Με λαμπερές συμμετοχές και αριστουργήματα της μουσικής δωματίου, κάποια από τα οποία δεν παρουσιάζονται συχνά στο κοινό, το 13ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων έδωσε και φέτος το παρόν στην έδρα του, το Συνεδριακό Κέντρο του Minoa Palace Resort.
Έχοντας κάνει έναρξη για πρώτη φορά εκτός του νομού Χανίων -η ‘εκκίνηση’ δόθηκε στο Κηποθέατρο Ηρακλείου την Κυριακή 24 Αυγούστου, συναυλία που επαναλήφθηκε την επομένη στο συνεδριακό κέντρο-, η ‘αυλαία’ πέφτει την Τετάρτη 3 και την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου στην Αρχαία ‘Απτερα.
Η φετινή διοργάνωση με τίτλο «Πόλεμος και Ειρήνη» αντλεί το περιεχόμενό της από τα δεινά του πολέμου, αλλά και από τον πόθο και την ελπίδα για ειρήνη, τιμώντας την επέτειο των 80 χρόνων από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Φέτος πήραμε την πρωτοβουλία να αποδώσουμε μουσικά τη θεματική ‘Πόλεμος και Ειρήνη’. Βιώνουμε μια εποχή όπου οι ισορροπίες κλυδωνίζονται γεωπολιτικά και η ειρήνη μοιάζει πιο εύθραυστη. Είμαστε μάρτυρες ηγετών που δεν αποπνέουν καμία εγγύηση για την υπεράσπιση της θεμελιώδους αξίας της ασφάλειας και της ειρηνική συνύπαρξης των λαών. Υπό αυτό το περιβάλλον προσπαθήσαμε να στήσουμε ένα πρόγραμμα για το φεστιβάλ όπου το κάθε μουσικό έργο θα έχει να διηγηθεί μια ιστορία μέσα από τον πόλεμο, την καταπίεση και την προσπάθεια για επιβίωση μέσα από ολοκληρωτικά καθεστώτα».
Με αυτά τα λόγια, ο Γιώργος Μαθιουλάκης, διευθυντής και ψυχή του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων, έδωσε το στίγμα της διοργάνωσης, καλωσορίζοντας το κοινό στην αίθουσα του Minoa Palace Resort, χώρος που φιλοξένησε με τον καλύτερο ακουστικό τρόπο τα μουσικά αριστουργήματα. Όπως τα έργα του Μιετσισλάβ Βάινμπεργκ, του Πολωνού, εβραϊκής καταγωγής, συνθέτη, ο οποίος υπέστη πολλά δεινά -η οικογένειά του θανατώθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης-, κατέφυγε στη Σοβιετική Ένωση (κι εκεί η ζωή του δεν ήταν πάντα εύκολη), όπου συνάντησε έναν άλλο σπουδαίο συνθέτη που τον καθόρισε: τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Στη συναυλία ακούστηκε το κουιντέτο με πιάνο, έργο 18, του Βάινμπεργκ, που γράφτηκε το 1944, όταν ο συνθέτης ήταν 25 ετών. Όπως αναφέρει το πρόγραμμα του φεστιβάλ, το έργο ξεχωρίζει για την αριστοτεχνική μορφολογική «αρχιτεκτονική» των πέντε μερών του και ιδίως για τη βαθιά και ανάγλυφη συναισθηματικότητά του, απόρροια σε μεγάλο βαθμό των σκληρών βιωμάτων του συνθέτη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Το κουιντέτο με πιάνο του Βάινμπεργκ δεν έχουμε τη δυνατότητα και την πολυτέλεια ως ακροατές να το ακούμε σχεδόν ποτέ, ακόμα και σε ευρωπαϊκές αίθουσες με μεγάλη παράδοση. Ίσως γιατί ξεφεύγουν από το γνωστό ρεπερτόριο, ίσως γιατί είναι δύσκολο να τα ερμηνεύσουν οι μουσικοί, ίσως γιατί τα περισσότερα φεστιβάλ δεν έχουν το όραμα να παρουσιάσουν τολμηρά έργα. Εμείς εδώ θέλουμε να αποδείξουμε ότι τολμάμε να το κάνουμε με σπουδαίους μουσικούς που πιστεύουν και μοιράζονται τη δίψα για μουσική. Και πιστεύουμε ακράδαντα ότι μέσα από τη μουσική αυτή θα στείλουμε ένα μήνυμα αγάπης, αλληλεγγύης και ανθρωπιάς», πρόσθεσε στον χαιρετισμό του ο κ. Μαθιουλάκης.
Η πρώτη συναυλία ολοκληρώθηκε με το Όγδοο Κουαρτέτο για έγχορδα (αριθμός 8) του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Το έργο γράφτηκε το καλοκαίρι του 1960 μέσα σε τρεις μόλις μέρες στη Δρέσδη, όπου ο συνθέτης είχε αναλάβει τη σύνθεση μουσικής για μια κινηματογραφική ταινία, σοβιετικής και ανατολικογερμανικής συμπαραγωγής, με θέμα τον βομβαρδισμό της πόλης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το έργο αφιερώθηκε στα θύματα του φασισμού και του πολέμου, ενώ ένα είδος «μουσικής υπογραφής» έδωσε τροφή για πολλές θεωρήσεις: Το Κουαρτέτο ανοίγει με ένα χαρακτηριστικό μοτίβο τεσσάρων νοτών που κατά τη γερμανική μουσική ορολογία αντιστοιχεί στα αρχικά του ονόματος και του επιθέτου του συνθέτη.
