον κόσμο που συνέβαλε ενεργά και ουσιαστικά στην απελευθέρωση ενός κράτους. Αυτή ήταν και η αιτία γέννησης των ελληνικών εφημερίδων, η στήριξη της επανάστασης.

Ορισμένοι εκ των πρωτοπόρων του ελληνικού Τύπου και της ελληνικής δημοσιογραφίας ήταν και ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Και αυτοί δεν θα μπορούσαν παρά να έχουν γράψει τις χρυσές σελίδες της ιστορίας τους εδώ, στο Μεσολόγγι, τον ιερό αυτό τόπο των Ελλήνων.

Δίπλα στο άγαλμα του πρωτοπόρου της ελληνικής δημοσιογραφίας και ήρωα της επανάστασης, Ιωάννη -Ιακώβου Μάγερ, αποκαλύφθηκε το μνημείο ενός άλλου μεγάλου, του Δημητρίου Μεσθενέως, τυπογράφου του “Ύμνου εις την Ελευθερίαν” και των “Ελληνικών Χρονικών”, της εφημερίδας του Μάγερ που ήταν εξ εκείνων των εντύπων που βοήθησαν την επανάσταση και συνέβαλλαν στην απελευθέρωση και την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Ο Δημήτριος Μεσθενεύς ήταν ένας ακόμη πρωτοπόρος της ελληνικής δημοσιογραφίας και ήρωας της επανάστασης που έπεσε ηρωικά στην έξοδο του Μεσολογγίου.

Δίπλα λοιπόν, στο άγαλμα του Ιωάννη – Ιάκωβου Μάγερ που τοποθετήθηκε από την ΕΣΗΕΑ το 1926, αποκαλύφθηκε το μνημείο του Δημητρίου Μεσθενέως. Η Ομοσπονδία και οι Ενώσεις Συντακτών της χώρας τιμούμε έναν εκ των πρωτοπόρων της ελληνικής δημοσιογραφίας και ήρωα της ελληνικής επανάστασης και δηλώνουμε την υπερηφάνεια μας ως Έλληνες, αλλά και άνθρωποι του Τύπου και της δημοσιογραφίας».

Στον χαιρετισμό του, ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς, δημοσιογράφος – συγγραφέας, γενικός διευθυντής της εφημερίδας «Εστία» και μέλος του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων ότι «η προσφορά και η θυσία του Δημητρίου Μεσθενέως τον κατέστησαν πρότυπο» και συνέχισε: «Τιμούμε έναν φιλελεύθερο εργάτη της αλήθειας. Έναν αγωνιστή που έδωσε τη μάχη του και πάλεψε με τα στοιχεία της τυπογραφίας για την πιο σπάνια μορφή ελευθερίας, την πνευματική.

Ίσως κάποιοι αναρωτηθούν: Γιατί να μιλήσουμε και να τιμήσουμε έναν άνθρωπο που τύπωνε ειδήσεις και ιδέες;

Η απάντηση είναι απλή: Διότι και η επανάσταση, για να επικρατήσει, δεν χρειαζόταν μόνο σπάθες – χρειαζόταν και λέξεις. Ήθελε τα παλικάρια – ήθελε όμως και συνειδήσεις. Δεν είχε ανάγκη μόνον από στρατιώτες – αλλά και από τυπογράφους. Εντέλει διότι και αυτός θυσίασε τη ζωή του ως Έλληνας αγωνιστής. Το τυπογραφείο του Αγώνα δεν ήταν εργαλείο· ήταν όπλο πολιτικό, κοινωνικό και ηθικό. Ο εχθρός ήθελε να καταστρέψει το χαρτί, να φιμώσει τις λέξεις, να θάψει την αλήθεια. Γι’ αυτό και το τυπογραφείο μεταφέρθηκε, διέφυγε, ξαναστήθηκε – δεν σίγησε ποτέ. Όπως αναφέρει η εφημερίδα του Μάγερ σε κρίσιμη στιγμή: “Ουδέποτε έπαυσεν να εργάζεται το τυπογραφείον, ούτε όταν αι βόμβαι έπιπτον καθημερινώς επί της πόλεως”».

Κατά την διάρκεια της τελετής απηύθυνε χαιρετισμό και ο δήμαρχος Μεσολογγίου Σπύρος Διαμαντόπουλος, ο οποίος ανέφερε, μεταξύ άλλων:

«Αποκαλύψαμε το νέο μνημείο, έργο του καταξιωμένου συντοπίτη μας εικαστικού Ευάγγελου Ρόμπολα, αποκαθιστώντας έτσι μια ιστορική οφειλή της πόλης προς τον τυπογράφο του “Ύμνου εις την Ελευθερίαν” και των “Ελληνικών Χρονικών” προς εκείνον που μέσα από το μελάνι και το χαρτί συνέβαλε όσο λίγοι στη διαμόρφωση του εθνικού ιδεώδους.

Η παρουσία μας εδώ είναι και υπενθύμιση του σπουδαίου ρόλου που διαδραμάτισε το Μεσολόγγι στην επανάσταση του 1821.

Μια πόλη που δεν πολέμησε μόνο με τα όπλα, αλλά και με τη σκέψη, τον λόγο, τον πολιτισμό.

Μια πόλη που διαμόρφωσε συνειδήσεις και γέννησε ιδανικά που φτάνουν ως τις μέρες μας.

Σχεδόν δύο αιώνες μετά την ηρωική Έξοδο, το Μεσολόγγι συνεχίζει να αποτελεί φάρο πολιτισμού, αντίστασης και πνευματικής αντοχής».

