Date:
Αγναντεύοντας την πράσινη γραμμή στο πολιτιστικό κέντρο κατεχόμενης Αμμοχώστου- 10/ 05/ 2022
Φύγαμε για Λευκωσία!
Στο τρίτο μέρος του οδοιπορικού μας θα περιηγηθούμε κοντά στην πράσινη γραμμή που χωρίζει την Ελεύθερη από την κατεχόμενη Κύπρο και σε άλλα σημεία Εθνικού ενδιαφέροντος.
Στην πολύπαθη και ελληνικότατη Δερύνεια, όπου βρεθήκαμε, επισκεπτόμενοι το πολιτιστικό κέντρο της κατεχόμενης Αμμοχώστου, αγναντέψαμε με τα κιάλια την πράσινη γραμμή, τη νεκρή ζώνη με τα εγκαταλελειμμένα κτίρια, την Αμμόχωστο μία πόλη φάντασμα πλέον και τα Kατεχόμενα.
Τόσο κοντά και τόσο μακριά από εκεί που άλλοτε έσφυζε από ζωή το ελληνικό στοιχείο, τίποτε δεν είναι το ίδιο. Για την ιστορία, το 70% του εδάφους της περιοχής βρίσκεται πλέον υπό τουρκική κατοχή με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Στην σύντομη επίσκεψή μας στο πολιτιστικό κέντρο πήραμε χάρτες και ενημερωτικά έντυπα ενώ υπογράψαμε και στο βιβλίο επισκεπτών.
Ο ζωοδότης ήλιος της κυπριακής Βουλής σε μία λαμπρή υποδοχή
Αφήνουμε την Δερύνεια και κατευθυνόμαστε στην πόλη της Λευκωσίας, όπου θα επισκεφτούμε τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Εκεί μας περίμενε και μας υποδέχτηκε εκ μέρους της Προέδρου της Βουλής η κυρία Σταυρούλα Γρηγορίου Θωμά, ανώτερη λειτουργός ερευνών μελετών και εκδόσεων της Βουλής. Το πρώτο που είδαμε ήταν η κεραμική παράσταση από το 1955 με το ζωοδότη ήλιο, σύμβολο της Κύπρου.
Η Βουλή στεγάζεται στο κτίριο που χτίστηκε επί Αγγλοκρατίας για να στεγάσει το Γραφείο Δημοσίων Πληροφοριών και όπου στις 16 Αυγούστου 1960 έγινε η τελετή παράδοσης-παραλαβής από τον τελευταίο Άγγλο διοικητή στο πρώτο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ (τον τρίτο), που εξελέγη στις πρώτες προεδρικές εκλογές της χώρας τον Δεκέμβριο του 1959, ενώ οι πρώτες βουλευτικές εκλογές της ελεύθερης Κύπρου έγιναν τον Ιούλιο του 1960. Αρχικά οι βουλευτές ήταν 35 Ελληνοκύπριοι και 15 Τουρκοκύπριοι, ενώ σήμερα τα έδρανα των Τουρκοκυπρίων παραμένουν αδειανά από το 1963 αναμένοντας και αυτά την επανένωση της νήσου μετά τα τραγικά γεγονότα που οδήγησαν στην εισβολή.
Το 1986 ο αριθμός των βουλευτών, σύμφωνα με το Σύνταγμα και διατηρώντας την αναλογία 70-30 ανάμεσα στις 2 κοινότητες, αυξάνεται από 50 σε 80 με αναλογία 56 ελληνοκυπρίων και 24/ρων Τουρκοκυπρίων, με 24 όμως κενά έδρανα λόγω της διχοτόμησης του νησιού. Εκτός από τους βουλευτές, παρόντες χωρίς δικαίωμα ψήφου αλλά με δικαίωμα λόγου είναι οι εκπρόσωποι τριών θρησκευτικών κοινοτήτων, των Αρμενίων των Λατίνων και των Μαρωνιτών.
Σύμφωνα με το Κυπριακό Σύνταγμα το δικαίωμα του εκλέγειν αποκτάται στα 18 έτη ενώ το δικαίωμα του εκλέγεσθαι μετά τα 21 έτη. Στις τελευταίες εκλογές για πρώτη φορά η Κυπριακή Βουλή εξέλεξε γυναίκα πρόεδρο της Ολομέλειας. Η θέση της Προέδρου βρίσκεται κεντρικά επάνω, ενώ δεξιά της και αριστερά της τις θέσεις καταλαμβάνουν μόνο ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ή κάποιος αρχηγός κράτους. Στο αμέσως παρακάτω έδρανο είναι οι θέσεις του Κοσμήτορα και των Γραμματέων.
