Παγκόσμιες κρίσεις υγείας κατά το παρελθόν, όπως αυτή του SARS που είχε ξεκινήσει επίσης από την Κίνα πριν από 17 χρόνια, είχαν σχετικά περιορισμένες και βραχύβιες οικονομικές επιπτώσεις, καθώς η οικονομική δραστηριότητα επανερχόταν πολύ γρήγορα στα κανονικά της επίπεδα.
Η κατάσταση φαίνεται να είναι διαφορετική σήμερα, με τον κοροναϊό να αποτελεί μία μεγαλύτερη απειλή για όλες τις οικονομίες του κόσμου. Όσο το πρόβλημα εστιαζόταν στην Κίνα – και σε μικρότερο βαθμό κάποιες γειτονικές της χώρες – η απειλή φαινόταν περιορισμένη. Από τη στιγμή, όμως, που ο ιός εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, με περισσότερες από 80 χώρες να έχουν καταγεγραμμένα κρούσματα, η ανησυχία έλαβε μεγαλύτερη έκταση, όπως φάνηκε και από τη μεγάλη πτώση των χρηματιστηρίων.
Την αίσθηση της βαρύτητας των επιπτώσεων που θα υπάρξουν έδωσε την Καθαρά Δευτέρα ο ΟΟΣΑ με την ενδιάμεση έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, όπου τόνισε ότι ο Covid-19 αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009 και κάλεσε τις χώρες να λάβουν άμεσα μέτρα για την προστασία των πολιτών και των επιχειρήσεων και τη στήριξη της ζήτησης στην οικονομία. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ακόμη και στο καλύτερο σενάριο, που προβλέπει μία περιορισμένη έκταση του κοροναϊού εκτός της Κίνας, αναμένεται μία απότομη πτώση της παγκόσμιας ανάπτυξης στο πρώτο εξάμηνο του 2020, καθώς πλήττονται οι αλυσίδες προσφοράς, ο τουρισμός υποχωρεί και η εμπιστοσύνη μειώνεται. Ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, στο σενάριο αυτό, θα μειωθεί στο 2,4% για το σύνολο του έτους από το ήδη χαμηλό 2,9% το 2019, ενώ αναμένεται να αυξηθεί στο 3,3% το 2021.
Αν, όμως, υπάρξει ευρύτερη μετάδοση του ιού στις χώρες της Ασίας και τις αναπτυγμένες οικονομίες, τότε, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η παγκόσμια ανάπτυξη μπορεί να μειωθεί στο 1,5%, στο μισό δηλαδή της πρόβλεψης που είχε κάνει ο Οργανισμός τον περασμένο Νοέμβριο. Τα μέτρα για τον περιορισμό μίας σειράς δραστηριοτήτων και η απώλεια εμπιστοσύνης θα πλήξουν την παραγωγή και τις δαπάνες, ωθώντας στην ύφεση την οικονομία της Ευρωζώνης και της Ιαπωνίας, αναφέρει ο ΟΟΣΑ. Αυτό που προτείνει είναι η λήψη προσωρινών φορολογικών και γενικότερα δημοσιονομικών μέτρων από τις χώρες για να απορροφηθεί η επίπτωση στους τομείς που επηρεάζονται περισσότερο, όπως ο ταξιδιωτικός και ο τουριστικός καθώς και οι βιομηχανίες αυτοκινήτων και ηλεκτρονικών ειδών. Τονίζει, επίσης, ότι πρέπει να δοθεί επαρκής ρευστότητα για να μπορέσουν οι τράπεζες να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις με προβλήματα ταμειακών ροών, όσο θα εφαρμόζονται μέτρα για τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού στις χώρες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο. Αν η επιδημία εξαπλωθεί πολύ, ο ΟΟΣΑ συνιστά τη λήψη συντονισμένων δημοσιονομικών και νομισματικών μέτρων στήριξης από τις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου (G20) για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.
Τη βαρύτητα των οικονομικών επιπτώσεων αναγνωρίζουν ήδη οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, οι οποίες έσπευσαν να λάβουν ή να προαναγγείλουν νέα μέτρα χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αποφάσισε την περασμένη Τρίτη τη μείωση του βασικού επιτοκίου της κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στο 1% έως 1,25%. Το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να δράσει, με την προσοχή να είναι πλέον στραμμένη στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της την ερχόμενη Πέμπτη (12 Μαρτίου). Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΚΤ εξετάζει τη χορήγηση νέων δανείων με πολύ χαμηλό (μηδενικό ή αρνητικό) επιτόκιο σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που πλήττονται από τον κοροναϊό.
Η αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών του κοροναϊού βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της ελληνικής κυβέρνησης και των κυβερνήσεων των άλλων χωρών της Ευρωζώνης, ενώ για το θέμα αυτό αναμένεται να ληφθούν αποφάσεις και στο Eurogroup που θα γίνει στις 16 Μαρτίου. Ήδη, σε ένα έκτακτο διευρυμένο Eurogroup, που έγινε με τηλεδιάσκεψη μέσα στην εβδομάδα, συμφωνήθηκε η λήψη δημοσιονομικών μέτρων, με χρήση της ευελιξίας που δίνει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης για αύξηση των δαπανών σε έκτακτες καταστάσεις.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει το ποσό των 50 δισ. δολαρίων με γρήγορες διαδικασίες σε χώρες – μέλη του που έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα. Προανήγγειλε, επίσης, ότι θα αναθεωρήσει τον Απρίλιο τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία, καλώντας τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν τους πολίτες από τις οικονομικές επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης υγείας. Όπως αναφέρει, ανάλογα με τις διαχειριστικές δυνατότητές τους, οι κυβερνήσεις μπορούν να βοηθήσουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις άμεσα με διάφορους τρόπους, όπως:
– Να δώσουν επιδοτήσεις μισθών σε πολίτες και επιχειρήσεις για να βοηθήσουν στον περιορισμό της μετάδοσης των επιπτώσεων. Για παράδειγμα, σημειώνει το Ταμείο, η Γαλλία, η Ιαπωνία και η Κορέα παρέχουν επιδοτήσεις σε εταιρείες και άτομα, τα οποία παίρνουν άδεια για να προσέχουν τα παιδιά στο σπίτι, όταν τα σχολεία είναι κλειστά. Η Γαλλία παρέχει αναρρωτικές άδειες για όσους έχουν επηρεαστεί άμεσα από τον ιό και πρέπει να τεθούν σε οικειοθελή καραντίνα.
– Να διευρύνουν και να παρατείνουν τη χορήγηση επιδομάτων, σε χρήμα και σε είδος.
– Να δώσουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε άτομα και επιχειρήσεις που δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν.
‘Ακης Χαραλαμπίδης
ΑΠΕ-ΜΠΕ
