Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών και Εργαλείων στην Χαλκιδική: «Βουτιά» στη σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα

«Βουτιά» στη μακρόχρονη ιστορία της σχέσης του ανθρώπου με τη θάλασσα και την αλιεία πραγματοποιούν κάθε χρόνο περισσότεροι από 3000 Έλληνες και ξένοι επισκέπτες του Μουσείου Αλιευτικών Σκαφών και Εργαλείων στα Νέα Μουδανιά, στη Χαλκιδική.

Το μουσείο, όπως λέει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο δήμαρχος Νέας Προποντίδας Μανώλης Καρράς, είναι το μοναδικό του είδους του στην Ελλάδα, παρόλο που υπάρχουν αρκετά μουσεία ναυτικά- ιστορικά. «Αυτό το μουσείο αποτελεί μία από τις πολλές αποδείξεις που υπάρχουν, ότι Χαλκιδική δεν είναι μόνο παραδεισένιες παραλίες και αμμώδεις ακτές», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καρράς.

Συνολικά, μέχρι σήμερα, πέρασαν το κατώφλι του μουσείου περισσότερα από 50.000 άτομα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με την επισκεψιμότητα να χτυπά «κόκκινο» την περίοδο από την Άνοιξη μέχρι και το Φθινόπωρο. «Ευρωπαίοι, Βαλκάνιοι, Ρώσοι, Αμερικάνοι και Αυστραλοί, αλλά και τουρίστες στο νομό Χαλκιδικής από χώρες όπως -μεταξύ άλλων- Φινλανδία, Ισραήλ, Μολδαβία, Λετονία, Νότια Αφρική και Σιγκαπούρη, έχουν ήδη επισκεφθεί το Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών και Εργαλείων στα Μουδανιά», ανέφερε ο δήμαρχος Νέας Προποντίδας.

«Κάθε χρόνο», πρόσθεσε, «παιδιά της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης,ακόμη και φοιτητές πανεπιστημίων, περνούν το κατώφλι του μουσείου και “μυούνται” στον μαγευτικό κόσμο του βυθού με τις υποβρύχιες πολιτείες και τους θαλάσσιους οργανισμούς, ενώ ταυτόχρονα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά εργαλεία που χρησιμοποιούσαν αλιείες πριν από 3000 χρόνια».

Η ιστορία και τα σπάνια εκθέματα

Το Μουσείο Αλιευτικών Σκαφών και Εργαλείων στα Νέα Μουδανιά εγκαινιάστηκε στην περιοχή τον Μάρτιο του 2002, σε ένα ολοκαίνουργιο κτίριο, που κατασκευάστηκε ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό, κατόπιν πρωτοβουλίας του Ναυτικού Ομίλου και του Δήμου Ν. Μουδανιών, ενώ κόστισε 329 εκατ. δραχμές.

«Η συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας από την περιοχή των Μουδανιών -εκτίθενται όλα σε ιδιαίτερα σημείο- καθώς και ομοίωμα του παραδοσιακού αλιευτικού σκάφους “μπουγιαντές”, του μέσου διαφυγής τους μέσα από τη θάλασσα αλλά και προκειμένου να επιβιώσουν, ψαρεύοντας. Εγκαταστάθηκαν στον παραθαλάσσιο αυτόν τόπο, όπου τότε ονομαζόταν “Καργί Λιμάνι” και δημιούργησαν την πόλη των Νέων Μουδανιών», επισήμανε ο κ. Καρράς.

Ο «μπουγιαντές» που φιλοξενείται στο μουσείο είναι πιστό αντίγραφο αυτού που έφερε από τα παλιά Μουδανιά, το 1922, ο Χρήστος Λεοντής, πίσω από το οχηματαγωγό Λέρος, που μετέφερε πρόσφυγες. Ο «μπουγιαντές» της έκθεσης κατασκευάστηκε με βάση μαρτυρίες ηλικιωμένων ψαράδων και την πείρα του ναυπηγού σε παραδοσιακά σκάφη.

Στα μοναδικής σημασίας εκθέματα στο μουσείο, συμπεριλαμβάνεται ο πρώτος εξοπλισμός κατάδυσης και συγκεκριμένα η στολή μηχανικού από το 1870, καθώς και η χειροκίνητη αντλία αέρα από την παλιά Κούταλη. «Πρόκειται για έναν σπάνιο μηχανισμό κομπρεσέρ χορήγησης του αέρα στις πρώτες στολές των δυτών, ο οποίος μεταφέρθηκε από τις “χαμένες πατρίδες”», τόνισε και πρόσθεσε: «η σπογγαλιεία ανθίζει στην χώρα μας από τον 16ο-18ο αιώνα. Παλαιότερα οι σφουγγαράδες βουτούσαν κρατώντας τη σκανταλόπετρα χωρίς εξοπλισμό και χωρίς αέρα».

Μεταξύ των εκθεμάτων του μουσείου είναι και αρχαίες άγκυρες.

«Πριν 3000 χρόνια, χρησιμοποιούσαν την πέτρα με την τρύπα και περνούσαν από μέσα ένα ξύλο . Ανάλογα με το σκάφος έφτιαχναν και τον όγκο της άγκυρας», εξήγησε ο κ. Καρράς, επισημαίνοντας πως σημαντικό μέρος των εκθεμάτων στο μουσείο συνέλεξε, διατήρησε και δώρισε ο Ναυτικός Όμιλος Μουδανιών. Πρόκειται για εργαλεία αλιείας, όπως -μεταξύ άλλων- παραγάδια, καμάκια, αγκίστρια, αρχαίες άγκυρες, βαμβακερά δίχτυα, κιούρτοι και καμάκια για αχινούς, αγκίστρια και παραγάδια, μπαλότσες και μακαράδες, ροκάνια και τριβίδια, μπούσουλες, φανοί και ουράνιες σφαίρες. Υπάρχουν, επίσης, μακέτες απεικόνισης παλαιών και νέων τεχνικών αλιείας, εργαλεία ναυσιπλοΐας και μια μοναδική τεράστια -πολλών χιλιάδων- ποικιλία κοχυλιών και οστράκων των ελληνικών θαλασσών (Γαστερόποδα, Σκαφόποδα, Δίθυρα με τα ομορφότερα και σπανιότερα όστρακα της χώρας μας, όπως το Ισοκάρδιο και από τα πιο σπουδαία όπως τον Αργοναύτη).

Υπογραμμίζεται ότι το μουσείο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, διαλέξεων και βιβλιοθήκη, από το 2016 λειτουργεί και μία νέα περιοδικών εκθέσεων και βρίσκεται στη διεύθυνση Βιθυνίας 2, Νέα Μουδανιά 632 00, ενώ λειτουργεί καθημερινά και τα Σαββατοκύριακα από τις 8 το πρωί μέχρι και τις 4 το μεσημέρι.

Έλενα Αλεξιάδου

ΑΠΕ-ΜΠΕ