Επάνω δεσπόζει ο θυρεός με τα δύο κλαδιά ελιάς και το περιστέρι, σύμβολο ειρήνης και ενότητας ανάμεσα στις δύο κοινότητες του νησιού.
Σε ό,τι αφορά τη γυναικεία παρουσία στη Βουλή επισημάνθηκε ότι η πρώτη γυναίκα βουλευτής ήταν Τουρκοκύπρια, ενώ η πρώτη ελληνοκύπρια βουλευτής ήταν η Ρήνα Κατσελή που εξελέγη το 1981. Σήμερα η Βουλή αριθμεί μόνο 8 γυναίκες βουλευτές, αλλά γίνεται προσπάθεια ο αριθμός αυτός να αυξηθεί.
Ανάμεσα στις άλλες αρμοδιότητες της Προέδρου της Βουλής είναι ότι αντικαθιστά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όταν εκείνος απουσιάζει στο εξωτερικό.
Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της Βουλής προβλέπεται ακόμα και η δυνατότητα σύγκλησης μυστικής συνεδρίας με απόφαση των τριών τετάρτων των βουλευτών.
Η Βουλή έχει τη δυνατότητα να αναθεωρεί το Σύνταγμα εκτός βέβαια από τα θεμελιώδη άρθρα και φυσικά το κύριο έργο της είναι το νομοθετικό. Η προπαρασκευαστική εργασία γίνεται στις επιτροπές και η απόφαση για ψήφιση ή μη ενός νόμου λαμβάνεται από την Ολομέλεια για να αποσταλεί προς υπογραφή ή αναπομπή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Πέραν τούτου, η Βουλή εγκαθιστά και ορκίζει σε επίσημη αστικού χαρακτήρα τελετή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στις αρμοδιότητες της Βουλής είναι τόσο ο έλεγχος της εκτελεστικής εξουσίας, δηλαδή της κυβέρνησης όσο και η άσκηση διεθνών δραστηριοτήτων με βασικό στόχο τη δίκαιη επίλυση του κυπριακού και την ανάδειξη της νήσου ως γέφυρα διαλόγου ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ανατολική Μεσόγειο, με λίγα λόγια την προώθηση των κυπριακών συμφερόντων.
Συγκινητική ήταν η στιγμή που η κυρία Κωνσταντίνα Αλαμπουρινού διάβασε κείμενό της ενσωματώνοντας και ένα ποίημα για την Κύπρο και εξιστόρησε τα παιδικά της βιώματα και την αγάπη της για το νησί.
Τη στιγμή εκείνη κατέφθασε και η Πρόεδρος της Βουλής, κυρία Αννίτα Δημητρίου, από τα φυλακισμένα μνήματα και μας καλωσόρισε. Έκδηλη ήταν η ανησυχία στο λόγο της για τα γεγονότα στην Ουκρανία και πώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν την Ελλάδα και την Κύπρο, με τις μνήμες της εισβολής ακόμα νωπές. Άλλωστε όπως εξήγησε η κυρία πρόεδρος τα θέματα νομιμότητας είναι αδιαπραγμάτευτα.
Ακολούθησε η αντιφώνηση από τον κύριο Σουτόπουλο, συντονιστή εκπαιδευτικού έργου από την Ήπειρο, ο οποίος τόνισε τη γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή ως σταθερού πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας και αδελφής χώρας στην Ελλάδα.
Στη συζήτηση τέθηκε και το ζήτημα της γυναικείας εκπροσώπησης στην κεντρική πολιτική σκηνή και στην τοπική αυτοδιοίκηση και γενικότερα σε θέσεις ευθύνης.
Η ρευστότητα της πολιτικής κατάστασης έδωσε την αφορμή στην κυρία Δημητρίου να μιλήσει για το σημαντικό ρόλο της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών στη διαμόρφωση της κοινωνίας και των πολιτών του μέλλοντος.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο αντιδήμαρχος Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Πωγωνίου Ιωάννινων, κος Αναστάσιος Γιούνης, ο οποίος τόνισε τις ομοιότητες ανάμεσα στο Πωγώνι και την Κύπρο, καθώς και τα δύο μέρη βρίσκονται τρόπον τινά διχοτομημένα, ενώ επισήμανε και αυτός τη σημασία της παιδείας και της συνεργασίας ανάμεσα στα σχολεία της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ομογένειας.