Μιλώντας ο δήμαρχος Μεσολογγίου για τον ρόλο που πρέπει να επιτελεί η δημοσιογραφία, επεσήμανε ότι «οι δημοσιογράφοι σήμερα είναι οι συνεχιστές εκείνης της φωνής που γεννήθηκε εδώ, πριν από 200 χρόνια, της φωνής που αντιστάθηκε στη σιωπή και έγραψε την αλήθεια» συμπληρώνοντας: «Ας τιμήσουμε, λοιπόν, τον Δημήτριο Μεσθενέα και το έργο του, αναγνωρίζοντας την πολύτιμη προσφορά του στην εθνική μας κληρονομιά και στην πνευματική συνέχεια του Μεσολογγίου».

Η επετειακή έκδοση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν»

Η δεύτερη εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο μέγαρο Χρυσόγελου, με τη χορηγία και την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και την υποστήριξη της Κ.Ε.Δ.Ε., όπου παρουσιάστηκε η επετειακή έκδοση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, εκ της τυπογραφίας Δημητρίου Μεσθενέως.

Στον χαιρετισμό που απηύθυνε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου, υπογράμμισε:

«Συγκεντρωθήκαμε εδώ σε μία τελετή μνήμης. Μία τελετή μνήμης και τιμής προς τον εθνικό μας ποιητή. Τον ποιητή που μπόρεσε να δώσει φωνή στην αγωνιζόμενη Ελλάδα.

Μία φωνή που ακούστηκε στα πέρατα του κόσμου.

Ο “Ύμνος εις την Ελευθερίαν” αποτελεί κορυφαίο σύμβολο της εθνικής μας αυτογνωσίας. Στους στίχους του Σολωμού περιγράφεται ο αγώνας των Ελλήνων για την ελευθερία.

Περιγράφεται ο πόνος, οι θυσίες, το αίμα του λαού μας και ταυτόχρονα περιγράφεται το όραμα μιας ελευθερίας ουσιαστικής, μίας ελευθερίας πολιτικής μίας ελευθερίας ηθικής και πνευματικής.

Είναι μία διακήρυξη ψυχής, Είναι ένα μνημείο γλώσσας και πίστης για την αίσια κατάληξη του αγώνα.

Η επετειακή έκδοση, δεν είναι μόνο η αποτύπωση ενός ιστορικού τεκμηρίου. Είναι μία σύνδεση ανάμεσα στον ένδοξο αγώνα των προγόνων και τη συλλογική μας ευθύνη να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Είναι μία κληρονομιά που οφείλουμε να μας εμπνέει και να μας καθοδηγεί.

Σε μία εποχή κρίσης των παραδόσεων και των αξιών ο ‘Ύμνος εις την Ελευθερίαν΄ αποτελεί φάρο κατανόησης ότι η ελευθερία χρειάζεται επαγρύπνηση, αλληλοσεβασμό, ήθος και παιδεία.

Δεν ξεχνάμε ότι ο κορυφαίος ποιητής κατάφερε με τη γραφή του να δώσει στην ελευθερία αιώνια μορφή».

Στη συνέχεια, μίλησε ο δήμαρχος Μεσολογγίου, Σπύρος Διαμαντόπουλος, ο οποίος υπογράμμισε:

«Όπως τότε ο “Ύμνος εις την Ελευθερίαν” αντήχησε στα χείλη των αγωνιστών, έτσι και σήμερα, δύο αιώνες αργότερα, η επετειακή του ανατύπωση μάς καλεί να αναλογιστούμε τη διαχρονική σημασία της ελευθερίας, της αλήθειας και της παιδείας.

Τιμούμε, λοιπόν, τον Δημήτριο Μεσθενέα, τον “Ύμνον εις την Ελευθερίαν” και κάθε φωνή που φωτίζει το πνεύμα της ελευθερίας και της Δικαιοσύνης.

Ας κρατήσουμε ζωντανή αυτή την κληρονομιά και ας την παραδώσουμε ακέραιη στις επόμενες γενιές».

Στον χαιρετισμό του, ο Μπάμπης Λέγγας, εκδότης, βιβλιοδέτης, αναφέρθηκε στην επετειακή έκδοση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού εκ της τυπογραφίας Δημητρίου Μεσθενέως, λέγοντας μεταξύ άλλων: «Η νέα έκδοση δεν αντιγράφει μηχανικά το βιβλίο ως μουσειακό αντίγραφο το επανερμηνεύει, με σεβασμό στα υλικά και το ήθος της εποχής. Στόχος μας ήταν να αναβιώσουμε το πρωτότυπο ως ζωντανό τεκμήριο, μέσα στη σύγχρονη κοινωνία, με τη γλώσσα της σημερινής τυπογραφίας.

Στον “Ύμνο εις την Ελευθερίαν” δεν ζει μόνο ο λόγος του Σολωμού* ζει η πράξη του Μεσθενέως, των επώνυμων και ανώνυμων τυπογράφων του, και του κύκλου που πλαισίωνε το τυπογραφείο.

Το βιβλίο έγινε τότε πράξη αντίστασης. Σήμερα γίνεται πράξη μνήμης.

Διακόσια χρόνια μετά, η πόλη της Εξόδου ξαναδίνει στον κόσμο το ίδιο βιβλίο, όχι για να το φυλάξει, αλλά για να το ξαναδιαβάσει, ως πράξη ελευθερίας, ως υπόσχεση συνέχειας, ως χειροποίητη μνήμη».