Η δεύτερη μέρα του φεστιβάλ ήταν πολύ διαφορετική. Η διακεκριμένη ιστορικός και ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Μαρία Ευθυμίου, με την ακάματη όρεξη για μετάδοση της γνώσης, τον φωτεινό και εμπνευσμένο λόγο, έδωσε μια ακόμα πετυχημένη διάλεξη με θέμα -τι άλλο;- τον Πόλεμο και την Ειρήνη. Η συνέχεια της διοργάνωσης ήταν το ίδιο συναρπαστική, όσο και στοχαστική: Ακούστηκαν, μεταξύ πολλών άλλων, νεανικά έργα του Μπετόβεν, που μπορεί στους περισσότερους σήμερα να μοιάζουν ότι απηχούν τα καθιερωμένα πρότυπα της εποχής τους, ωστόσο για τους σύγχρονούς του ακούγονταν επαναστατικά και καινοτόμα· η πρώτη και τελευταία σονάτα για δυο πιάνα του Μότσαρτ, που μεταφέρει όλα τα πνευματικά χαρακτηριστικά της μεγαλοφυίας του· το τρίο εγχόρδων του ‘Αλφρεντ Σνίτκε, του μεγαλύτερου ίσως επιγόνου του Σοστακόβιτς στην ιστορία της σοβιετικής μουσικής δημιουργίας· η σονάτα για πιάνο αρ. 7, του Σεργκέι Προκόφιεφ, που μαζί με τις άλλες δύο (αρ. 6 και 8) έχουν μείνει γνωστές ως «Σονάτες του Πολέμου» όχι μόνο επειδή γράφτηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά επειδή εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό τη φρίκη του· οι Μεταμορφώσεις του Ρίχαρντ Στράους, έργο που ο Γερμανός συνθέτης έγραψε συγκλονισμένος μετά τον βομβαρδισμό του Μονάχου, της γενέτειράς του, το 1943· το κουαρτέτο εγχόρδων του Μίκη Θεοδωράκη με τον τίτλο «Μάζα» (όνομα χωριού του νομού Χανίων), μια νεανική σύνθεσή του που παρέμενε ημιτελής επί 50 χρόνια για να αποκατασταθεί στη σημερινή του μορφή, με την έγκριση του συνθέτη, από τον Φίλιππο Τσαλαχούρη· η Ισπανική Ραψωδία του Μωρίς Ραβέλ (μεταγραφή για δυο πιάνα και κρουστά: Peter Sadlo), που ο Γάλλος συνθέτης με την ισπανική καταγωγή (η μητέρα του ήταν από τη χώρα των Βάσκων) δημιούργησε το 1907 για να χαρακτηριστεί μετά την πρεμιέρα της ως ο «πιο Ισπανός από τους Ισπανούς».
Το εντυπωσιακό, όμως, αποτέλεσμα της 13ης διοργάνωσης δεν θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα χωρίς τους καταξιωμένους μουσικούς που συμμετείχαν σε αυτό, όπως ο φημισμένος Βέλγος πιανίστας Denis Kozhukhin, ο οποίος ερμηνεύει σήμερα το επικών διαστάσεων έργο του Αμερικανού συνθέτη Φρεντερίκ Ρζέφσκι «Λαός ενωμένος, ποτέ νικημένος», ο Josef Špaček, ένας από τους κορυφαίους βιολιστές της γενιάς τους, ο Roman Simovic, από τους πιο σημαντικούς βιολιστές παγκοσμίως, ο ‘Αγγελος Λιακάκης, κορυφαίος βιολοντσελίστας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, ο δημοφιλής πιανίστας Alexei Volodin, ο πολυβραβευμένος Δανοαμερικανός βιολονίστας και βιολίστας David Bogoradο, ο καταξιωμένος βιολοντσελίστας Alexander Wollheim, η Σέρβα βιολονίστα και βιολίστα Milena Simovic με τη λαμπρή διεθνή καριέρα, ο αναγνωρισμένος πιανίστας Τίτος Γουβέλης, η περιζήτητη κλαρινετίστα Odile Ettelt και πολλοί άλλοι. Bιρτουόζοι μουσικοί από ολόκληρο τον κόσμο απέδωσαν τη φετινή θεματολογία μέσα από εμβληματικές συνθέσεις – ορόσημα που διαλογίζονται γύρω από αιώνια δίπολα, όπως ο πόλεμος και η ειρήνη, η ελπίδα και η παραίτηση, το φως και το σκοτάδι… Οι μουσικές δυνάμεις που απελευθερώθηκαν στο Συνεδριακό Κέντρο του Minoa Palace Resort απέδειξαν ότι η κλασική μουσική δωματίου έχει βρει το φιλόξενο σπίτι της στα Χανιά.
Το 13ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Χανίων πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, την αμέριστη υποστήριξη και συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης και τη συνδρομή του Δήμου Χανίων, του Δήμου Ηρακλείου και του Δήμου Πλατανιά.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