Η κυρία Δημητρίου ανταπάντησε ότι η δύναμη είναι η αγαστή συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου σε κάθε τομέα και πως για να προετοιμάσουμε τις νέες γενιές πρέπει να επενδύσουμε στα παιδιά μας, όπως χαρακτηριστικά είπε.
Η πρώην διευθύντρια του δημοτικού σχολείου Δελβινακίου, κα Αρετή Τσουμάνη, εκπροσωπώντας τα σχολεία των Ιωαννίνων που βραβεύτηκαν στον 3ο εκπαιδευτικό και μαθητικό διαγωνισμό του συνεδρίου «Κύπρος-Ελλάδα-Ομογένεια. Εκπαιδευτικές γέφυρες 2021- 2022» που τελούσε υπό την αιγίδα των προέδρων τόσο της Βουλής της Ελλάδος όσο και της Κύπρου και ανέδειξε συνέργειες ανάμεσα στα σχολεία της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ομογένειας, ευχαρίστησε τις κυρίες Θωμά και Δημητρίου για την ξενάγηση και τη φιλοξενία στη Βουλή των αντιπροσώπων της κυπριακής δημοκρατίας.
Με την ιδιότητά της ως εκπαιδευτικού η κύρια Πρόεδρος έθιξε την ανάγκη ανανέωσης της παιδείας μέσω καινοτόμων μεθόδων και προγραμμάτων, ώστε τα παιδιά να καταστούν ενεργοί πολίτες και να θωρακιστεί η Δημοκρατία απέναντι σε φαινόμενα που την πλήττουν.
Τελευταία μίλησε ως εκπρόσωπος της Ομογένειας στη Βόρειο Ήπειρο η κυρία Ευγενία Κώττα, πρόεδρος της Ομόνοιας στα Τίρανα εκφράζοντας τη συμπαράστασή της στην Κύπρο για το δράμα που έζησε και του οποίου οι επιπτώσεις ταλανίζουν ακόμα το νησί αλλά και διατυπώνοντας το παράπονό της για την κατάσταση που επικρατεί στην Αλβανία σχετικά με τα δικαιώματα των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών, τα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση αγνοεί, και προσκάλεσε μέσα σε κλίμα συγκίνησης την Πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής να συνεορτάσουν την επέτειο του ΟΧΙ στα ελληνικά χωριά της Αλβανίας, πρόσκληση την οποία η κυρία Δημητρίου αποδέχτηκε με χαρά.
Τη σημασία της ενότητας και της συνεργασίας ανάμεσα στον απανταχού Ελληνισμό τόνισε και η κυρία Πρόεδρος, η οποία συγκίνησε σε μία αποστροφή του λόγου της, υπενθυμίζοντας πως και η ίδια είναι πρόσφυγας και δεν μπορεί να επισκεφτεί το σπίτι του πατέρα της στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, ειδικά στη δύσκολη συγκυρία που η Τουρκία επιχειρεί καθημερινά και από μία πρόκληση, ενώ ευχήθηκε οι επόμενες γενιές να ζήσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα.
Και φυσικά δεν χάσαμε την ευκαιρία, όταν μας ανέφερε ο κύριος Σουτόπουλος, να θέσουμε και εμείς τα ερωτήματα μας την κύρια Πρόεδρο.
Όπως μας ανέφερε η κυρία Δημητρίου, η Βουλή των αντιπροσώπων είναι μία ανεξάρτητη εξουσία, παράγει νομοθετικό έργο, εξετάζει νομοθετικές προτάσεις και ασκεί κοινοβουλευτικό έλεγχο με τους 56 βουλευτές της, έχοντας παράλληλα συμμετοχή σε διεθνείς κοινοβουλευτικούς οργανισμούς και ασκώντας κοινοβουλευτική διπλωματία. Εν συντομία, η Βουλή των αντιπροσώπων αφουγκράζεται την κοινωνία των πολιτών και καθορίζει πολιτική.
Τα κοινοβούλια πρέπει ζωντανά να έρθουν πιο κοντά στους πολίτες ώστε να αντιμετωπιστούν θεσμικά όλες οι προκλήσεις μικρές ή μεγάλες.
Η παιδεία για την κυρία Δημητρίου παίζει σημαίνοντα και καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία δημοκρατικού Πνεύματος και ενσυναίσθησης, όπως μας απάντησε σε σχετική μας ερώτηση.
Σε ό,τι αφορά το συνδετικό κρίκο Ελλάδας Κύπρου και ομογένειας, η κυρία πρόεδρος τόνισε ότι αυτός είναι η κοινή αγάπη για την Ελλάδα καθώς και οι τρεις αυτοί παράγοντες διαπνέονται από τις ίδιες αξίες και τα ίδια ιδανικά. Για το λόγο αυτό δεν είναι τυχαίες οι άριστες σχέσεις ανάμεσα στους τρεις αυτούς παράγοντες του Ελληνισμού.
Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι το κτίριο στο οποίο βρεθήκαμε και όπως μας εξήγησε η Πρόεδρος της Βουλής είναι ιστορικού ενδιαφέροντος, καθώς από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1960, σε αυτό έρχονται προς ψήφιση όλοι οι νόμοι και συζητώνται όλα τα σημαντικά θέματα που αφορούν τη δημοκρατία ενώ στο χώρο φιλοξενήθηκαν και σημαντικές προσωπικότητες της Διεθνούς πολιτικής, αλλά και της Δημοκρατίας της Κύπρου.
Αναφορικά με τους αγνοούμενους λόγω της Τουρκικής εισβολής, η κυρία Δημητρίου ανέφερε ότι αποτελεί μία από τις τραγικότερες πτυχές της ιστορίας και παρά τις συνεχείς προσπάθειες το εγχείρημα προσκρούει στην αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας. Όπως μας δήλωσε η Πρόεδρος της Βουλής, η Κυπριακή Δημοκρατία κινείται προς την κατεύθυνση της ενημέρωσης και περαιτέρω ευαισθητοποίησης της Διεθνούς κοινότητας εξ αφορμής των τραγικών γεγονότων που επισυμβαίνουν στην Ουκρανία αλλά και καθώς 48 χρόνια είναι πάρα πολλά, όπως χαρακτηριστικά είπε.
Τέλος, μας υποσχέθηκε ότι θεσμικά και προσωπικά θα είναι πάντα δίπλα μας και στη διάθεσή μας.
Η φιλοξενία τελείωσε με την προσφορά μπουφέ στον προαύλειο χώρο της βουλής.
Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη…
Α) φυλακισμένα μνήματα
Έχουμε ήδη φύγει από τη Βουλή και κατευθυνόμαστε σε ένα τόπο ιερό όχι μόνο για τους αδελφούς Κυπρίους αλλά για όλο τον Ελληνισμό και για όλους όσους θέλουν να λέγονται άνθρωποι, τα φυλακισμένα μνήματα. Φυλακισμένα όχι μόνο γιατί ήταν το κοιμητήριο των κεντρικών φυλακών της Βρετανικής διοίκησης αλλά και γιατί οι νεκροί παρέμεναν ακόμα και στον τάφο τους φυλακισμένοι κι απομονωμένοι χωρίς δικαίωμα επίσκεψης από τους συγγενείς τους. Ο χώρος εκτέλεσης δι’ απαγχονισμού και ταφής των αγωνιστών της ΕΟΚΑ από τους Άγγλους κατακτητές.
Ήταν τόση η αυστηρότητα και η απανθρωπιά της Βρετανικής διοίκησης που ούτε ο παπάς δεν μπορούσε να τελέσει την κηδεία δίπλα στη σωρό, αλλά έξω από το χώρο εκτέλεσης έψελνε την εξόδιο ακολουθία ενώ στους συγγενείς δεν επιτρεπόταν ούτε να παρευρεθούν ούτε να παραλάβουν τις σορούς των αγαπημένων τους που πολλές φορές ρίχνονταν σε ομαδικούς τάφους. Οι συγγενείς των ηρώων μπόρεσαν να επισκεφτούν και να προσκυνήσουν τους τάφους των δικών τους μόνο μετά από την απελευθέρωση της Μεγαλονήσου από τους Βρετανούς. Εκεί μεταξύ άλλων βρίσκονται θαμμένοι, ο Καραολής, ο Δημητρίου, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και ο Γρηγόρης Αυξεντίου τον οποίο έθαψαν εκεί παρότι έπεσε μαχόμενος μαζί με άλλους 4 φοβούμενοι τη λαϊκή οργή και εξεγέρσεις: «Τ’ ανδρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δε λογιέται»., όπως λέει και η επιγραφή στην πύλη.
Συγκίνηση προκάλεσε το ποίημα που απήγγειλε ο Αντιδήμαρχος Παιδείας και Πολιτισμού του Δήμου Πωγωνίου Ιωάννινων, κος Αναστάσιος Γιούνης, για τον 17χρονο ήρωα Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
Β) Στο μουσείο Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-59
Ακόμα ένας χώρος ιερός για τον Ελληνισμό, το μουσείο Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-59), όπου η μνήμη πλανάται στα ηρωικά κατορθώματα των αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Εκεί συναντά κανείς φωτογραφικό υλικό, εφημερίδες που εξυμνούν τα κατορθώματα της ΕΟΚΑ και έγγραφα της εποχής της Αγγλοκρατίας, συνθέσεις γλυπτικής και ομοιώματα που αναπαριστούν συλλήψεις και τη ζωή μέσα στο κελί, εξοπλισμό που χρησιμοποιήθηκε από τους αγωνιστές, ικριώματα και επιστολές απαγχονισμένων, μέχρι και έναν ειδικό χώρο όπου φυλάσσονται τα αυτοκίνητα της ψυχής του Αγώνα, του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου που με τους πύρινους λόγους του άναβε τη φλόγα για τη λευτεριά στις καρδιές των Κυπρίων.
Γ) Στον τύμβο της Μακεδονίτισσας
Αφήνουμε το Μουσείο Αγώνα της ΕΟΚΑ και κατευθυνόμαστε στον τύμβο της Μακεδονίτισσας, δηλαδή στο στρατιωτικό νεκροταφείο Ελλαδιτών και Ελληνοκυπρίων πεσόντων της Κύπρου στους αγώνες κατά των Τούρκων του 1964 και 1974. Στον χώρο μάλιστα όπου έγινε το κοιμητήριο, στις 22 Ιουλίου 1974 καταρρίφθηκε από φίλια πυρά το αεροπλάνο τύπου “Noratlas” που μετέφερε την 1η Μοίρα Καταδρομών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που έρχονταν στη Κύπρο για την υπεράσπιση της νήσου.
Τα συντρίμμια του αεροσκάφους είναι θαμμένα κάτω από τον τύμβο, μάλιστα όλοι οι επιβαίνοντες εκτός έναν, τον μοναδικό επιζήσαντα τον καταδρομέα Θανάση Ζαφειρίου που πήδηξε στο κενό από το φλεγόμενο αεροσκάφος, πέθαναν χωρίς ποτέ να αναγνωριστούν όλοι. Το αεροσκάφος μετέφερε τμήμα καταδρομέων από τα Χανιά. Αιωνία τους η μνήμη! Για την ιστορία να πούμε ότι το όνομα της περιοχής είναι παρμένο από την ιερά μονή της Παναγίας της Μακεδονίτισσας. Μην μπερδεύεστε όμως καμία σχέση με τη Μακεδονία μας, Το όνομα της , Μακεδονίτισσα, προέρχεται από το φυτό μαϊντανό που στην Κύπρο λεγόταν “μακεδονήσιον” και φύεται στην περιοχή. Στην συνοικία βρίσκονται το Μακάρειο Στάδιο, η Κρατική Έκθεση, το Εθνικό Στάδιο Αντισφαίρισης, το Πολυπροπονητήριο “Ευάγγελος Φλωράκης, το Κλειστό γυμναστήριο “Λευκόθεο” και το Κλειστό γυμναστήριο “Ελευθερία” ..
Περιήγηση στη Λευκωσία
Περίπατος στη “Λαϊκή Γειτονιά¨, η Πλάκα της Κύπρου που σκοπό έχει τη διάδοση του λαϊκού πολιτισμού με μαγαζάκια λαϊκής τέχνης, παραδοσιακά ταβερνάκια και λιθόστρωτα δρομάκια
Στην Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία, στο σημείο ελέγχου της Λύδρας, στην τελευταία διχοτομημένη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με τα στρατεύματα κατοχής απέναντι. Ακούει κανείς; Για σας αγαπητοί σύμμαχοι Ευρωπαίοι το λέω που δείξατε την “αγάπη”” σας με τα “”φιλάνθρωπα”” μνημόνιά σας. Εκτός της Ουκρανίας υπάρχει και η Κύπρος κι αυτή σας αφορά περισσότερο γιατί είναι κομμάτι της οικογένειας σας.
Χρήστος Α. Κατσαρός.
Ιδιοκτήτης της Γραφίδας Σιντικής
Ρεπόρτερ του T.V. Επιλογές
